Македонија
Костадиновска-Стојчевска: Со новиот закон за употреба на македонскиот јазик даваме придонес во заштитата на нашата посебност и идентитет

Собраниската Комисија за култура го разгледа Предлог-законот за употребата на македонски јазик во прво читање и едногласно одлучи дека е прифатлив и треба да се даде на понатамошно читање.
Министерството за култура со Советот за македонски јазик, пристапија кон изготвување нов закон за употреба на македонскиот јазик имајќи предвид дека, и покрај тоа што актуелниот Закон има позитивни ефекти во подигањето на јазичната култура во државата, во практиката сè повеќе се забележува непочитувањето на законските мерки и негрижата за македонскиот јазик во различни сегменти и на различни нивоа од општествениот живот.
Пред членовите на собраниската комисија, министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска рече дека постојниот Закон за употребата на македонскиот јазик нуди многубројни решенија и механизими за градење соодветна јазична политика, кои е потребно да се прошират и со дополнителни механизми што се во функција на зајакнување на почитувањето на македонскиот стандарден јазик и неговата правилна употреба.
„Со донесување на нов закон за употребата на македонскиот јазик, ќе се прошират областите во кои задолжително се употребуваат македонскиот стандарден јазик и неговото кирилско писмо. Ќе се прошири опсегот на задолжително лекторирање на текстови што се објавуваат, а задолжително лекторирање ќе го врши само лектор со лекторска лиценца“, потенцираше министерката за култура. Беше објаснето дека задолжително ќе се лекторираат: општите и поединечните акти на законодавната, на извршната и на судската власт и на единиците на локалната самоуправа, службените документи и текстови на овие органи, но и на јавните установи и институции од областа на културата, образованието и науката. Задолжително ќе се лекторираат меѓународните договори ратификувани во согласност со Уставот, но задолжително ќе се лекторираат и публикациите и учебниците што се издаваат на македонски јазик, магистерските и докторските трудови што се напишани на македонски јазик, како и тие што се преведуваат на македонски јазик од други јазици, плакатите, летоците, проспектите, транспарентите и друг вид рекламен материјал во физичка форма на правните лица, понатаму називите на производите, амбалажите, налепниците, упатствата, декларациите, сертификатите, лекарствата, сметките, фактурите, уплатниците, потврдите и слично.
Костадиносвка-Стојчевска, во своето излагање истакна: „Со предлогот на Законот ќе се даде правна основа за донесување Национална стратегија за македонскиот јазик. Министерството за образование и наука ќе објавува конкурси за стипендирање кадри за изучување на македонскиот јазик. Како и досега, и со овој закон проверката на потребното стручно знаење за лекторирање ќе се врши преку полагање испит за добивање лекторска лиценца. Во изминативе 20 години од примената на Законот, повеќе од 400 лица го положиле испитот за добивање лекторска лиценца. Испитот се полага пред Комисија што ја основа министерот за култура“.
Во однос на казнената политика, министерката за култура објасни дека за вршење инспекциски надзор над примената на Законот се предлага основање Инспекторат за употребата на македонскиот стандарден јазик, орган во состав на Министерството за култура со својство на правно лице. „Инспекторатот ќе биде насочен кон вршење на инспекциски надзор исклучиво од аспект на примената на македонскиот стандарден јазик, со што верувам дека ќе се зголеми правилната употреба на македонскиот јазик и тоа во сите области и сфери во кои тој се употребува. Прекршочните одредби се усогласени со новиот Закон за прекршоците. Во овој предлог на закон, во согласност со Законот за прекршоците, а имајќи предвид дека станува збор за прекршоци од областа на заштитата на културното наследство (јазикот како духовно, нематеријално културно богатство), се пропишуваат глоби во трикратно повисок износ од максимално утврдените глоби“, рече Костадиновска-Стојчевска.
Јазикот е нашиот темел, израз на нашиот идентитет. Затоа, секој стручен влог во донесување на правната рамка за негова употреба, за правилно пренесување и користење, а со тоа и чување на неговите посебности е драгоцен придонес за нас самите и за нашата државност.
Членовите на Комисијата за култура се согласија дека станува збор за квалитетен Предлог-закон, и посочија дека предлог текстот сепак има простор за подобрување. На забелешките кои се главно од техничка природа, во второто читање ќе се реагира амандмански.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
Големо невреме на автопатот Штип-Миладиновци, зголемен број на одрони

Големо невреме вечерва има на автопатот Штип-Миладиновци. Кај наплатната станица Кадрифаково покрај поројниот дожд имало и град.
Подружницата на „Македонија пат“, информира дека поради зголемен број одрони на патот Делчево-Пехчево-Берово, екипи на претпријатието работат на нивно чистење.
„Апелираме на претпазливо возење и почитување на сообраќајната сигнализација. Екипите остануваат на терен до целосно отстранување на одроните“, информираа од „Македонија пат“.
Македонија
Зелен хуман град: Труењето предизвикано од рудникот Тораница е меѓупартиска пресметка која генерира невини жртви

За труењето предизвикано од рудникот Тораница знаеме само зашто се спротивставени политичките партии на локално и на централно ниво – градоначалникот на Крива Паланка, Сашко Митковски кој е од СДСМ, а Државниот инспекторат за животна средина е на коалицијата на власт – Вреди и ВМРО ДПМНЕ. Вака не изгледа неселективна борба со корупција, вака изгледа меѓупартиска пресметка која продолжува да генерира невини жртви во Македонија и да се коцка со нашите животи! Со оглед дека министерот за животна средина Изет Меџити изјави дека инсистира на целосна транспарентност и одговорност, бараме веднаш да се споделат јавно Извештајот од Државниот инспекторат за животна средина од вонреден надзор извршен на 24 март 2025 година и од Извештајот од ангажираната независна лабораторија од страна на градоначалникот на Крива Паланка, Сашко Митовски, соопштија од невладината Зелен хуман град.
Градоначалникот на Крива Паланка побара Јавното обвинителство да постапи и да го гони сторителот според Кривичниот законик. Доколку е вистина дека според извештајот од ангажираната независна лабораторија се исполнуваат битијата на членовите 218, 219 и 233 од Кривичниот законик, одговорните лица од рудникот може да бидат казнети и со затвор од најмногу 10 години. Дури и да се бранат со небрежност – се предвидува максимална затворска казна до три години, реагираат од Зелен хуман град.
„Тројцата инспектори од ДИЖС кои го вршеле вонредниот надзор не земале примероци за анализи, тоа значи дека не си ја извршиле својата должност, односно постапиле несовесно во службата или ја злоупотребиле службената должност и положбата за да го заштитат сторителот, што се кривични дела казниви со затвор и до пет години!“, велат од Зелен хуман град.
Од невладината организација велат дека Државниот инспекторат во својата објава на фејсбук ја повторува изјавата на Булмак 2016 дека водата не е загадена, само е заматена.
„Никаде во изјавата нема информација дека ДИЖС ја прогласува водата за незагадена врз основа на извршена анализа на собрани примероци што им е обврска по Законот за инспекциски надзор. Градоначалникот на Крива Паланка ја ангажирал лабораторијата Технолаб за да изврши анализа на мостри од водата и тоа еден ден по хаваријата. Во резултатите од таа анализа е утврдено 10 пати поголемо присуство на олово од дозволеното и стотици пати поголема концентрација на цијанид, фосфор и азот. Ниту извештајот од Државниот инспекторат за животна средина, ниту анализата од Технолаб не се јавно достапни. Со актуелната поставеност на Законот за животна средина, единствено е можна привремена забрана за вршење дејност во период од најмногу 30 дена. Во 2007 година мнозинството во Собранието го избришало членот 213 од Законот за животна средина според кој забраната за вршење дејност на правното лице можела да се изрече и за период од најмногу три години!“, посочуваат од Зелен хуман град.
Оттаму појаснуваат дека со искористувањето на можноста за спогодба од Законот за животната средина, сторителот ја избегнува судската постапка, секако во согласност со закон и со тоа ја елиминира можноста од членот 96-б од Кривичниот закон, според кој судот има надлежност да изрече трајна забрана за вршење одделна дејност или престанок на правното лице доколку оцени дека постои опасност сторителот во иднина да го повтори делото.
„ДИЖС во својата објава на фејсбук известува дека правното лице Булмак 2016 ДООЕЛ Пробиштип подружница Рудник Тораница, Крива Паланка потпишало спогодба со Државниот инспекторат за животна средина, со што според закон, му се овозможува глобата да биде намалена до половина од износот на пропишаниот минимум на глобата за прекршокот. Оттука, имајќи ги предвид и горенаведените аргументи, сторителот може да плати и мизерни 100 илјади денари за прекршокот и веднаш да продолжи да работи! Имајќи предвид дека се работи за потенцијални кривични дела, бараме Министерството за внатрешни работи по службена должност да започне истрага и да покрене соодветни постапки вклучително против актуелни функционери ако коалицијата Вреди-ВМРО-ДПМНЕ која е моментално на власт сака да почне да наликува на администрација која навистина работи во корист на граѓаните, а не за лични интереси кои нас, обичните смртници, нѐ чинат животи!“, велат од Зелен хуман град.
Македонија
На 2-ри април синдикален протест заради минималната плата

Претседателот на Сојузот за синдикатите на Македонија (ССМ), Слободан Трендафилов денеска на прес-конференција најави дека на 2 април ќе одржат протест на улиците во Скопје. Ова доаѓа откако во вторникот Владата ја усвои информацијата дека минималната плата ќе се зголеми за 1.800 денари во нето износ, а според ССМ, одлуката е незаконска.
-ССМ излегува на улица на 2-ри април, онака како што ветивме пред еден месец. Часот кога ќе почне јавната седница на органите и телата на ССМ, вклучително и синдикатите здружени во ССМ, е 12:05, имајќи во предвид дека 5 до 12 одамна помина, а 12 часот помина тогаш, кога Владата одлучи еднострано да усвојува информација, и со информација да утврдува износ на минимална плата на штета на работниците во Македонија, не прифаќајќи ги нивните предлози за утврдување на висината на износот на минималната плата, рече Трендафилов.
Тој напомена дека до сега, ниту со поголемиот дел од гранските синдикати здружени во ССМ не се преговара, не се разговара за висините на платите на вработените во јавниот сектор, онака како што е предвидено во општиот колективен договор.
-Не се преговара и не се разговара за висините на платите на вработените во јавниот сектор, онака како што е предвидено во општиот колективен договор, а тоа е да добиеме функционерски плати, просечна плата по коефициент на сложеност или зголемување на платите на вработените во јавниот сектор за 12,6 проценти во нето, или 12, 9 проценти во бруто, додаде Трендафилов.