Повеќе од два века знаеме еден неоспорен факт: каде и да сме во светот, жените живеат подолго од мажите во просек. Зошто е тоа случај долго време останува мистерија, но меѓународен тим истражувачи тврди дека конечно го пронашол главното објаснување – а тоа е генетиката.

Според нова студија, клучот лежи во таканаречената „хетерогаметичка теорија за полот“. Имено, мажите се „хетерогаметички пол“ затоа што имаат различни полови хромозоми – еден X и еден Y – додека жените имаат два X хромозоми. Токму оваа разлика ги става мажите во неповолна положба, пишува Дејли Меил.

Комбинацијата на XY хромозомите ги прави мажите поподложни на штетни мутации и болести, што на крајот води до пократок животен век. „Веруваме дека хетерогаметичкиот пол е барем делумно објаснување“, вели д-р Фернандо Колчеро од Институтот Макс Планк за еволутивна антропологија.

Жените, од друга страна, имаат два X хромозоми, кои им обезбедуваат дополнителна заштита. Ако едниот ген е неисправен, другиот често „влетува“ и ја неутрализира штетата. „Во основа, две копии од истите гени се подобри од една“, објаснува д-р Јохана Старк, еден од авторите на студијата. Покрај тоа, Y хромозомот често содржи долги секвенци на повторувачка ДНК што може да биде штетна, што дополнително ги ослабува мажите.

Според порталот Our World in Data, просечниот очекуван животен век во светот е 73,8 години за жените и 68,4 за мажите. Иако бројките се менувале низ историјата, трендот останува ист – жените живеат подолго. Овој модел не е единствен за луѓето. Слични правила важат и во животинскиот свет: кај повеќето цицачи, женките живеат подолго, додека кај птиците, влекачите и многу инсекти ситуацијата е спротивна – мажјаците почесто ги надживуваат женките.

Научниците наведуваат и други фактори. Еден од нив е сексуалната селекција – еволутивна трка во која мажјаците развиваат карактеристики како што се поголеми тела, шарени пердуви или рогови за да привлечат партнери. Иако ова го зголемува репродуктивниот успех, одржувањето на таквите карактеристики „се плаќа“ со пократок живот. Потоа, тука е и родителската грижа. Женските цицачи, како примарни старатели, веројатно еволуирале за да го обезбедат опстанокот на своите потомци додека не станат независни.

Нова студија, објавена во списанието „Science Advances“, потврдува дека разликите во животниот век меѓу половите се длабоко вкоренети во генетиката и еволутивните процеси. Дури и во контролирани услови на зоолошки градини, каде што нема природни закани како што се предаторите, женските цицачи сè уште живеат подолго од мажјаците во просек.

Иако генетиката игра голема улога, експертите забележуваат дека социјалните и факторите на однесување не се занемарливи. Сепак, едно е сигурно – јазот меѓу мажите и жените кога станува збор за долговечноста постои со векови и нема да исчезне наскоро.

фото: принтскрин

Колку долго можете да држите планк по 45-годишна возраст? Оваа едноставна вежба открива дали сте посилни и во подобра форма од вашите врсници.

По 45-годишна возраст, вашето тело почнува да испраќа суптилни пораки: вашите мускули повеќе не се толку брзи, а рамнотежата и стабилноста стануваат сè поважни.

Затоа експертите предлагаат едноставна вежба која на прв поглед изгледа банална, но всушност открива повеќе за вашата физичка подготвеност отколку бројот на вагата или километрите поминати на лентата за трчање. Тоа е планкот, статична вежба која го ангажира целото тело и покажува колку сте навистина силни.

Правилниот планк изгледа вака: потпрете се на подлактиците, лактите треба да бидат директно под рамената, нозете испружени и цврсто потпрени на прстите. Вашето тело треба да формира права линија од главата до петиците, без да ги спуштате колковите или да ги кревате задникот.

Клучот е да ги активирате стомачните мускули, да ги затегнете задникот и да ги држите рамената стабилни. Не станува збор за тоа кој може да издржи најдолго, туку за тоа да ја направите секоја секунда како што треба.

Колку време е доволно? Ако можете да издржите една минута, експертите се согласуваат дека покажувате солидна сила на јадрото. Минута и пол или повеќе е знак дека сте во подобра форма од повеќето ваши врсници, а две минути или повеќе се сметаат за одлични.

Ако минутата ви изгледа недостижна, не грижете се – со редовна вежба, три до четири пати неделно, и додавање на неколку секунди секој пат, напредокот ќе дојде побрзо отколку што мислите.

Вредноста на планкот лежи во неговата едноставност. Додека ја држите позата, истовремено ги зајакнувате стомачните мускули, грбот, рамената, нозете и задникот.

Го подобрува држењето на телото, го намалува ризикот од болки во долниот дел од грбот и го олеснува извршувањето на секојдневните движења, од одење до собирање торби за намирници. А најдобриот дел е што не ви е потребна никаква опрема за да го направите овој тренинг, само под и малку упорност.

Научниците велат дека тоа не е тривијален феномен, туку феномен што има вистински ефекти врз вашето здравје и изглед. Како функционира?

Ако случајно ја користите фразата „бјути слип“ понекогаш, можеби ќе сакате да застанете и да размислите зошто се користи како релевантен термин во светот на убавината и благосостојбата со децении.

Невролозите кои го проучуваат спиењето велат дека треба да почнеме сериозно да го сфаќаме „сонот за убавина“. Квалитетот на спиењето влијае на обновувањето на кожата, а со тоа и на нејзиниот младешки изглед. Плус, може да има влијание врз тоа како другите нè гледаат. Значи, целата поента е дека додека спиеме, нашето тело се обновува и ја „поправа“ штетата што му е нанесена во текот на денот.

За почеток, за време на спиењето, се зголемува производството на колаген, што е клучно за здрава и цврста кожа. Во исто време, се намалува кортизолот, хормонот на стрес, а оваа комбинација помага во намалување на воспалението, заздравување на раните и „заклучување“ на влагата во кожата. Сето ова ѝ дава на вашата кожа поголема шанса да изгледа онака како што сакате.

Различните фази на спиење исто така имаат различни ефекти врз телото. За време на REM спиењето, се јавува обнова на клетките, а полесните периоди на спиење помагаат во хидратацијата и зајакнувањето на бариерата на кожата.

Од друга страна, кои се знаците на премалку или слабоквалитетен сон? Кожата е бледа, дехидрирана и воспалена, а брчките се нагласени. Да не ги спомнуваме темните кругови под очите. Недоволниот сон на тој начин влијае на побрзо биолошко стареење, а разликата е видлива побрзо отколку што мислите.

Студиите покажаа дека луѓето кои спиеле лошо само неколку ноќи, се оценети од другите како помалку привлечни, уморни и посклони кон болести. Учесниците во студијата исто така беа помалку заинтересирани да им се приближат и подобро да ги запознаат. Недостатокот на (квалитетен) сон, исто така, влијае на тоа како оние кои лошо спијат се гледаат себеси. Имено, тие честопати не се задоволни од својот изглед и имаат помала самодоверба, што може да доведе до различни предизвици во секојдневниот живот.

Денес, во еден зафатен свет, „сонот за убавина“ е порелевантен од кога било. Исто така, се вклопува во актуелниот тренд наречен sleepmaxxing. Да потсетиме, ова е тактика за велнес која се фокусира на практикување активности што треба да доведат до подобар квалитет на спиење. Само неколку од нив се избегнување на консумирање кофеин, редовно вежбање, воспоставување рутина за спиење и избор на темна и ладна средина.

Без оглед на сите придобивки од ваквите практики, потребно е да се внимава сонот да не стане само уште една ставка на списокот на задачи за „грижа за себе“. Опсесивното следење на секоја минута спиење или фокусирањето на сложени рутини за спиење може да предизвика вознемиреност и да има спротивен ефект, а сето ова резултира со влошување на квалитетот на спиењето.

фото: принтскрин