Лекари од кај нас ќе одат на обуки и во Италија и во Австрија покрај Словенија за каде што веќе се подготвува договорот за соработка, најави денес министерот за здравство, Азир Алиу. На ваков начин ќе се надоместува недостигот од кадар во јавното здравство, а истовремено ќе се подготви национална стратегија за покривање на јавното здравство со кадар за наредните 10 години. Превидено е наши лекари да одат на обуки во земјите со кои ќе се соработува за кадар, а лекари од таму да доаѓаат да лекуваат на нашите клиники.

„Освен со Словенија, преговараме и со Италија и со Австрија. Работиме на наоѓање можност за соработка со земји со кои веќе имаме некаков вид соработка од клиничка гледна точка, тие да доаѓаат тука или нашите доктори да одат за обуки таму, но исто така и од административна гледна точка гледаме дека многу полесно можеме да комуницираме со земји што имаат сличен здравствен систем. Освен со Словенија, за која веќе се дефинира текстот, најавувам дека сличен пристап ќе имаме и за соработка и со Австрија и со Италија“, вели министерот Алиу.

Освен оваа соработка, министерот Алиу ќе им понуди на нашите експерти што работат надвор од нашата држава со помош на дигитализацијата да бидат активно вклучени во системот за здравствената заштита. На тој начин министерот Алиу смета дека пациентите ќе бидат услужени и ќе бидат во сигурни раце.

Министерот за европски прашања на Република Северна Македонија, Орхан Муртезани, денеска во Скопје беше домаќин на министерот за европски прашања на Република Финска, Јоаким Странд, кој престојува во работна посета на регионот. Средбата се одржа во контекст на континуираниот дијалог меѓу Северна Македонија и Финска за европската интеграција и реформските процеси, со цел зајакнување на билатералното партнерство и потврдување на стратешката определба за проширувањето како политика од заеднички интерес.

Во фокусот на тет-а-тет разговорот и пленарната средба на двете делегации беа европската перспектива на Северна Македонија, имплементацијата на Реформската агенда и улогата на Планот за раст на ЕУ за Западен Балкан како инструмент за економска интеграција и социо-економска конвергенција. Соговорниците констатираа дека оваа иницијатива, преку пакетот од 6 милијарди евра и поврзувањето на финансиската поддршка со конкретни резултати, отвора ново поглавје во политиката на проширување и нуди реални придобивки за граѓаните уште пред формалното членство. Во таа насока, беше оценето дека Реформската агенда претставува кредибилен патоказ за модернизација на институциите, подобрување на владеењето на правото и забрзување на економската конвергенција со ЕУ.

Муртезани се осврна на завршувањето на скрининг процесот и подготвеноста на земјата да го отвори првиот кластер „Фундаментални вредности“, како суштински чекор за системско следење на напредокот во реформите. Тој ја истакна важноста на предвидливиот и меритократски пристап на ЕУ како предуслов за зачувување на мотивацијата и довербата на граѓаните во европскиот проект. Притоа ја потенцираше улогата на Северна Македонија како кредибилен партнер кој активно придонесува за регионалната стабилност и за унапредувањето на европската агенда на Западен Балкан.

Странд, од своја страна, изрази уверување дека Северна Македонија со досегашниот реформски напредок демонстрира сериозна посветеност кон европските стандарди. Тој подвлече дека Финска останува доследен поддржувач на политиката на проширување заснована на заслуги и оцени дека реформите во владеењето на правото, демократијата и институционалната ефикасност се темели на кои ќе се гради понатамошниот напредок. Странд се осврна и на пошироката геополитичка димензија на проширувањето, нагласувајќи дека стабилен и интегриран Западен Балкан е суштински елемент за зајакнување на безбедноста и отпорноста на Европската Унија во целина.

Муртезани и Странд се согласија дека партнерството и сојузништвото меѓу Северна Македонија и Финска има значајна додадена вредност преку конкретни форми на експертска и техничка соработка. Во таа насока, беа поздравени досегашните седум Twinning проекти реализирани со учество на фински институции, во полето на унапредувањето на управувањето со животната средина, административната ефикасност и подготвеноста за користење на европските фондови. Перспективата за нови проекти во областа на јавната администрација, дигиталната трансформација и медиумските реформи беше согледана од министрите како значаен потенцијал за натамошно јакнење на институционалните капацитети на Северна Македонија.

Муртезани и Странд заеднички изразија уверување дека Северна Македонија и Финска ја делат визијата за проширувањето како стратешка политика на Унијата која, преку Планот за раст и реформските агенди, ја надминува традиционалната „техничка“ рамка на пристапните преговори. На денешните средби, проширувањето беше согледано како политички и економски процес од заеднички интерес, кој носи стабилност и безбедност за целиот европски континент, а со тоа и јасна порака дека европската интеграција на Западен Балкан останува нераскинлив дел од иднината на Унијата.
—————————————

Образованието е најдобриот механизам за подигнување на свеста кај младите за здравите навики и грижата кон личното здравје, порача министерката за образование и наука, Весна Јаневска од регионалната работилница на тема „Јакнење на соработката меѓу медиумите, експертите и институциите за подобри политики за контрола на тутунот и заштита на јавното здравје во Западен Балкан“, во организација на Аналитика Тинк Тенк.

„Нашиот воспитно – образовен систем е структуриран така што здравствената писменост е застапена во сите одделенија во редовните предмети, посебно во „природни науки“, а од оваа учебна година воведовме и нов изборен предмет во VII одделение „Учам за моето здравје“ и со поддршка на Светската здравствена организација изготвивме упатство за наставници за начинот на предавање на материјата која опфаќа и аспекти посветени на здравствените последици од користењето тутун и електронски цигари“, рече Јаневска.

Говорејќи за мерките кои се спроведуваат на национално ниво како дел од превентивните политики, министерката издвои дека годинава со законски измени основните и средните училишта се задолжени покрај програми за заштита од насилство, злоупотреба и запуштање на ученици, спречување дискриминација, малолетничка деликвенција и слично, да спроведуваат и програми за превенција од злоупотреба на алкохол и тутун, злоупотреба на дроги и други психотропни супстанци.

„Во новата учебна година МОН и БРО заедно со Канцеларијата на Обединетите Нации за дрога и криминал и Меѓународната федерација Лајонс Клуб ќе обучат 50 стручни соработници и 150 наставници во 50 основни училишта за реализација на превентивната програма „Вештини за адолесценција“. Станува збор за структурирана програма, која е базирана на докази, за превенција од користење на цигари, дрога и алкохол и која досега со успех е имплементирана во 105 земји од целиот свет“, додаде министерката.

Нагласи дека секогаш постои простор за унапредување на здравствената писменост во училиштата и дека институциите работат во таа насока.

„Образованието е жива материја и се прилагодува на времето и трендовите. Имам очекувања дека токму од оваа работилница, споделените различни искуства и практики ќе помогнат сите ние да ги надградиме националните политики“, рече Јаневска.

На работилницата чија цел е да поврзе претставници на медиумите, истражувачите, институциите и меѓународните партнери, да поттикне посилна соработка и да ја истакне важноста на мерките за контрола на тутунот засновани на докази во согласност со приоритетите за интеграција во ЕУ, покрај претставници на државните институции и граѓанскиот сектор во земјите од регионот, учествуваа и професори од Факултетот за јавно здравје при американскиот универзитет „Џонс Хопкинс“.

Инаку Светската здравствена организација годинава повика итно да се забранат ароматичните цигари за да се заштитат младите. Сепак експертите во Македонија предупредуваат дека границата за пушење на цигари е симната под 12 години.