Европскиот суд за човекови права (ЕСЧП) донесе пресуда во случајот Митровска за неможноста да добие информации кои се нејзините биолошки родители.

Митровска, која е посвоена уште додека била дете, од надлежните институции во Македонија побарала определени информации, како што се нејзиното родено име, место на раѓање и информации за нејзините биолошки родители. Овие информации и биле потребни поради медицински и здравствени причини, а не ги добила со образложение дека завршените посвојувања се сметаат за службена тајна. Жалбата до ЕСЧП се однесуваше на повреда на член 8 од Европска конвенција за заштита на човекови права со кој се гарантира правото на почитување на приватен и семеен живот.

Постапката беше иницирана од страна на Македонското здружение на млади правници (МЗМП) од каде што информираа дека оваа пресуда е особено значење бидејќи упатува на правото секој да знае кои се неговите биолошките родители, како и да се има пристап до информации поврзани со здравјето, што севкупно е вклучено во опфатот на приватниот живот.

„Макфакс“ ја праша претседателката на Македонското здружение на млади правници, Александра Цветановска,  на кој начин оваа пресуда ќе се одрази кај домашните судови, која образложи дека праксата на ЕСЧП е од исклучително значење бидејќи овозможува Конвенцијата да биде моќен жив инструмент за ефикаснa заштита и унапредување на човековите права. Една од обврските кои нашата држава ги има преземено со ратификација на Конвенцијата е задолжителност и извршување на пресудите на ЕСЧП, вели таа.

„Со цел извршување на пресудата, идниот период нашата држава треба да преземе сет на поединечни мерки со цел отстранување на веќе настанатата повреда во мера во која што е тоа можно, меѓутоа општи мерки за спречување на исти или слични повреди на правата и слободите загарантирани со Конвенцијата. Конечните пресуди од ЕСЧП се доставуваат до Комитетот на министри, кој го надгледува нивното извршување во државата, преку доставување на акциони планови и извештаи од страна на Бирото за застапување на РСМ пред ЕСЧП. Имајќи предвид дека станува збор за предмет кој според нас идентификува системски проблеми, Комитетот на министри може да го следи извршувањето на пресудата под зајакнат надзор“, вели Цветановска.

Според македонскиот Закон за семејство, целосното посвојување ги прекинува правата и одговорностите помеѓу посвоеникот и поранешното семејство, а информациите за посвојувањето претставуваат службена тајна. Законот за посвојување пак од своја страна, не содржи одредби во врска со тајноста на информациите поврзани со посвојувањето. Во таа насока, Цветановска вели дека со моменталната законска рамка, до сега пракасата покажа одбивање на секој заинтересиран кој бил посвоен да пристапи кон евиденцијата и информациите за спроведено посвојување, што беше потврдено и со одлуката на Уставен суд да не поведе постапка за уставна оцена на членот 123-а од Законот за семејство со кој се наметнува тајноста на податоците.

Со пресудата на ЕСЧП, додава Цветановска, се очекува да се наметне промена на Законот за семејство, во насока на утврдување исклучок од воспоставеното правило според кое, посвоениците кои се потполно посвоени ќе имаат можност до пристап до одредени информации за нивните билошки родители и промена на досегашната пракса како дел од општите мерки кои државата мора да ги преземе со цел спречување на идни постапки пред ЕСЧП за исти или слични предмети.

Комитетот усвојува конечна резолуција за затворање на предметот тогаш кога ќе заклучи дека било постапено согласно пресудата и се презмени сите мерки за извршување на пресудата.

„Битно е да се напоме дека ефикасноста на целокупниот систем на извршување на одлуките на ЕСЧП не зависи само од еден орган, тука од заемната и координирана работа на сите засегнати страни. Бирото за застапување на РМ пред ЕСЧП и Меѓуресорската комисија за извршување на пресудите на ЕСЧП го следат процесот на извршување на одлуките на ЕСЧП, меѓутоа надлежните институции кои ги направиле повредите на правата загарантирани со ЕКЧП треба de facto да ги извршуваат и спроведуваат пресудите на ЕСЧП, се‘ со цел да не настануваат клонирани случаи пред ЕСЧП“, децидна е Цветановска од Здружението на млади правници.

Прерседателката на Уставниот суд, Добрила Кацарска и претходно добивала закани на социјалните мрежи, но не ги пријавила во полицијата, се’ до вчерашниот инцидент со ножот најден пред нејзината гаража.

„Во однос на прашањата дали имало закани досега, претседателката Кацарска потврдува дека имало повеќе непријатности во јавноста и ситни инциденти изминатиот период кои не се пријавени, закани преку социјалните мрежи, но на нејзино лично инсистирање, не дозволила да се реагира се до вчерашната пријава“, велат од Уставниот суд.

Од тука потврдија дека во текот на вчерашниот ден, Кацарска во полициска станица пријавила евентуално загрозување на сигурноста, откако на нејзиниот приватен паркинг, во близина на нејзиниот дом, на место каде што се наоѓа нејзиниот личен автомобил е најден нож до прекинувачот за струја кој го осветлува делот околу нејзиниот паркинг и некои други предмети.

Што се однесува до прашањата дали станува збор за некаква закана, порака до претседателката Кацарска или се работи за случајност очекуваме одговорите да ги даде истрагата, велат од судот.

Претходно, за случајот информираше МВР.

„Вчера од страна на Д. К. било пријавено дека на подрачјето на Центар во подземни гаражи, пред нејзиното гаражно место, биле пронајдени импровизиран кревет и кујнски нож, кој бил забоден на прекинувачот за светло“, велат од МВР.

За случајот известен е јавен обвинител.

Службениот автомобил на директорот на затворот „Идризово“ е седмиот изгорен автомобил на вработен во затворот во изминатата една и пол година. Опожарени беа автомобили на чувари, командири на одделенија, лани во април изгоре автомобилот на заменик-директорот, а утрово и на актуелниот директор Зоран Јовановски. Тој нема дилеми дека пожарот е подметнат.

„Ова се подмолни работи од кукавици. Има неколкумина во кои се сомневаме. Јавен обвинител веќе излезе на самото место, најдени се траги, а има и очевидци. Ќе најдеме начин да се справиме“, вели директорот Јовановски за „Макфакс“.

За него, заканите за вработените во затворот се секојдневна работа, вели дека постојано ги добиваат. Лани летото, откога беа опожарени шест автомобили на вработени во затворот, директорот Јовановски побара од министерот за внатрешни работи обезбедување во домовите на оние вработени што се на изложени места во затворот, пред сѐ, за заштита на нивните семејства, но не го доби.

„Беше утврдено дека не е изводливо да се обезбедуваат дома вработените, кои се секојдневно изложени на закани. Нема капацитет. Има безбедносни мерки додека се на работа, но надвор од затворот не. Кога државата не се грижи за нас, се снаоѓаме кој како умее“, рече директорот Јовановски.

Тој потврди дека неговиот службен автомобил е седмиот опожарен автомобил на вработен во „Идризово“, но вели дека ниеден од досегашните случаи не е расчистен.

Министерството за внатрешни работи не одговори на прашањата од „Макфакс“ за опожарените автомобили на вработените во „Идризово“ ниту, пак, на прашањето за побараното дополнително обезбедување.

Обвинителството попладнево извести дека обезбедиле видеоснимки од околните објекти за опожарениот автомобил на директорот Јовановски и работат на утврдување на причините за пожарот, во кој немаше повредени, но направени се оштетувања на фасадата на зградата покрај кој бил паркиран, а изгореле и предмети на балконите на пониските катови.