Свет
Трамп одлучи да го прифати авионот вреден 400 милиони долари, републиканците се спротивставија

Неколку републиканци во Конгресот изразија загриженост поради подготвеноста на претседателот Доналд Трамп да прифати авион од Катар вреден 400 милиони долари, при што барем еден забележа дека тоа би можело да претставува безбедносен ризик.
Трамп претходно изјави дека би било „глупаво“ од него да ја отфрли понудата на Катар за авион Боинг 747-8, кој би се користел како американски „Ер Форс Уан“, авионот што го користат американските претседатели кога летаат низ целиот свет. Тој додаде и дека авионот ќе биде дониран на претседателската библиотека, складиштето на истражувачки материјали на неговата администрација, по завршувањето на неговиот мандат, и дека не планира да го користи за лични цели по напуштањето на функцијата.
„Постојат многу, многу проблеми околу ова, за кои мислам дека ќе привлечат многу сериозни прашања“, изјави за новинарите лидерот на републиканското мнозинство во Сенатот, Џон Тун, од Јужна Дакота.
Претседателот на Комитетот за трговија на Сенатот, Тед Круз од Тексас, републиканец кој долго време е критичен кон надворешната политика на Катар, изјави за Си-ен-би-си дека е загрижен за таков договор. „Авионот претставува значителни проблеми во шпионажата и надзорот, па ќе видиме како ќе се одвива овој проблем“, рече тој.
Министерството за одбрана веќе е во процес на набавка на замена за сегашниот, застарен „Ер Форс Уан“, а испораката од „Боинг“ се очекува во рок од неколку години. Демократите предупредија дека ова е судир на интереси и дека подарокот би можел да влијае на одлуките на претседателот.
Лидерот на демократите во Сенатот, Чак Шумер, претходно вети дека ќе ги блокира сите номинирани на Трамп во Министерството за правда сè додека агенцијата не објави што знае за понудата на Катар. Три кандидати моментално се пред Сенатот.
„Главниот обвинител мора да сведочи и пред Претставничкиот дом и пред Сенатот за да објасни зошто давањето приватен авион на Доналд Трамп не ја крши клаузулата за примања (од Уставот на САД), која бара одобрение од Конгресот“, рече тој на сослушување во Сенатот.
Шумер сака одговори дали катарската влада ќе плати за модификации на леталата потребни за заштита на претседателот, обезбедување комуникации и обезбедување посебни конфигурации за она што всушност е работен простор во Овалната соба во воздухот.
Ако владата на САД мора да ги сноси тие трошоци, рече Шумер, „зошто од американските даночни обврзници се бара да потрошат стотици милиони долари или повеќе за авион што ќе се користи само една или две години?“
Републиканскиот претседател Трамп ја гледа понудата како знак на благодарност за американската одбранбена помош за земјите во регионот, вклучувајќи ги Катар, Саудиска Арабија и Обединетите Арапски Емирати, сите станици на неговото патување планирано за оваа недела.
Портпаролката на Белата куќа, Каролина Ливит, изјави дека правните детали околу донацијата за Министерството за одбрана сè уште се разработуваат и дека администрацијата на Трамп не е загрижена за тоа што би можеле да побараат Катарците за возврат.
И републиканскиот сенатор Ранд Пол од Кентаки, еден од најбунтовните членови на неговата партија, рече дека земањето на авионот би било грешка.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Израелскиот министер: Сакаме дипломатски односи со Либан и Сирија

Израел е заинтересиран за воспоставување официјални дипломатски односи со Сирија и Либан, но нема да преговара за Голанската Висорамнина како дел од евентуален мировен договор, изјави денес на прес-конференција израелскиот министер за надворешни работи, Гидеон Саар.
Односите во регионот се полни со неизвесност поради повеќе од една година борби меѓу Израел и Либан од крајот на 2023 година, паралелно со војната во Појасот Газа и соборувањето на сирискиот претседател Башар ал-Асад во декември 2024 година. Израел ја анектира Голанската Висорамнина во 1981 година откога го зазеде поголемиот дел од неа во шестдневната војна во 1967 година.
„Ројтерс“ во мај објави дека Израел и новите исламистички владетели на Сирија се во директен контакт и дека одржале билатерални состаноци со цел ублажување на тензиите и спречување на конфликти во пограничната област.
Истиот месец американскиот претседател Доналд Трамп се сретна со сирискиот претседател во Саудиска Арабија и го повика да ги нормализира односите со Израел неочекувано објавувајќи дека САД ќе ги укинат сите санкции против исламистичката влада.
Набргу по падот на Асад, израелските трупи влегоа во демилитаризираната зона во Сирија вклучувајќи ја и планината Хермон, која се издига над Дамаск.
Свет
Русија: НАТО може да се распадне

Рускиот министер за надворешни работи, Сергеј Лавров, изјави дека Москва планира да ги намали трошоците за одбрана и смета оти одлуката на НАТО да ги зголеми трошоците на крајот може да доведе до негов колапс.
На самитот во Хаг во среда, лидерите на НАТО поддржаа зголемување на трошоците за одбрана на пет проценти од БДП до 2035 година, како што побара американскиот претседател Доналд Трамп, и рекоа дека се решени да се бранат едни со други од заканата од Русија.
Кога беше побарано од него да ја коментира изјавата на полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски, кој тврдеше дека трката во вооружување меѓу Русија и Западот може да доведе до пад на рускиот претседател Владимир Путин, Лавров одговори дека смета дека НАТО може да се распадне поради зголемените трошоци за одбрана.
„Бидејќи е таков прогнозер, веројатно гледа дека катастрофалното зголемување на буџетот на земјите-членки на НАТО, според моите проценки, ќе доведе и до распад на таа организација“, рече Лавров.
Русија, која ја нападна Украина во февруари 2022 година, ги отфрла стравувањата на Западот дека еден ден ќе нападне членка на НАТО, што според мислењето и на Русија и на САД би можело да предизвика Трета светска војна.
Путин во петокот изјави дека Русија размислува за намалување на трошоците за одбрана почнувајќи од следната година. Русија ги зголеми трошоците за одбрана за една четвртина оваа година, на 6,4 проценти од БДП, што е највисоко ниво од Студената војна. Трошоците за одбрана сочинуваат 32 проценти од вкупните буџетски трошоци во 2025 година.
Свет
(Видео) Далај-лама го прославува 90-тиот роденден: „Мојот наследник ќе ја продолжи борбата за слобода на Тибет“

Протераниот тибетски духовен водач далај-лама денес изјави дека наследникот што ќе биде именуван по неговата смрт ќе ја продолжи борбата за тибетска слобода.
Далај-лама денес им се придружи на илјадниците будисти на молитвена служба за да го одбележи својот 90-ти роденден, настан што одекна далеку надвор од индискиот хималајски град, каде што живее со децении.
Облечен во својата традиционална будистичка облека, тибетскиот духовен водач се појави меѓу илјадниците членови на неговата заедница и поддржувачите, кои дојдоа од целиот свет да му се придружат во неговиот манастир „Меклеод Ганџ“.
„Имам 90 години, но сè уште сум физички во форма“, рече тој седејќи меѓу своите следбеници. „Во времето што ми преостанува ќе продолжам да се посветувам колку што е можно повеќе на благосостојбата на другите“.
Водачот и илјадници други Тибеќани живеат во егзил во Индија од 1959 година кога кинеските трупи насилно го задушија востанието во тибетскиот главен град Ласа.
What is interesting to me is the timing of clips coming out just days prior to the 90th birthday celebrations of His Holiness the 14th #DalaiLama
Visuals of 🎂celebration today at Dharamshala🇮🇳
The 5th month of the 5th day of the Tibetan calender.
📹courtesy @CTA_TibetdotNet pic.twitter.com/4gKvwa5MU8
— Tenzing Damdul བསྟན་འཛིན་དགྲ་འདུལ། (@dundhamdul) June 30, 2025
Харизматичниот добитник на Нобеловата награда за мир, чие земско име е Тензин Гјатсо, стана 14-ти духовен и политички водач на Тибеќаните на двегодишна возраст, соодветно идентификуван, како што бара будистичката традиција, како реинкарнација на неговиот претходник.
Додека Кина го обвинува дека е бунтовник и сепаратист, меѓународно признатиот далај-лама се опишува себеси како обичен будистички монах. Многу Тибеќани во егзил стравуваат дека Кина ќе назначи свој наследник за дополнително да ја консолидира контролата врз Тибет, територија на која испраќа војници од 1950 година.
Се очекува прославите за неговиот роденден да продолжат до крајот на неделата.