Македонија
Смилев: Отворањето рудници може да ја спречи миграцијата со која се соочуваме
Рударството во Македонија има многувековна традиција, почнувајќи од римскиот период, па сè до денес. Токму оваа традиција треба да продолжиме да ја негуваме и во иднина. Современото рударство почнува во 20 век и со постојано надградување денеска е високо технолошкоразвиена стопанска гранка во која се применуваат сите меѓународни стандарди и практики.
Историски гледано, првите релевантни податоци од извршени рударско-геолошки истражувања датираат од 1927-1939 година и се реализирани на локациите Плавица и сегашниот рудник за олово и цинк Злетово – Пробиштип. Врз база на тие резултати во 1940 год., рудникот Злетово бил пуштен во експлоатација. По завршувањето на втората светска војна, рудникот бил повторно реактивиран и пуштен во редовна експлоатација. Рудникот Злетово е првиот современ рудник и претставувал синоним за рударството во Источна Македонија. Севкупниот развој на Пробиштип е поврзан со рудникот Злетово, а тоа го почувствувале граѓаните на овој град преку голема вработеност, висок стандард на вработените, интензивна станбена изградба на градот, изградба на објекти за спорт и рекреација, образование, здравство и др. Јас потекнувам од околината на Пробиштип и како сите граѓани имав можност да ги почувствувам сите овие придобивки од работењето на рудникот Злетово. Тоа ме мотивираше уште на млада возраст да се определам дека моето школување ќе го насочам во областа на рударството и геологијата. По завршување на средното рударско училиште го завршив и Рударско-геолошкиот факултет во Белград (во јануари 1977 год.). Имав среќа периодот на моето дипломирање да се совпадне со интензивниот развој и отварањето на некоку нови рудници во Македонија како што се рудникот за никел Ржаново, рудникот за бакар Бучим, рудникот за јаглен Суводол и рудникот за олово и цинк Тораница.
На почетокот на мојата богата кариера во рударството бев вклучен при отварањето и раководењето на рудникот Ржаново, кој важеше за еден од најсовремените рудници во тогашна СФРЈ и кој беше во склоп на комбинатот ФЕНИ Кавадарци. Таа успешна работа ми овозможи, како директор на техничките тимови да бидам директно ангажиран во извршувањето на рударски работи во повеќе рудници: Суводол, Осломеј, Какањ (БиХ), Тораница, Жировски Врх (Словенија), Бучим. Дополнително, учевствував и во изградбата на хидро-технички и патни тунели во БиХ, патишта во Македонија, изградба на браната Злетовица итн.. При изведбата на сите овие ангажмани се водеше сериозна грижа за безбедноста на вработените, сигурноста на технолошката опрема и заштита на животната средина. Накратко, во рударството бев повеќе од 40 години стекнувајќи огромно искуство и признание од целата рударска фела. Моето професионално практично искуство го збогатив и со докторска дисертација поврзана со рударството.
Оваа моја успешна приказна сега од оваа перспектива може и заличува на една носталгична мисла, спомнувајќи го успешното време на рударството подржано од тогашните инстуциите како почитувана гранка која воедно беше и столбот на изградбата на една успешна држава во која сите ние живеевме.
За жал, проблемите на рударството започнаа веднаш со осамостојувањето на Р. Македонија. Во такви услови на пазарна економија, целото стопанство вклучувајќи го и рударството се најде во тешка состојба. Се случија многу случаи на стечаи, принудни управи и други мерки, за да на крај дојде и фазата на приватизација. После 30 години, дел од тогашните рудници денеска не се во употреба, меѓутоа, има и успешни приказни како што се рудникот Бучим, рудникот Саса, рудниците Злетово и Тораница, каде што странскиот капитал и нивните управи успеаа да ги одржат и да инвестираат во континуитет во овие рудници. Сепак, евидентно е дека во последните години отсуствува сериозна институционална посветеност. Токму таа посветеност беше пресудна во тогашната СФРЈ да се развие овој цел сектор кој и денес претставува значаен фактор во македонската економија. Напротив, во последните години сме сведоци дека неаргументирано се напаѓа целата индустрија и под таков јавен притисок се носат законски решенија кои го лимитираат развојот на рударството.
Како разумен човек можам и да ги разберам стравовите на нашето општество, меѓутоа како професионалец и научник сметам дека сите тие стравови се неоправдани. Верувам дека тоа може да го потвдат и другите профеционалци и научници кои на било каков начин се вклучени во оваа индустрија. Според мене, главното прашање во јавноста не треба да биде „забрана“ на развојот на овој сектор, туку треба да се води дебата како да се развијат подобри механизми за заштита на животната средина и како да се принудат новите рудници да ги применуваат сите прифатени меѓународни практики и стандарди кои гарантираат заштита на животната средина.
Меѓутоа во едно сум сигурен. Повикувајќи се на моето искуство каков бил животот во Пробиштип, благодарејќи на рудникот Злетово, можам да предвидам дека развојот и отварањето на идните рудници во Иловица-Штука, Плавица-Златица, Казандол, во општина Кратово и општина Пробиштип, ќе предизвикаат ист но и поголем економски благодет во регионите каде што ќе се развиваат како што тоа беше случајот со Пробиштип. Сите овие рудници, може да ја развијат источна Македонија, да отворат многу можности за работа на младите и само на тој начин може да се спречи миграцијата за која сме секојдневно сведоци.
Наспроти тоа, наративот против идните рудници продолжува за жал. Така, во последно време, поинтензивно се дебатира за проектот Иловица-Штука. При тоа, во јавноста се изнесуваат најразлични шпекулации и нејасни тврдења од потенцијалните ефекти од проектот. Верувам дека локалните жители се загрижени поради тоа, но моето долгогодишно искуство во рударството ми го говори сосема спротивното. Со строго почитување на домашната и меѓународната регулатива, и примена на меѓународни стандарди и практики, може да се постигне максимална заштита на животната средина. Во тоа сум цврсто убеден, а дополнително уверување може да се добие и доколку се види и листата на инвеститори кои се вклучени во овој проект, како што е Европската Банка за Обнова и Развој. За да се докаже тоа треба да се даде можност проектот да се развива во таа насока.
Покрај оваа дебата за ефектите од проектот Иловица-Штука, отсуствува дебатата за економските и другите придобивки од неговиот развој. Компанијата што го развива проектот за жал е осамена во оваа дискусија потенцирајќи раст од над 4% на БДП, сериозен број на нови вработувања, извоз од на 200 милиони евра, итн. Тука би додал дека со дополнителна експлоатација на бакар, кој е дефиниран како критичен минерал, нашата држава би имала уште позначајна улога во нејзиниот пат кон ЕУ, со оглед на последните одлуки на ЕУ за неопходноста од обезбедување на критичните минерали за потребната транзиција во зелена економија.
Сепак и покрај овој турбулентен период, сеуште имам верување дека ќе преовладува разумот каде што професионално ќе се говори за рударството. Така сите заедно ќе можеме да придонесеме повторно да го издигнеме рударството во почитувана стопанска гранка со која сите ние ќе се гордееме, како што беше случај во СФРЈ, во мојата младост и во почетоците на мојата професионална кариера.
Д-р Ластомир Смилев, дипломиран рударски инжинер
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Македонија
Спасовски: Мицкоски го смени ставот за Преспанскиот договор, а програмата на Владата е далеку од ветувањата
Програмата на Владата и концептите на партиите кои се дел од мнозинството се различни од ветувањата коишто беа дадени пред граѓаните, а прашањата кои беа отворени во минатото на манипулативен начин и се наметнуваа во јавноста ги нема воопшто, рече пратеникот на СДСМ и координатор на пратеничката група Оливер Спасовски денеска во македонското Собрание во расправата за избор на Влада.
„Првиот основен приоритет, нашето членство во Европската унија во програмата е со сосема различен концепт од оној што го застапуваше како опозиција во изминатите 8 години и во времето на предизборието, како што е почитувањето на Преспанскиот договор, Договорот со Бугарија и Преговарачката рамка. Факт е дека нема ниту збор за укинување на Преспанскиот договор, ниту збор за укинување на Договорот со Бугарија и факт е дека нема план за тоа како ќе ја промените преговарачката рамка за којашто зборувавте со години наназад дека нема да ја прифатите“, рече Спасовски.
Деновиве се гледа и промената на личниот став на Мицкоски за Преспанскиот договор, потенцираше Спасовски.
„Ако ги погледнете изјавите од пред изборите, во коишто најавувате дека нема да го користите уставното име или дека нема да ја користите придавката денеска најавивте дека тоа ќе го направите. Тоа ли е новиот концепт? Ако е така чесно е да биде тоа кажано пред граѓаните. Затоа што едно е пред граѓаните да речете дури и мандатот ако треба нека ми го одземат јас нема да ја користам придавката на името а денеска овде пред македонското Собрание зборувате како мандатар најавувате почитување на Преспанскиот договор и уставното име на државата“, рече Спасовски.
Многу од проектите коишто се дел од Програмата немаат рокови за реализација, нема финансиска конструкција како и на кој начин ќе се дојде до реализација, а не се зборува ништо ниту за задолжувањето од 1 милијарда коешто се најавуваше во јавноста, дополни Спасовски.
„Има дел во програмата коишто сте ги ставиле како големи достигнувања а веќе постојат и функционираат. Тоа зборува за една програма за работа којашто е напишана со цел само колку да кажете дека нешто ќе правите во иднина. На пример во делот на безбедноста и одбраната сте навеле дека ќе воспоставите систем за видео надзор на граничните премини. А таков систем функционира веќе 30 години на сите гранични премини. И тоа не е еден систем туку два, и на Царинската управа и на МВР“, рече Спасовски.
Иако се најавуваше многу во делот на инфраструктурата освен доградба и довршување на проектите кои веќе се започнати, нема нови проекти, додаде тој.
-Дури и толку напаѓаниот од Ваша страна проект за коридорите, кој се работи од страна на Бехтен и Енка, тој договор за којшто велевте дека е криминален гледам дека со задоволство е прифатен и ставен во програмата на Владата, рече Спасовски.
Македонија
Мицкоски од Собранието: Државата е во клиничка смрт, не барам сто дена меден месец туку најавувам инвестиции и реформи
Од она што го дознаваме за состојбите во државата, ситуацијата е рамна на клиничка смрт во повеќе клучни области, девастирана до мера на непрепознатливост каде институциите се доведени пред буквална пропаст и незапаметена нефункционалност. И за се ќе биде известена јавноста, изјави претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски во експозето како мандатар за новата влада на денешната собраниска седница.
Мицкоски додаде дека ова не го говори како изговор туку дека одлучно ќе се одговори, затоа што оваа генерација нема опција за неуспех и заедно ќе мора да направиме големи чекори напред.
– И затоа нема да барам никакви 100 дена меден месец, туку најавувам фуриозен почеток на проекти и нови инвестиции веднаш. Впрочем немавме ниту една секунда изминатиов период. Веќе во вторник најавувам нова инвестиција над 400 милиони евра, потоа ќе ги намалиме даноците, покачиме пензиите, ќе обезбедиме пари за капитални проекти. Доста времето се трошеше на измислени теми, и етнички прашања, време е да се засукаат ракавите решат проблемите и ова да биде влада на економија и развој. Тоа го сакаат сите, истакна Мицкоски.
Мицкоски потенцираше дека носечка цел е да се обнови довербата во институциите на државна власт, да се елиминира корупцијата и да се обезбеди владеење на правото.
Централно место во нашата животна мисија е економското заживување. Ќе започнеме нов силен циклус на економски раст, поттикнат од стабилни јавни финансии. Поддршка за конкурентен приватен сектор и значајни инвестиции во иновациите и во информатичката технологија. Нашата цел е да создадеме продуктивни и добро платени работни места, да ја намалиме невработеноста и да поттикнеме средина каде што бизнисите можат да се развиваат, рече Мицкоски.
Македонија
Мицкоски: Денес е историски ден, време е да ги засукаме ракавите
Денес е историски ден. Почнува собраниската дебата која ќе стави крај на периодот на неработење, криминал, лоши вредности и разочарувања, напиша на социјалните мрежи лидерот на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, пред почетокот на седницата за избор на влада.
„Со изборот на новата реформска влада, конечно започнува ново поглавје за нашата земја. Нашите граѓани во минатото се соочуваа со многу предизвици, но секогаш беа лојални кон државата и правеа се’ за таа да биде слободна, независна и просперитетна. Иако имаше разочарувања и предизвици, граѓаните опстојуваа и гордо ги поднесуваа сите случувања“, порача Мицкоски.
Како што додаде, сега е време Македонија да направи повеќе за секој граѓанин. Секој Македонец, Албанец, Турчин, Србин, Ром, Влав, Бошњак и сите останати кои вложија се’ за својата татковина.
Нагласи дека е време да се засукаат ракавите и да ги решат проблемите и повика на единство и заедничка работа.
Мицкоски од Собранието: Државата е во клиничка смрт, не барам сто дена меден месец туку најавувам инвестиции и реформи
Од она што го дознаваме за состојбите во државата, ситуацијата е рамна на клиничка смрт во повеќе клучни области, девастирана...
Во несреќа кај Глумово повредени четири лица меѓу кои и деца, едниот од возачите побегнал
Четири лица се повредени во сообраќајна несреќа што се случила вчера на локалниот пат кон селото Глумово, скопско. Во несреќата...
Постои опасност пожарот во Кичевско да навлезе во букова шума – се гасне од земја, од воздух, а се приклучи на населението
Осум пожари на отворено и неколку помали интервенции се регистрирани во последното деноноќие, а од вчерашните е активен се уште...
Како снема струја на Балканот
Невиден колапс на електроенергетскиот систем ги погоди Црна Гора, Босна и Херцеговина, Хрватска и Албанија. Се сомнева дека – во...
Големи гужви за влез во Грција, се чека и до еден час
Големи гужви се забележани утрово на граничниот премин Богородица за влез во Грција. Граѓани за „Макфакс“ велат дека чекаат и...
Денес почнува собраниската седница за избор на нова Влада
Собраниската седница за избор на новата Влада почнува денес во 11 часот, а треба да заврши најдоцна до недела на...
Познат идентитетот на Македонката која загина во тешка сообраќајна незгода во Грција, тешко повредени уште две девојки
Министерството за надворешни работи соопшти дека денеска во 12 часот по локално време, на автопатот Егнатиа, во Република Грција, се...
(Видео) 11 загинати во пожари во Турција, и Грција се бори со огнот
Најмалку единаесет лица загинаа, а десетици се повредени во пожар со ниска вегетација што ветрот го прошири во неколку села...
Црногорците и Албанците ја објавија причината за историскиот прекин на струја
Историски прекин на струја ги погоди денеска Црна Гора, Босна и Херцеговина, Албанија и поголемиот дел од хрватското крајбрежје. Бизнисите...
(Видео) 30-годишна Македонка загина во сообраќајна несреќа кај Солун, објавија грчките медиуми
Тешка сообраќајна несреќа со смртни последици се случила на патот Игнација Верија – Солун, денеска напладне. Беше околу 12 часот,...
Почна да се враќа струјата во Хрватска и БиХ, „падна далноводот меѓу Грција и Албанија“
По хаосот и прекините во електроенергетскиот систем, електричната енергија е вратена во многу градови низ Босна и Херцеговина. Се врати...
Меџити: Нема да играм фудбал со министрите во кабинетот и нема да се занимавам со бизнисите на Лотарија и Соравиа
Денеска, од оваа промотивна конференција на програмските столбови и новиот владин тим, накратко ќе ги претставам нашите предизвици во наредните...
Деспотовски: Изборите на 30 јуни се референдум за СДСМ – продолжуваме по старо или одиме по ново
Кандидатот за претседател на Социјалемократскиот сојуз на Македонија, Јован Деспотовски порача дека престојните претседателски избори во партијата се референдум на...
Сообраќајка на патот Прждево кон Демр Капија, сообраќајот во целосен прекин
Oд 12:10 часот на регионален пат 1102 – село Прждево кон Демр Капија, поради сообраќајна незгода, сообраќајот е во целосен...
(Видео) Дрон удри во рафинерија за нафта во Русија
Беспилотно летало ја погоди рафинеријата за нафта Илски во руската област Краснодар, при што беа повредени две лица и предизвикан...
Филипче: Ќе ја отвориме работата на комисиите – политиките ќе се градат врз основа на широка стручна дебата
Венко Филипче, кандидат за претседател на СДСМ, вчера во Куманово пред партиското членство ги образложи главните постулати на неговата програма....
Жена е пронајдена на плажа во Полихроно, мислеле дека е онесвестена
Неидентификувана жена е пронајдена онесвестена, во четврток попладне на плажа во Полихроно во општина Касандра на Халкидики. Жената била преземена...
Планинарска спасителна служба извлече повреден турист во Охридско, лицето е пренесено во болница
Регионалниот ЦУК Охрид, извести дека вчера Планинарска спасителна служба од 13.40 до 15.00 часот, имала спасителна акција на територија на...
Путин и се закани на Јужна Кореја
Рускиот претседател Владимир Путин ја предупреди Јужна Кореја дека ќе направи „голема грешка“ доколку ја вооружи Украина во војна против...
Трамп предлага зелен картон за странците кои дипломираат во САД
Републиканскиот претседателски кандидат Доналд Трамп вчера предложи луѓето кои дипломираат на универзитетите во САД автоматски да добијат зелен картон, или...
