Свет
Руте: Светот станува сè поопасно место, ги зголемуваме средствата за одбрана

Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, денес во Хаг изјави дека 32-те членки на алијансата ќе донесат „смели одлуки“ на самитот оваа недела, вклучително и усвојување на нов инвестициски план што ќе ги зголеми трошоците за одбрана на пет проценти од бруто домашниот производ (БДП).
На прес-конференцијата еден ден пред почетокот на самитот на НАТО, Руте рече дека сите членки на алијансата ќе ја исполнат целта за издвојување на два проценти од БДП за одбрана оваа година, иако на почетокот на 2025 година, „седум-осум сојузници“ не го достигнаа тоа ниво.
„Значи, постигнавме клучен напредок во последните пет, шест месеци. Новиот план за инвестиции во одбраната, за кој сојузниците ќе се договорат на самитот во Хаг, воведува нова основа: ќе инвестираме пет проценти од БДП во одбраната. Тоа е квантен скок што е амбициозен, историски и фундаментален за обезбедување на нашата иднина“, рече Руте.
Тој изјави дека Шпанија, која се спротивстави на зголемувањето на средствата за одбрана на пет проценти од БДП, не е ослободена од оваа обврска.
„НАТО нема клаузула за исклучок“, рече Руте во врска со ставот на Шпанија за обврската да издвои пет проценти од БДП, на што инсистира американскиот претседател Доналд Трамп.
Европските членки на НАТО учествуваат со само 30 проценти од вкупните средства на алијансата за одбрана. Некои европски земји, како што се Полска, Естонија и Литванија, веќе ги зголемија трошоците за одбрана на пет проценти од БДП, додека Шпанија е на заднината, со помалку од два проценти.
Руте, исто така, рече дека самитот во Хаг ќе се одржи „во вистински историски момент, со значајни и растечки безбедносни предизвици“ за НАТО.
„Како што светот станува сè поопасно место, лидерите на сојузничките земји ќе донесат смели одлуки за зајакнување на нашата колективна одбрана, што ќе го направи НАТО посилен, пофер и посмртоносен сојуз“, рече Руте.
Руте рече дека безбедносната ситуација во светот „драматично се променила“ во последните неколку години, уште од руската окупација на Крим во 2014 година, а особено од 2022 година, кога Русија започна целосна инвазија на Украина.
Тој додаде дека членовите на алијансата затоа мора да достигнат значително повисоко ниво на распределба за одбрана од сегашното, за да можат сите да ја бранат територијата во случај на напад.
„Во исто време, Русија работи заедно со Северна Кореја, Кина, Иран. Кина, исто така, брзо ги зајакнува своите вооружени сили на нивоа што никогаш порано не се видени. Безбедносната ситуација драматично се промени и затоа овој самит е важен – сојузниците мора да бидат способни да се одбранат. Ако дојде тој момент, треба да стоиме заедно, обединети, не само во духот, туку и во пракса“, рече Руте кога беше прашан дали граѓаните на Западен Балкан имаат причина да се грижат.
Руте, исто така, рече дека „пет од осумте земји од Западен Балкан се во НАТО“, дека во Косово има мисија КФОР и дека алијансата во БиХ тесно соработува со мисијата ЕУФОР.
„Јас сум во постојан дијалог со претседателот на Србија, се познаваме долго време, сме блиски пријатели, но не секогаш се согласуваме. И важно е да го продолжиме овој разговор“, рече Руте.
Генералниот секретар на НАТО, исто така, рече дека Русија останува „најголемата и најдиректна закана“ со која се соочува алијансата.
„Москва ја продолжува војната против Украина со поддршка на Северна Кореја, Иран, Кина и Белорусија. Мора да продолжиме да ѝ обезбедуваме на Украина она што ѝ е потребно за да се одбрани и да ги одбие нападите во иднина. Нашата поддршка за Украина е непоколеблива и нема да се откажеме од неа“, рече Руте.
Тој изјави дека наместо најавените 20 милијарди евра, сојузниците ќе обезбедат повеќе од 35 милијарди евра дополнителна безбедносна помош за Украина следната година.
Руте, исто така, рече дека Иран „не смее да развива нуклеарно оружје“.
„Кога станува збор за ставот на НАТО кон нуклеарната програма на Иран, сојузниците одамна се согласија дека Иран не смее да развива нуклеарно оружје. Мојот најголем страв е дека Иран поседува и би можел да користи и распореди нуклеарно оружје со цел да ја зајакне својата контрола врз Израел, целиот регион и другите делови од светот“, рече Руте.
Тој ги отфрли обвинувањата дека бомбардирањето на нуклеарните постројки на Иран од страна на САД на 22 јуни е кршење на меѓународното право.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Во ЕУ, на граѓаните им се советува да изградат „кризен бункер“

Поранешниот министер за здравство на Латвија, Петерис Апинис, им даде на своите сограѓани необичен, но сериозен совет – однапред да се подготват за можни кризни ситуации и нестабилност.
Во гостувањето на ТВ24, Апинис препорача секое домаќинство да обезбеди скривалиште на својот имот, со закопување цврсто буре на околу десет метри од куќата. Како што нагласи, садот мора да биде доволно отпорен за да не може да се оштети од глодари или влага.
Според него, во такво засолниште е потребно да се стават основни прехранбени производи со долг рок на траење кои не бараат готвење, како и доволна количина вода за пиење. Апинис, исто така, советуваше да се издвои мала количина готовина, бидејќи во услови на сериозни нарушувања, таканаречениот „час X“, банкарските картички би можеле да станат бескорисни.
Поранешниот министер додаде дека во буре треба да се стават и копии од важни документи, како и семејни реликвии како што е антички накит што се наследува, со цел да се зачуваат најскапоцените работи во случај на вонредна состојба.
– Ваквите мерки можат да обезбедат минимум безбедност и континуитет на животот во услови на нестабилност, порача Апинис.
Фото: ЕПА
Свет
Израел се подготвува за целосна окупација на Појасот Газа

Израелскиот безбедносен кабинет го одобри планот на премиерот Бенјамин Нетанјаху за преземање воена контрола над Газа, што претставува нова голема ескалација во војната. Одлуката беше донесена по состанок кој траеше длабоко во ноќта, а со неа се потврдува дека за завршување на конфликтот е потребно „целосно безбедносно преземање на Појасот Газа“, пишува „Скај њуз“.
Пред состанокот, Нетанјаху во интервју за „Фокс њуз“ го потврди намерите на Израел. На прашањето дали Израел „ќе ја преземе контролата над целата Газа“, одговори: „Имаме намера, за да ја обезбедиме нашата безбедност, да го отстраниме Хамас таму и да го ослободиме населението на Газа.“ Додаде дека Израел не сака да ја задржи територијалната контрола, туку да воспостави безбедносен појас и власта да ја предаде на арапски сили кои ќе управуваат правилно.
По состанокот, од кабинетот на израелскиот премиер беше соопштено дека Израелските одбранбени сили (ИДФ) ќе се подготвуваат за преземање на контролата над градот Газа, додека истовремено ќе се дистрибуира хуманитарна помош до цивилите надвор од зоните на борба. Безбедносниот кабинет усвои пет принципи за завршување на војната: разоружување на Хамас, враќање на сите заложници, демилитаризација на Газа, израелска безбедносна контрола над Појасот и воспоставување алтернативна цивилна власт која не е ниту Хамас ниту Палестинската самоуправа.
Овој план наиде на остри критики, вклучително и од семејствата на заложниците кои ги држи Хамас. Аинав Зангаукер, мајка на заложникот Матан Зангаукер, изјави дека Нетанјаху ѝ ветил работа на договор за ослободување. „Некој што зборува за сеопфатен договор не оди да ја освојува Газа и да ги загрозува заложниците и војниците“, напиша на социјалната мрежа X, додавајќи: „Нетанјаху и неговите партнери се подготвуваат да го осудат на смрт.“
Според извештаите од израелските медиуми, началникот на Генералштабот на израелската армија, Ејал Замир, исто така предупредил против окупација на Газа, наведувајќи дека тоа би ги загрозило заложниците и дополнително би ја оптоварило армијата. Од меѓународната страна, јордански официјален претставник порача дека Арапите „ќе го поддржат само она што Палестинците ќе го договорат и одлучат“ и дека „нема да се согласат со политиката на Нетанјаху ниту ќе ги чистат неговите нереди“.
Џина Аберкромби-Винстенли, поранешна претседателка на Советот за политика за Блискиот исток, изјави за Sky News дека „многу малку луѓе“ веруваат дека планот за окупација е добра идеја. „Тешко е да се придонесе за траума и очајот на Палестинците во Појасот Газа, но ова сигурно ќе го направи тоа“, рече таа, истакнувајќи дека новото присилно преселување само ќе ги влоши страдањата на населението.
Овие одлуки доаѓаат откако вчера, според податоците на локалните болници, најмалку 42 Палестинци биле убиени во израелските воздушни напади и пукање низ јужна Газа.
Најновиот конфликт започна со напад на Хамас на 7 октомври 2023 година, во кој загинаа околу 1.200 лица, а 251 беа киднапирани. Се проценува дека Хамас сè уште држи околу 50 заложници. Според Министерството за здравство во Газа, кое е под контрола на Хамас, во израелската одмаздничка офанзива убиени се повеќе од 61.000 Палестинци.
Свет
САД нудат 50 милиони долари за апсење на претседателот на Венецуела

Соединетите Американски Држави ја удвоија наградата за информации што би довеле до апсење на венецуелскиот претседател Николас Мадуро на 50 милиони долари, обвинувајќи го дека е еден од најголемите трговци со дрога во светот, пишува „Би-би-си њуз“.
Американскиот претседател, Доналд Трамп, е долгогодишен критичар на Мадуро, кој повторно ја презеде функцијата во јануари по изборите обележани со обвинувања за фалсификување на гласови, чии резултати во голема мера беа отфрлени од меѓународната заедница. Генералниот обвинител, Пам Бонди потврди дека САД ќе ја удвојат претходно објавената награда од 25 милиони долари, тврдејќи дека Мадуро е директно поврзан со операции за трговија со дрога.
Венецуелскиот министер за надворешни работи Иван Гил ја нарече новата награда „патетична“ и ја нарече „политичка пропаганда“. „Не сме изненадени, со оглед на тоа од каде доаѓа“, рече Гил, обвинувајќи ja Бонди за „очајно одвлекување на вниманието“ од негативните наслови околу справувањето со случајот со педофилот Џефри Епштајн.
За време на првиот мандат на Трамп, американската влада ги обвини Мадуро и други високи венецуелски функционери за низа кривични дела, вклучувајќи наркотероризам, корупција и трговија со дрога. Во тоа време, Министерството за правда на САД тврдеше дека Мадуро соработувал со колумбиската бунтовничка група ФАРК за „да користи кокаин како оружје за „совладување“ на САД“.
Во видео објавено во четврток, Бонди го обвини Мадуро за координација со групи како што се Трен де Арагва – венецуелска банда означена како терористичка организација од администрацијата на Трамп – и картелот Синалоа, моќна мексиканска криминална мрежа. Се тврдеше дека Агенцијата за борба против дрога на САД (ДЕА) „запленила 30 тони кокаин поврзан со Мадуро и неговите соработници, со речиси седум тони поврзани со самиот Мадуро“. Мадуро претходно ги отфрли тврдењата на САД за директна вмешаност во трговијата со дрога.
Мадуро, лидерот на Обединетата социјалистичка партија, кој го наследи Уго Чавез во 2013 година, се соочи со повеќекратни обвинувања за потиснување на опозициските групи и задушување на несогласувањето во Венецуела, вклучително и употреба на насилство. Тој ги преживеа протестите по спорните избори минатата година и ја задржа власта.
Сепак, во јуни Уго Карвахал, поранешниот шеф на воената разузнавачка служба на Венецуела, беше осуден по неколку обвиненија за трговија со дрога откако беше уапсен во Мадрид и екстрадиран во САД. Карвахал, познат по прекарот Ел Поло, беше моќен шпион кој избега од Венецуела откако ја повика војската да поддржи кандидат на опозицијата и да го собори Мадуро.
Иако првично ги негираше обвиненијата, подоцна се изјасни за виновен, поттикнувајќи шпекулации дека склучил договор со американските власти во замена за помала казна и инкриминирачки информации за Мадуро. Обединетото Кралство и ЕУ, исто така, објавија санкции против владата на Мадуро по неговото враќање на функцијата претходно оваа година.