Свет
Алекс Салмонд: Мадрид прави маченици од лидерите на независност на Каталонија

Со казнувањето на деветтемина каталонски политичари на вкупно 100 години затвор за противдржавно дејствување поради ненасилен отпор, Мадрид ги направи маченици и си ја потпиша својата смртна казна, изјави поранешниот шкотски прв министер, Алекс Салмонд, за РТ.
„Пресудата на шпанскиот суд за деветтемина каталонски политичари на девет до 13 години затвор, секој за архаичниот прекршок противдржавно дејствување поради нивните мирни напори за постигнување независност, ќе биде ден на демократскиот срам за Шпанија. Уште полошо – за Шпанија, барем тоа е знак дека шпанската контрола врз покраината завршувa“, рече Салмонд, кој како прв министер го водеше шкотскиот референдум за независност во 2014 година.
Пресудите, според Салмонд, се недемократски, угнетувачки и тотално контрапродуктивни за шпанската влада затоа што сега политичарите за независност ќе постигнат статус на мачеништво.
„Ова е ден кога овие шпански судии всушност ја запечатија судбината на шпанската држава. Не верувам дека каталонската криза ќе заврши на поинаков начин, освен со независност на Каталонија“, објасни Салмонд.
Каталонците беа прогласени за виновни за противдржавно дејствување, но не и за бунт, најсериозно од обвиненијата со кои се соочија поради прогласувањето независност во 2017 година. Обидот за отцепување следува по референдумот, забранет од владата на Мадрид, на кој 90 отсто од Каталонците се изјаснија за независност и покрај големиот притисок врз оние 42 отсто што излегоа на гласање.
Жестоко критикувајќи го Мадрид за архаичната дефиниција на противдржавното делување како кривично дело, дури и во отсуство на насилство, Салмонд повика Владата да биде судена поради нејзините недемократски дејства и предвиде дека каталонските политичари ќе добијат правда во Европскиот суд на правдата во Стразбур, каде ќе ја обжалат пресудата.
„Кога избраните политичари користат неизбрани судии за казнување на други избрани политичари на вкупно 100 години за деветмина од нив, тогаш работите достигнале точка што не може да се одржи и не мислам дека шпанската држава ќе го преживее овој бес“, посочи Салмонд.
Зборовите на Салмонд се совпаѓаат со оние на лидерот на партијата на Каталонската Републиканска левица, Ориол Јункерас, кој доби најдолга затворска казна во групата – 13 години. По изрекувањето на казната, Јункерас рече дека независноста на Каталонија е поблизу од кога било.
Карлос Пуџдемон, поранешниот премиер на Каталонија кој го предводеше обидот за независност во 2017 година, објави твит во знак на солидарност од Белгија, каде што избега за да избегне апсење по бунтот, нарекувајќи ја пресудата злосторство.
Шпанија досега не успеа да ги убеди другите европски земји да ги екстрадираат Пучдемон и неговите колеги, каталонски политичари поборници за независност, но тоа не го спречи Врховниот суд да ја реактивира европската потерница за него по изрекувањето на казната во понеделникот.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
(Видео) Најнапредниот кинески носач на авиони „Фуџијан“ вплови во Јужното Кинеско Море

Најнапредниот кинески носач на авиони, „Фуџијан“, помина низ Тајванскиот теснец и влезе во Јужнокинеското Море – и двете високо чувствителни поморски области – како дел од морско тестирање пред неговото веројатно официјално пуштање во употреба, објави Ројтерс.
Кинеската морнарица денеска соопшти дека патувањето било за мисии за научно истражување и обука. „Фуџијан“, првпат претставен во 2022 година, е третиот кинески носач на авиони и започна со морски тестирања минатата година. Сè уште официјално не е ставен во употреба.
003 CV-18 “Fujian” Aircraft Carrier has just Left Shanghai pic.twitter.com/C4Hje9ZgXv
— David Wang (@Nickatgreat1220) September 10, 2025
„Оваа меѓурегионална вежба за вежбање и обука за „Фуџијан“ е редовен дел од неговиот процес на изградба и не е насочена против која било специфична цел“, се додава во соопштението. Пловењето се совпаѓа со двонеделните воени вежби на американските маринци и нивните јапонски колеги на блискиот остров Окинава, каде што се користи ракетен систем „Тајфон“ и друго напредно противбродско оружје.
Вежбите ќе траат до 25 септември, објави Ројтерс.
Јапонското Министерство за одбрана соопшти доцна во четвртокот дека бродот „Фуџијан“ влегол во Источнокинеското Море и пловел југозападно кон Тајван, придружуван од два кинески разурнувачи со наведувани ракети. Тајванското Министерство за одбрана соопшти дека ја следи ситуацијата преку заеднички систем за разузнавање и надзор и дека презело соодветни мерки.
China's third aircraft carrier – Fujian (CV-18) was observed earlier today operating in the East China Sea roughly 140-nautical miles north of Taipei pic.twitter.com/iqr2qwgPhR
— Damien Symon (@detresfa_) September 11, 2025
Висок тајвански безбедносен службеник за Ројтерс изјави дека се очекува бродот „Фуџијан“, именуван по кинеската покраина што се наоѓа спроти островот, да се упати кон Јужното Кинеско Море како подготовка за церемонијата на пуштање во употреба. Кинеското Министерство за одбрана не одговори на барањата за коментар.
фото: принтскрин
Свет
Баронс: Европа мора да биде подготвена силно да му возврати на Путин

Пензионираниот генерал Сер Ричард Баронс напиша анализа на настаните во Украина и Европа за „Тајмс“. Баронс е британски офицер кој служел во Северна Ирска, Босна, Косово, Ирак и Авганистан во мисиите на ОН, НАТО и Велика Британија.
Војната во Украина стана клучен тест за способноста на Европа да се одбрани, а секое евентуално примирје ќе биде значајно не по она што го пишува на хартија, туку по тоа како се спроведува во пракса. Доколку Западот не успее да ја поддржи Украина со значајни гаранции, мирот ќе биде малку повеќе од привремена пауза до следната рунда конфликт. Влоговите не се само за опстанокот на Украина, туку одат до самата срж на европската безбедност за претстојната деценија, анализира тој.
За Велика Британија, овој предизвик е неразделен од заклучоците од Стратешкиот одбранбен преглед (SDR) од 2025 година. Документот јасно стави до знаење дека влеговме во нова ера на конфронтација предводена од држави во турбулентен свет обликуван од климатските промени, демографските притисоци и дигиталното доба. СДР предупреди дека ризиците со кои се соочуваме се сосема различни од релативно удобните неизвесности од ерата по Студената војна. Живееме во време кога одвраќањето може ненадејно и катастрофално да пропадне, а цената на слабоста се мери во изгубена безбедност, просперитет и вредности.
Украина сега е на првата линија во овој нов свет, додава. Руската инвазија ги покажа разорните последици од погрешната проценка на одвраќањето. За Велика Британија, лекцијата е јасна: мора да ја вратиме и волјата и средствата да се одбраниме и да играме целосна улога во колективната безбедност, првенствено преку НАТО. Додека нордиските и балтичките земји го следат моделот на „тотална одбрана“ со мобилизирање на целото општество, Велика Британија нема директно да го копира, но нашиот одговор мора да ја одразува истата сериозност.
СДР постави десетгодишен план за зголемување на трошоците за одбрана на 3,5 проценти од БДП, но проблемот лежи во претпоставката дека имаме десет години за подготовка. Настаните можеби нема да ни дадат толку време. Ако Русија или друг противник се движат побрзо, Велика Британија мора да биде подготвена да забрза – да троши повеќе и порано – наместо да се потпира на среќа, вели тој.
Обезбедувањето на иднината на Украина е клучен тест. За Украинците, наградата е опстанок како независна држава. За Велика Британија и Европа, поголемата награда е нов безбедносен поредок што поставува цврсти ограничувања на руската агресија. Од друга страна, слабо поддржаниот прекин на огнот само би ја охрабрило Москва, сигнализирајќи дека Европа останува неодлучна и ранлива.
Планерите на НАТО се свесни дека прегрупираната Русија би можела, за само четири години, да биде подготвена директно да ја тестира алијансата. Мала, но добро опремена инвазија на членка на НАТО би можела да биде доволна за да се тестира дали Член 5 – принципот дека нападот врз една е напад врз сите – сè уште се почитува. Доколку НАТО не одговори со обединет фронт, самата алијанса би можела да се распадне.
Европа која засекогаш се крие, чекајќи го следниот удар, не е безбедна Европа. Начинот за минимизирање на конфликтот не е слабост, туку воспоставување огромна доминација на јазикот што Русија најдобро го разбира: сила.
Она што се случува во Украина ќе го дефинира европскиот безбедносен поредок за следната генерација. Плиткото примирје што Русија може да го прекрши по своја волја ќе нè осуди на поголема нестабилност и агресија. Силна гаранција, пак, би покажала дека Европа конечно ја прифатила одговорноста за сопствената одбрана. Цената на неактивноста сигурно ќе биде многу поголема. Борбата на Украина е европска борба. Ако не успееме да ја гарантираме нејзината иднина, ќе се коцкаме со нашата, анализира пензионираниот генерал.
Фото: принтскрин
Европа
Лукашенко за мирот во Украина: Путин е подготвен, проблемот е кај Европејците и кај Зеленски

Белорускиот претседател Александар Лукашенко ги обвини лидерите на Европската Унија за попречување на мировните напори во Украина, велејќи дека Русија е подготвена да ги почитува договорите постигнати со САД, но дека напредокот сега зависи од Киев и неговите поддржувачи, објави РТ.
По средбата со рускиот претседател Владимир Путин во Алјаска, американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека конфликтот во Украина треба да се реши преку траен договор, а не преку привремено прекин на огнот. Сепак, според Москва, Киев „отворено покажува дека нема интерес за долгорочен мир“.
„Русија е подготвена да ги спроведе договорите постигнати со Американците. Веќе разговаравме за ова со претседателот Путин неколку пати. Проблемот е кај Европејците и Зеленски“, изјави вчера Лукашенко.
За време на состанокот со американскиот претставник Џон Коул претходно во текот на денот, Лукашенко нагласи дека ниеден американски лидер не вложил поголеми напори „за да обезбеди мир во светот“ од Трамп.
„Сакам да му се заблагодарам на вашиот претседател за напорите што ги вложува за мир, првенствено во нашиот регион“, рече Лукашенко, додавајќи дека Белорусија е подготвена „да застане покрај Трамп и да му помогне во оваа мисија“.
Белорускиот лидер посочи дека додека Вашингтон се залага за решавање на конфликтот, Брисел и Киев сè уште го посакуваат „поразот“ на Русија на бојното поле, инсистирајќи дека таквата цел е нереална и „никогаш нема да се случи“.
Лукашенко, исто така, ја критикуваше Полска за „подгревање на тензиите како дивјаци“ откако Варшава ја обвини Русија за нарушување на нејзиниот воздушен простор со беспилотни летала претходно оваа недела.
Тој рече дека белоруските сили пресретнале дел од авионите и однапред ја предупредиле Полска за други, но за возврат добиле само „хистерија“, според RT.
Руските и белоруските претставници повеќе пати го обвинија Брисел за поткопување на мировната иницијатива на Трамп со тоа што го туркаат Киев кон она што Москва го нарекува „невозможни барања“.
Москва, треба да се потсетиме, бара Украина да остане неутрална, да остане надвор од НАТО и другите воени сојузи, да се демилитаризира и „денацифицира“ и да ја прифати сегашната територијална реалност – вклучувајќи го и статусот на Крим и другите региони.
фото: принтскрин