Првиот Вицепремиер Изет Меџити изјави дека на денешната седница на Владата се донесе одлука за реализација на толкувањето од Собранието за престанок на важноста на нелегалните лиценци за он-лајн коцкарници издадени од Владата на ДУИ, а со тоа и запирање на он-лајн коцкањето во државата.

„Ги стопиравме штетните дозволи кои претходната Влада на ДУИ и СДСМ ги доделија на српски фирми, црногорски и други. Стопиравме можност нашите деца да имаат коцкарници на своите телефони, во своите компјутери од дома и од училиште. Ветувањето пред изборите, денес станува реалност. Остануваме луѓе од збор. Нема да дозволиме личното богатење на поединци од претходната Влада да биде причина за илјадници осиромашени семејства на наши сограѓани“, рече Меџити.

Како што додаде, врвен приоритет на владата е заштитата на граѓаните, а посебно на младите луѓе.

„Да ги заштитиме од долгови, банкрот, зависност од коцкање, последователно да ги заштитиме од социјални и фамилијарни потешкотии, да ги заштитиме од судир со законот и нелегални активности кои секогаш се последица на коцкањето“, изјави Меџити.

Според него, отсуството на јасна процедура, претходната Влада свесно ја користела за создавање на нови и нови компании за он-лајн и интернет коцкање, а интерес имале поединци од врвот на ДУИ и претходната Влада, додека штетата била на илјадници наши сограѓани.

„Ветивме дека ќе се бориме против ова зло, денес покажуваме на дело. Нема да запреме додека не создадеме услови за пристоен живот”, рече Меџити.

Јавната набавка, која треба да ја реализира Министерството за образование и наука за да обезбеди учебници по странски јазици за основните училишта, чини половина милијарда денари или 8,1 милиони евра. Четворица министри за образование не успеаја да ја реализираат набавката петта година по ред во основните училишта странски јазици се учат без учебници. Сегашната министерка за образование, Весна Јаневска, вината за ненабавените учебници посочи дека е во претходното раководство на Министерството, кое, поради неквалитет, ја поништило постапката за јавна набавка. Не можела за оваа учебна година да набави учебници по странски јазици оти сè уште траат жалбени постапки, но најави дека штом завршат жалбените постапки, тие ќе објават нов оглас за набавка на учебниците.

„За следната учебна година сите учебници по странски јазици ќе бидат обезбедени. Според процените, ќе биде потребен буџет од речиси 500 милиони денари“, велат од кабинетот на министерката Јаневска за „Макфакс“.

Од кабинетот не одговорија на прашањето зошто учебниците по странски јазици не може да се обезбедат за второто полугодие од оваа учебна година имајќи предвид дека доцнат петта учебна година по ред.

Вишиот просветен инспектор во пензија, Ѓорѓи Илиевски, кој четири децении го следи образовниот процес кај нас, вели дека не се сеќава оти некогаш учебници доцнеле како сега. Тој посочи дека одговорност за ненабавените учебници треба да се бара кај четворицата министри за образование, Арбр Адеми, Мила Царовска, Јетон Шаќири и сегашната Весна Јаневска, кои не си ја завршиле обврската и сите еднакво манипулирале со учениците, наставниците и со родителите постојано изјавувајќи дека учебниците ќе бидат набавени. Тој смета дека проблем за набавката е распределбата на тендерите.

„Ниедна реална причина не може да ја одложува набавката на учебници со години. Ако не бил квалитетен еден предложен учебник, можел да се замени со друг, иако искуството покажува дека еден учебник може да има отстапки, но не во целост. Оние делови што нема да поминат, доволно е да се вратат на преработка за да се приспособат на програмите од Бирото за развој на образованието и тоа не е процес што би траел седум, не пет години, како што сега вели министерката. Ова остава простор сериозно да се сомневаме дека тендерите и договорите кому да му се додели издавањето на учебниците се пречката што го кочи обезбедувањето учебници. Ниеден од овие министри не кажа јавно каков проблем има со учебниците по странски јазици“, вели инспекторот во пензија, Илиевски, кој смета дека прирачник за учениците и наставниците може да биде решение на проблемот додека се обезбедат учебниците.

Единствената тужба за необезбедени учебници е откажана

Единствен обид да се побара одговорност за необезбедените учебници беше оној на Комисијата за спречување и заштита од дискриминацијата од лани кога учебната година почна без да се обезбеди една третина од учебниците. Тогашната претседателка на Комисијата, Весна Бендевска, на посебна прес-конференција, кусо, по почетокот на учебната година, соопшти дека првпат во историјата ќе биде поднесена тужба против Министерството за образование и против тогашниот министер Јетон Шаќири затоа што недостигаа 34 отсто од учебниците, односно од вкупно 126 учебници, не беа обезбедени 43 учебници. За трето и за шесто одделение немаше ниеден учебник, а учебници недостигаа и за сите други одделенија. Комисијата извести дека размислува за тужбата, потоа дека ја подготвува тужбата, но не свика прес-конференција по одлуката да не поднесе тужба, која била донесена три месеци по најавата дека ќе тужи.

„Комисијата за спречување и заштита од дискриминација на 31. седница, одржана на 11.12.2023 година, донесе одлука за поништување на одлуката за поднесување тужба за заштита од дискриминација од јавен интерес против Министерството за образование за сторена дискриминација врз учениците во основното образование со необезбедување учебници. Ваквата одлука следува по утврдената фактичка состојба при собирање на доказите во подготовка на тужбата, која се разликува од фактичката состојба утврдена во моментот на донесување на одлуката за поведување на оваа постапка. Во согласност со податоците од МОН, Комисијата заклучи дека во меѓувреме се обезбедени учебници по сите наставни предмети за прво, четврто и за шесто одделение, кои беа земени како одделенија кои се понеповолно третирани во споредба со другите одделенија“, објаснија од Комисијата за „Макфакс“.

До Комисијата годинава не стигнале претставки за необезбедени учебници, а бидејќи учебниците за странски јазици ги нема за сите одделенија, Комисијата смета дека нема дискриминација.

„Доколку нема учебници по странски јазици за сите ученици, Комисијата не може да поведе постапка за заштита од дискриминација бидејќи повредата на правото е насочена кон сите ученици, а не кон одредени ученици врз основа на некоја нивна заштитна карактеристика. Оттука, ваквата повреда може да се третира како повреда на право од задолжително образование, но не претставува дискриминација во согласност со Законот за спречување и заштита од дискриминацијата“, велат од Комисијата и посочуваат дека проблемот може да го разгледуваат Државниот просветен инспекторат и Народниот правобранител.

Пензионираниот инспектор Илиевски, сепак, вели дека има дискриминација со необезбедените учебници по странски јазици.

„Сметам дека Комисијата треба подетаљно да навлезе во анализа на проблемот. Дискриминација има. Оние деца чии родители не може да платат курсеви за странски јазици се дискриминирани“, рече Илиевски.

Државниот просветен инспекторат не одговори на прашањата од „Макфакс“ за недостигот на учебници по странски јазици и за мерките што досега ги презеле.

Канцеларијата на Народниот правобранител, пак, годинава, исто како и Комисијата за спречување и заштита од дискриминација, нема претставки од граѓаните за учебниците по странски јазици.

„Со оглед на тоа што беше најавено дека ќе нема учебници по странски јазици, ги охрабрувам и учениците, и наставниците, и родителите, ако забележат проблем во образовниот процес по странски јазици, тоа да го пријават за да можеме да поведеме постапка“, вели Васка Бајрамовска-Мустафа, раководител на одделението за детски права во канцеларијата на Народниот правобранител.

Конкретен чекор, но не кај домашните, туку кај странските институции, ќе преземе пензионираниот инспектор Илиевски. Најави дека недостигот од учебници по странски јазици за сите одделенија, кој се провлекува со години, ќе го пријави во УНИЦЕФ.

На 26 и 27 септември во дводневна официјална посета на Македонија ќе присуствува претседателот на владата на Унгарија, Виктор Орбан, заедно со делегација од унгарската влада, информираат владините служби.

„Претседателот на Владата, Христијан Мицкоски, ќе оствари официјална тет-а-тет средба со својот унгарски колега во премиерската вила во Охрид на 27 септември, со почеток во 8.45 часот.

Дополнително, во рамките на посетата ќе се остварат и низа билатерални средби на македонските министри со ресорните колеги од унгарската делегација, а на 27 септември, со почеток во 10 часот, ќе се одржи заедничка меѓувладина седница во хотелот „Инекс Олгица“ во Охрид“, информираат од Владата.

На маргините на дводневната посета, според соопштеното, предвидена е прошетка во градот Охрид, посета на црквата „Богородица Перивлепта“, Античкиот театар и манастирскиот комплекс „Свети Наум“, а свежо цвеќе премиерите на двете земји ќе положат на споменикот на светите Кирил и Методиј во Охрид.