Македонија
Зајкова: Системот треба да се гради така што ќе обезбедиме рана детекција и рана превенција на проблемите со менталното здравје

Менталното здравје не е тема што ја засега само Македонија, туку и Европа и светот. Во последните години почна многу поотворено да се зборува и да се бараат системски решенија за луѓето да може да се чувствуваат слободно да зборуваат за својот проблем, но и да го превенираат и секако да се грижат за тоа, без да бидат осудувани од колегите, пријателите, семејството. За да го зачуваме менталното здравје, треба и позитивни информации да ѝ пласираме на јавноста затоа што светот на постојана негативност и тензија создава чувство на несигурност кај луѓето, а сето тоа влијае на менталното здравје. Сè уште голем проблем е стигматизацијата од општеството, особено кај младите од врсниците и затоа ние имаме многу случаи на анксиозност на која луѓето воопшто не обрнуваат внимание, а која полесно може да еволуира во депресија, подлабока депресија и други форми на ментални нарушувања. Системот треба да се гради така што да обезбедиме рана детекција и рана превенција, да не дојдеме до случаи на самоубиството, истакна Моника Зајкова, пратеничка и претседателка на Либерално-демократска партија на конференцијата за подигнување на свеста за менталното здравје во основните и средните училишта во организација на Либерален институт – Скопје.
„Треба да сме свесни дека глобалните трендови се менуваат и дека навистина сега генерациите живеат под поголем притисок, поголем стрес, а до тоа доведува и брзиот пристап на информации, социјалните мрежи итн. Факт е дека повеќето од луѓето не може да си дозволат психотерапија, токму затоа ни треба закон што ќе гарантира бесплатни сесии за советување, а веќе работиме и на национална стратегија за ментално здравје кај младите луѓе, но и подобрување на законот за ментално здравје, кој засега ги третира само душевните и менталните растројства“, рече претседателката на Либерално-демократска партија, Моника Зајкова.
Таа додаде дека сè повеќе познати личности и во светот и во Македонија ги споделуваат јавно своите проблеми со менталното здравје, но дека табуата постојат, особено во руралните средини, каде што овие проблеми се решаваат тајно. Зајкова ја потенцира и потребата од повеќе конференции на овие теми, повеќе кампањи, затоа што законот е едно, меѓутоа тој ќе треба да се имплементира и да се менува свесноста кај луѓето за темата ментално здравје.
„Менталното здравје не го опфаќа само врсничкото насилство, тоа влијае и во постпородилниот период кај жените. Исто така, влијае во секојдневните односи, најчесто младите се жалат на неприфаќање на нивните врски од страна на родителите, секојдневниот булинг што го имаме во училиштата и што го гледаме на социјалните мрежи, сето тоа се рефлектира да имаме нарушено ментално здравје кај помладите и тие да почнуваат да размислуваат во негативен контекст, односно да имаме бројки и проценти што покажуваат дека значително незанемарувачки број на луѓе размислуваат дури на самоубиство, што навистина е загрижувачко“, вели Зајкова.
Таа додава дека исто се случува и со студентите, таму е пострашно бидејќи нема служба во високото образование која може да детектира доколку некој има проблем, тие сакаат некаде да го кажат. Но, кога се зборува за отворање такви канцеларии, повеќето од студентите и средношколците бараат тие да бидат надвор од округот на универзитетите бидејќи се плашат дека ако бидат видени од своите врсници, бараат помош, ќе бидат предмет на потсмев или критика дека нешто не е во ред со нив.
„Најголемите ѕвезди, кои имаат и финансиска и општествена моќ, баш поради тоа може да страдаат од депресии и анксиозност поради брзата динамика на живот.
Музичарот Авичи во филмот снимен за него зборуваше колку веќе му е товар славата и никој не го ислушува и разбира за да се заврши приказната со самоубиство, да не дозволиме и да превенираме вакви идни приказни, додаде Зајкова.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Македонија
ОЈО Струга отвори предмет за спомен-куќата на Владо Малески

Основното јавно обвинителство Струга оформило предмет во врска со уривањето на спомен-куќата на Владо Малески, при вршење градежни работи во близина на објектот од страна на лице од Велешта.
Јавен обвинител, како што соопшти денеска Основнот јавно обвинителство, на 16 октомври извршил увид на лице место во присуство на вешто лице од градежната струка.
„Наредено е вештачење, а се преземаат и други дејствија за испитување на околностите под кои се случил настанот“, стои во соопштението на ОЈО.
При изведба на градежни работи на индивидуален објект во старото градско јадро беше срушен јужниот ѕид и дел од кровната конструкција од куќа заштитена како културно наследство.
Министерот за култура најави изработка на проект за обнова и реставрација на спомен куќата на Малевски со цел да се зачува автентичниот изглед и историјскиот дух.
Македонија
Куманово со најмногу гласачи 94.041, Лозово со најмалку 1.905

Право на глас на осмите Локални избори 2025 в недела имаат 1.832.415 гласачи, од кои 1.717.803 во земјата и 112 илјади запишани во посебниот избирачки список со лица во странство, 2.162 затвореници или во притвор и 450 гласачи во старските домови. Гласање во дијаспората нема, но доколку лицата кои се на привремена работа или живеат во странство допатуваат во земјата ќе можат да го остварат своето право на глас.
Во Градот Скопје вкупната бројка на гласачи е 474.304 илјади. Од општините најмногу граѓани со право на глас има во Куманово – 94.041, во Гостивар 82.893, Тетово 87.878, Битола 77.253, скопски Аеродром 68.772, Струга 62.711 и Прилеп со 62.053 гласачи. Најмалку, пак, има во Лозово 1.905, во Вевчани 2.092, Новаци 2.429, во Конче 2.716 и во Ранковце 2.921 гласач.
Според Изборниот законик се гласа на 3.480 избирачки места, но годинава имаме шест избирачки места каде што нема население, па така ќе се гласа на 3.474 избирачки места. Според информации од ДИК, 125 избирачки места се со помалку од 10 гласачи кои ќе го остварат своето право на глас во најблиското гласачко место. Осум избирачки места имаат по десет гласачи, шест со по 11, 18 со 12 гласачи, а три со по 13 гласачи…
Најбројно избирачко место во земјата е во Бутел. Станува збор за избирачкото место 2915 со 1432 гласачи. Во 70 избирачки места има над илјада гласачи, и секаде каде што имало можност поради функционалност на гласањето, избирачите се распоредени во соседни избирачки места.
Најстариот гласач во земјава запишан во Избирачкиот список е роден 15 мај 1918 година, додека најмладиот кој ќе има можност да гласа ќе стане полнолетен на самиот ден на гласање на 19 октомври.
Вкупен број на гласачи со 18 години запишани во Избирачкиот списокот е 25.603.
Локалните избори 2025 се осми од независноста на државата, а четврти на кои се избираат градоначалници и советнички листи во 80 општини и Градот Скопје. Ќе се гласа за 309 кандидати за градоначалници и 576 кандидатски листи за членови на општинските совети или за вкупно 10 490 кандидати.
На изборите учествуваат 22 партии, 19 коалиции и 119 групи на избирачи односно независни кандидатури.
Најмногу кандидати за градоначалници има за Градот Скопје – 16.
Македонија
Фероинвест го изгради првиот лиценциран батериски систем во Македонија

Фероинвест ја изведе првата батерија во Македонија, која, согласно новите законски одредби, има градежна дозвола, согласност за приклучок на мрежа и лиценца за складирање електрична енергија.
Батерискиот систем е поставен на фотонапонската електрана во Гиновце, во близина на Крива Паланка, која е во делумна сопственост на сестринската компанија Централинвест, заедно со неколку деловни партнери.
Електраната има инсталирана моќност од 4,5 MW (мегавати) и батериски систем од 6,1 MWh (мегаватчаса), со кој секојдневно управува Фероинвест преку сопствен систем за програмирање и контрола.
Искуството од првите недели од работењето на батеријата покажува дека е постигната двојно повисока цена за продажба на електричната енергија во споредба со фотоволтаична електрана без батерија. Ова значи дека батеријата ќе се исплати за 3 години, а ќе има и значително подобрена исплатливост на самата електрана.
Батеријата овозможува електричната енергија да се складира во текот на денот, кога има високо производство од сонце, а пазарните цени се ниски, и да се користи или продава во ноќните часови, кога нема сончево производство, а побарувачката на енергија и пазарните цени се драстично повисоки.
На овој начин батериите создаваат добивка за производителот, односно за електраната, а истовремено му помагаат на електроенергетскиот систем на Македонија, штитејќи го од преоптоварување со прекумерни количини енергија во критичните часови од денот. Овој тренд, кој произлегува како последица од инсталирањето на поголем капацитет на фотонапонски електрани од реално потребниот, Фероинвест го согледаде уште пред две и пол години и започна со истражување и инвестирање во развој на батериски системи.
Најнапред истите ги инсталира на сопствени проекти, а во моментов работи и на батериски системи за други инвеститори, со капацитет од над 50MWh, кои ќе почнат со работа од нова година.
Во Македонија се инсталирани над 1.000 MW фотонапонски електрани, за кои ќе бидат потребни околу 2.000 MWh батериски системи. Фероинвест ќе учествува во значителен дел од овие проекти, и како изведувач и како инвеститор.
Комерцијален текст