Европа
Каталонците бараат право на изјаснување за независноста
Стотици илјади Каталонци се подготвуваат подоцна да излезат на улиците на каталонската престолнина Барселона, за да го побараат правото за отцепување на Шпанија, известува Reuters и додава дека надежите на населението на оваа шпанска покраина во борбата за независност дополнително се зголемија поради претстојниот референдум за независноста на Шкотска.
Стотици илјади Каталонци се подготвуваат подоцна да излезат на улиците на каталонската престолнина Барселона, за да го побараат правото за отцепување на Шпанија, известува Reuters и додава дека надежите на населението на оваа шпанска покраина во борбата за независност дополнително се зголемија поради претстојниот референдум за независноста на Шкотска.
Околу половина милион Каталонци се очекува да минат низ Барселона облечени во црвено-жолто, во боите на каталонското знаме, и ќе го формираат знакот „V“ (за гласање), за да ја искажат својата поддршка на правото да решаваат за сопствениот статус. Каталонија е најбогатиот регион на североистокот на Шпанија, со сопствен јазик и култура,
Движењето за независност на Каталонија значително зајакна последните децении и дополнително доби на сила поради економските кризи кои тешко ја погодија Шпанија. Покрај тоа, многумина во покраината се револтирани од оглушувањата на централната влада во Мадрид на незадоволството на Каталонците.
Каталонската регионална влада, која има голем степен на автономија, повика на референдум за отцепување кој ќе се одржува на 9-ти ноември, но официјален Мадрид тврди дека тоа изјаснување нема правна заснованост и дека не може да се одржи.
„Ние сакаме да одлучуваме за нашата иднина. Не разбираме зошто тоа постојано се оспорува. Шкотска ни е пример“, рекол во анкетата на Reuters Виктор Паниела. „Тоа би претставувал триумф на народот, доколку ни дозволат да гласаме. Доколку живееме во демократија, би требало да имаме право на тоа“, изјавил 58-годишен градежен работник од местото Монсерат.
Анкетите покажуваат дека поддршката за независност на Каталонија од 13,9 отсто во март 2006 година, се зголемила на 45,2 проценти во март 2014 година, што значи дека тројно се зголемила. Мадрид, меѓутоа, кој силно се спротиставува на каталонскиот национализам, го проблематизира начинот на кој се спроведувани тие анкети. Според резултатите од некои анкети пролетта 2014 година, пак, дури 59,6 отсто од населението во Каталонија сака независност од Шпанија, како и овој регион да стане и нова држава членка во Европската унија, додека во јануари 2013 година процентот Каталонци кои го поддржуваа осамостојувањето изнесуваше 52 отсто.
Кон средината на март 2014 година, Уставниот суд на Шпанија делумно ја поништи декларацијата за сувереноста на Каталонија којашто ја изгласа тамошниот парламент уште во јануари 2013 година. Судот донесе одлука според којашто референдумот за отцепување не е во согласност со законот, како и дека регионот во составот на Шпанија не можат еднострано да распишуваат плебисцит за самоопределување.
Каталонскиот парламент на 23-ти јануари 2013 година со мнозинство гласови ја усвои декларацијата за статусот на Каталонија како „суверен правен и политички ентитет”, што го отвори патот во 2014 година да биде спроведен референдум за иднината на покраината. Сепак, за законитоста на таквиот референдумот е уште едно големо прашање, откако ланскиот мај Уставниот суд на Шпанија го прифати барањето на централната влада на Шпанија да го суспендира дејствието на каталонската декларација.
Причина за остриот раст на сепаратистичките тенденции во Каталонија се проблемите во економијата, со оглед на финансиската и економската криза во Шпанија. Застапниците на отцепувањето на Каталонија од Шпанија веруваат дека економски развиениот регион, чијашто економија е поголема од, на пример, на Португалија, кој има удел од 20 отсто од бруто домашниот производ (БДП) на кралството, го издржува остатокот од Шпанија. Каталонците сметаат дека тие и повеќе уплаќаат во заедничката каса отколку што им се враќа и дека добиваат во форма на грантови и исплати помал износ од 16 милијарди евра годишно, што е еднакво на 8 отсто од регионалниот БДП.
Меѓу населението на Каталонија владее уверување дека не треба да се толерира таквата неправда и дека е време да престанат да плаќаат за грешките на економските политики Мадрид.
Централната власт на Маријано Рахој остро ја осудува идејата за независност на Каталонија и во неколку наврати самиот премиер изјави дека ќе направи сѐ што е можно за да се спречи отцепувањето. Во моментов, според членот 92 од Уставот на Шпанија, ваквите одлуки ги носи централната власт и Конгресот на пратениците, а ги одобрува кралот. Мадрид, исто така, може да го примени правото на укинувањето на автономното управување на регионалните влади, а во согласност со членот 8,1 од Уставот да ја искористи армијата за заштита на унитарноста на земјата.
Покрај тоа, на сепаратизмот се спротиставуваат и делови од каталонската бизнис заедница коишто стравуваат од губењето на важниот за нив шпански пазар и неподготвеноста на Европската унија за прием на нова членка.
Според водечките политичари во Каталонија ќе биде најсоодветно да го има статусот како членка на Европската унија. Каталонија, на тој начин, се обидува да се здобие со статусот на европска нација со истите овластувања како што се предвидени за, на пример, Данска, Словенија, Финска, Естонија, Литванија и Латвија. Како и Шкотска во Велика Британија, Фландрија во Белгија или Паданија во Италија, и Каталонија верува дека подобро ќе живее како самостојна држава којашто не мора да ги финансира посиромашните региони.
Во моментов Каталонија е најзадолжената од 17-те шпански автономни региони. Но Каталонија е првиот економски извозник во Шпанија со 28 отсто од шпанскиот извоз, „доколку Каталонија е држава, би биле меѓу првите 50 земји извозници на светот”.
Заканите со отцепување на севеористочната шпанска покраина со 7,5 милионско население, претставува голем предизвик и проблем за шпанскиот премиер Маријано Рахој кој се бори со големите економски проблеми.
Како и другата шпанска покраина со сепаратистички тенденции Баскија, и населението на Каталонија има засебен јазик и култура од остатокот од Шпанија. Меѓутоа јакнењето на рецесијата во Шпанија, и невработеноста од 25 отсто и драстичните мерки за штедење, во Каталонија ги засили тенденциите за самостојност.
Меѓутоа и Каталонија премногу трошеше во децении од градежниот бум кој траеше до 2007 година кога градежниот балон се издува, и повеќе не може да се задолжува на пазарите, бидејќи нејзиниот кредитен рејтинг е оценет како „ѓубре”. Поради тоа Каталонија мораше да побара пет милијарди евра од Шпанија за да ги плати доспеаните долгови.
Во 2009 и 2010 година во Каталонија се одржа серија неформални референдуми во малите општини, за кои не се водеше кампања. Во едната серија, што се одржа на 12-ти и 13-ти декември 2009 година, учествуваа 27 отсто од вкупниот број гласачи, а од нив 94,9 отсто гласале за независност на Каталонија.
Каталонците за проблемите ја обвинуваат владата во Мадрид, а не своите лидер. Според анкетите спроведени во 2012 и минатата 2013 година, меѓу 46 и 57 отсто од избирачите сакаат независност и се очекува дека Мадрид ќе мора да ја почитува нивната одлука за самоопределување. Меѓутоа, Мадрид предупредува дека каталонскиот пат до независност не води никаде и дека во тој случај Барселона би морала да аплицира за прием во Европската унија. Економистите тврдат дека брзото одвојување од Шпанија ќе придонесе за голема економска штета./крај/мф/сн
Извор: Макфакс
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Грузија сака да донесе закон за „странски агенти“, oфицијален претставник на ЕУ: Неприфатливо
Висок функционер на Европската унија денеска ја предупреди грузиската влада дека предложениот закон за „странски агенти“ е неприфатлив и ќе претставува пречка во напорите на земјата да се приклучи кон ЕУ, доколку биде усвоен во сегашната форма.
Грузискиот парламент вчера го усвои законот во второто читање, за кој опозицијата вели дека е инспириран од Кремљ, додека полицијата употреби солзавец и шок-бомби за да ги растера толпата демонстранти.
Владата смета дека законот е неопходен за да се гарантира транспарентно странско финансирање на невладините организации.
Секоја вечер, речиси еден месец, се поголем број демонстранти излегуваат на улиците. Вчера десет илјади демонстранти го блокираа центарот на Тбилиси на најголемиот антивладин митинг организиран досега.
Герт Јан Купман, директор на Управата за проширување на Европската комисија, за новинарите во главниот град на Грузија изјави дека Брисел ја следи ситуацијата и е загрижен за тоа што се случува.
„Гледаме загрижувачки случувања кога станува збор за законодавството. Законот за транспарентност, кој беше усвоен во второ читање, е неприфатлив во сегашната форма и ќе создаде сериозни пречки на патот кон пристапување во ЕУ“, рече Купман.
„Но, има уште време. Во септември ќе излеземе со препораки дали да ги започнеме пристапните преговори со Грузија и да објавиме извештај во октомври и ноември, така што има уште време. Но, сега топката кај владата“, додаде тој.
Грузискиот парламент се очекува да го разгледа законот во третото читање за околу две недели.
Европа
Русија: Не ја гледаме поентата на мировната конференција во Швајцарија
Русија објави дека не ја гледа поентата на конференцијата за прекин на огнот во Украина што Швајцарија ја планира за средината на јуни и на која Москва не беше поканета. Швајцарската влада соопшти дека Русија „во овој момент“ не е меѓу десетиците поканети земји, додавајќи дека е отворена за нејзино учество, но дека Москва не е заинтересирана. Берн го најави собирот во јануари, велејќи дека го организирал на барање на украинскиот претседател Володимир Зеленски.
Портпаролот на Кремљ, Дмитриј Песков, нагласи дека Москва не ја смета за веродостојна иницијатива.
„Не разбираме каква пресвртница би била таа мировна конференција“, им рече тој на новинарите. „За каква конференција зборуваме, за каква сериозна конференција со сериозни очекувања дека ќе има некакви резултати, без учество на Русија?
„Тоа е целосно невозможно и јасно е дека тоа е некаква иницијатива која не е фокусирана на резултати“, заклучи тој.
Швајцарската влада соопшти дека „мировниот процес не е можен без Русија. Украина, од друга страна, ги доведува во прашање придобивките од руското учество на состанокот што ќе се одржи во близина на градот Луцерн.
„Знаеме дека нема смисла да ја имаме Русија на маса ако не можете да се осигурате дека таа ќе дејствува со добра волја“, рече шефот на украинската дипломатија Дмитро Кулеба минатата недела во интервју за магазинот „Форин полиси“.
Кулеба смета дека создавањето дополнителен притисок врз Русија на бојното поле и обединувањето на земјите „кои ги делат принципите“ ќе помогнат Русија да биде подготвена да учествува во дијалогот.
Европа
Макрон не ја исклучува можноста за испраќање војници во Украина доколку Русија „ја пробие линијата на фронтот“
Францускиот претседател Емануел Макрон во интервју за Економист изјави дека не ја исклучува можноста за испраќање војници во Украина доколку Русија „ја пробие линијата на фронтот“ и ако Киев тоа го побара од Париз, пренесува BFMTV.
„Доколку Русите ги пробија првите линии на фронтот и ако има украинско барање – што не е случај денес – би било легитимно да се постави тоа прашање“, рече Макрон.
Веќе во февруари, Макрон ја покрена можноста за испраќање западни трупи на украинска територија, потсетува БФМ.
„Како што кажав, не исклучувам ништо бидејќи има некој од другата страна кој не исклучува ништо. Без сомнение, бевме премногу сомнителни кога ги дефиниравме границите на нашата акција”, рече францускиот претседател.
Макрон рече дека „априори отфрлањето“ на можноста за испраќање војници би значело дека „не се научени лекциите од последните две години“, бидејќи во летото 2022 година биле против испраќање тенкови, ракети со долг дострел и авиони. и сега сето ова го испорачуваат во Украина.
„Имам јасна стратешка задача: Русија не смее да победи во Украина. Ако Русија победи во Украина, нема да има безбедност во Европа“, додаде тој.
„Кој може да тврди дека Русија ќе застане таму? Каква безбедност има за другите соседни земји, Молдавија, Романија, Полска, Литванија и толку многу други? И тогаш, каков кредибилитет има за Европејците кои би потрошиле милијарди, велејќи дека тоа е опстанокот на континентот и не би обезбедиле средства за запирање на Русија. Така да, не треба ништо да исклучуваме“, истакна Макрон.