Свет
НАТО-самит во Вилнус: последен обид да се убеди Турција да ја пушти Шведска во алијансата
Лидерите на државите членки се собираат во Вилнус оваа недела за НАТО-самитот со цел да ги надминат поделбите во врска со притисокот на Украина за пат кон членство и да стават крај на блокадата на Турција за приклучување на Шведска во трансатлантската воена алијанса.
Самитот во литванската престолнина утре и задутре ќе го чуваат ракетни батерии „Патриот“ од Германија, воени авиони и сили од 17 земји.
Американскиот претседател Џо Бајден, турскиот претседател Таип Ердоган, германскиот канцелар Олаф Шолц, францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Риши Сунак ќе бидат меѓу лидерите на НАТО, кои ќе присуствуваат на самитот во малата балтичка држава.
Се очекува да присуствува и украинскиот претседател Володимир Зеленски и да изврши притисок Украина да биде примена во НАТО набргу по завршувањето на војната предизвикана од руската инвазија.
Членките на НАТО во Источна Европа изразија силна поддршка за ставот на Украина тврдејќи дека ставањето на Киев под чадорот за колективна безбедност на алијансата е најдобриот начин да се спречи нова војна со Русија.
Но, други, како што се САД и Германија, беа многу повнимателни, претпазливи за каков било потег за кој се плашат дека може да го вовлече НАТО во директен конфликт со Русија, што потенцијално ќе предизвика глобална војна.
„Очекувам нашите лидери да потврдат дека Украина ќе стане членка на НАТО и ќе се обединат за тоа како да ја приближат Украина до нејзината цел“, изјави во петокот генералниот секретар на НАТО, Јенс Столтенберг, чиј мандат беше продолжен за една година пред самитот.
Разговори меѓу Турција и Шведска
Руската инвазијата ги поттикна Финска и Шведска да се откажат од децениското воено неврзување и да аплицираат за влез во НАТО. Во Вилнус, Финска ќе присуствува на својот прв самит на НАТО како членка. Но, пристапот на Шведска беше задржан од Турција.
Турција ја обвинува Шведска дека не прави доволно за да ги сузбие курдските милитанти, но Стокхолм вели дека ги исполнила своите обврски од договорот со Анкара – став што го поддржа Столтенберг.
Ердоган во петокот во тенко прикриената референца за Шведска рече дека Турција нема да ѝ верува на земја која е засолниште за терористи додавајќи дека ќе ја усвои секоја одлука што е поволна за Анкара на самитот.
Во пресрет на самитот Столтенберг ќе биде домаќин на Ердоган и на шведскиот премиер Улф Кристерсон на разговори за да се обидат да ги надминат нивните разлики.
На самитот лидерите на НАТО исто така, се очекува да се согласат дека сите треба да потрошат најмалку 2 отсто од националниот БДП на одбраната – надградба на ветувањето од 2014 година за придвижување кон тој број.
Во моментот само 11 од 31 земја членка на НАТО ја исполнуваат целта.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
Трамп ја продолжи забраната за патување во САД за уште седум земји
Американскиот претседател Доналд Трамп вчера го прошири списокот на земји чии граѓани имаат забрана за патување во Соединетите Американски Држави, додавајќи уште седум земји, вклучувајќи ја и Сирија. Овој потег се случи и покрај неодамнешните ветувања на Трамп за соработка со сириското раководство.
Белата куќа во соопштението соопшти дека Трамп потпишал извршна наредба „со која се прошируваат и зајакнуваат ограничувањата за влез за државјани на земји со докажани, постојани и сериозни недостатоци во проверката, безбедносниот скрининг и споделувањето информации за заштита на нацијата од закани за националната безбедност и јавната безбедност“.
Новата мерка им забранува влез на граѓаните на Буркина Фасо, Мали, Нигер, Јужен Судан, Сирија и на оние со патни документи издадени од Палестинската самоуправа. Покрај тоа, целосната забрана сега се однесува на Лаос и Сиера Леоне, кои претходно беа предмет на делумни ограничувања. Проширената забрана стапува на сила на 1 јануари 2026 година.
Промена на политиката
Одлуката за Сирија претставува драматичен пресврт, со оглед на тоа што Трамп во ноември вети поддршка за сирискиот претседател Ахмед ал-Шара, поранешен командант на Ал Каеда кого Вашингтон до неодамна го третираше како терорист под санкции.
Трамп го поддржа ал-Шара откако го собори долгогодишниот автократ Башар ал-Асад, а новиот сириски лидер оттогаш патува низ светот обидувајќи се да се прикаже како умерен лидер кој сака да ја обедини земјата.
Поводот за промената на политиката се чини дека е неодамнешниот напад во Сирија. Откако американската војска потврди дека двајца војници и еден цивилен преведувач се убиени во напад од осомничен член на Исламска држава, Трамп вети „многу сериозна одмазда“ на својата платформа Truth Social во саботата, опишувајќи го инцидентот како „ужасен“ напад.
Белата куќа ги наведе проблемите со сириските документи и безбедносните дозволи како официјално оправдување за забраната. „Сирија излегува од продолжен период на граѓански немири и внатрешен конфликт.
„Иако земјата работи на справување со своите безбедносни предизвици во тесна координација со Соединетите Американски Држави, Сирија сè уште нема соодветна централна власт за издавање пасоши или граѓански документи и нема соодветни мерки за проверка и безбедност“, се вели во соопштението.
Свет
Терористот од Сиднеј обвинет за 59 кривични дела
24-годишниот Навид Акрам, кого полицијата го сомничи дека стои зад масакрот на плажата Бонди во Сиднеј, е обвинет за вкупно 59 кривични дела, вклучувајќи 15 убиства. Акрам се разбуди од кома вчера откако беше тешко ранет во престрелка со полицијата. Неговиот татко Саџид Акрам (50) беше убиен.
Полицијата соопшти дека таткото и синот убиле 15 лица и повредиле уште десетици кога нападнале еврејски фестивал. Полицискиот комесар на Нов Јужен Велс, Мал Ланион, го прогласи масовното пукање за терористички напад во неделата вечерта.
Навид Акрам е обвинет за 15 убиства, едно обвинение за извршување терористички чин и десетици обвиненија за ранување со намера за убиство. Тој е обвинет и за употреба на огнено оружје со намера за предизвикување тешки телесни повреди, јавно прикажување на симбол на забранета терористичка организација и поставување експлозиви во или во близина на зграда со намера за предизвикување штета.
Европа
(Видео) Лукашенко: Неуспехот во потрагата по мир може да ескалира во глобален конфликт
Белорускиот претседател Александар Лукашенко повика на брза акција за прекин на конфликтот во Украина во интервју објавено во вторник, нагласувајќи дека САД мора да останат вклучени во дипломатските напори. Лукашенко е сојузник на рускиот претседател Владимир Путин и ѝ ја отстапи белоруската територија на Москва за инвазија на Украина во 2022 година.
„Сега многу работи зависат од ставот на Трамп и САД. Најважно е Трамп да не отстапува од овој став“, изјави Лукашенко за американската телевизиска мрежа Newsmax, а делови од интервјуто ги пренесе белоруската државна новинска агенција BelTA.
„Доколку сè зависеше исклучиво од Трамп, војната ќе беше завршена одамна… Но, ова е повеќестран процес и Трамп не може сам да го реши… Конфликтот мора да биде замрзнат од горе до долу. Откако луѓето ќе престанат да се убиваат едни со други, можете да седнете и да се договорите за што сакате“, рече белорускиот претседател.
Лукашенко рече дека неуспехот во потрагата по мир може „да заврши лошо за Европа и целиот свет“ и „да прерасне во некаков вид глобален конфликт“.
Американскиот претседател ги предводи напорите за наоѓање решение за ставање крај на конфликтот. Првичниот американски мировен предлог, критикуван од многумина во Европа како премногу проруски, претрпе измени.
Американските и украинските претставници одржаа консултации за предложениот договор заедно со европските претставници за време на дводневните разговори во Берлин оваа недела.
Трамп изрази фрустрација и од Путин и од украинскиот претседател Володимир Зеленски поради континуираниот неуспех да се стави крај на речиси четиригодишната војна. Руските сили држат околу 19 проценти од украинската територија и се обидуваат да воспостават целосна контрола врз источниот регион Донбас.

