Свет
Руте: Светот станува сè поопасно место, ги зголемуваме средствата за одбрана
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, денес во Хаг изјави дека 32-те членки на алијансата ќе донесат „смели одлуки“ на самитот оваа недела, вклучително и усвојување на нов инвестициски план што ќе ги зголеми трошоците за одбрана на пет проценти од бруто домашниот производ (БДП).
На прес-конференцијата еден ден пред почетокот на самитот на НАТО, Руте рече дека сите членки на алијансата ќе ја исполнат целта за издвојување на два проценти од БДП за одбрана оваа година, иако на почетокот на 2025 година, „седум-осум сојузници“ не го достигнаа тоа ниво.
„Значи, постигнавме клучен напредок во последните пет, шест месеци. Новиот план за инвестиции во одбраната, за кој сојузниците ќе се договорат на самитот во Хаг, воведува нова основа: ќе инвестираме пет проценти од БДП во одбраната. Тоа е квантен скок што е амбициозен, историски и фундаментален за обезбедување на нашата иднина“, рече Руте.
Тој изјави дека Шпанија, која се спротивстави на зголемувањето на средствата за одбрана на пет проценти од БДП, не е ослободена од оваа обврска.
„НАТО нема клаузула за исклучок“, рече Руте во врска со ставот на Шпанија за обврската да издвои пет проценти од БДП, на што инсистира американскиот претседател Доналд Трамп.
Европските членки на НАТО учествуваат со само 30 проценти од вкупните средства на алијансата за одбрана. Некои европски земји, како што се Полска, Естонија и Литванија, веќе ги зголемија трошоците за одбрана на пет проценти од БДП, додека Шпанија е на заднината, со помалку од два проценти.
Руте, исто така, рече дека самитот во Хаг ќе се одржи „во вистински историски момент, со значајни и растечки безбедносни предизвици“ за НАТО.
„Како што светот станува сè поопасно место, лидерите на сојузничките земји ќе донесат смели одлуки за зајакнување на нашата колективна одбрана, што ќе го направи НАТО посилен, пофер и посмртоносен сојуз“, рече Руте.
Руте рече дека безбедносната ситуација во светот „драматично се променила“ во последните неколку години, уште од руската окупација на Крим во 2014 година, а особено од 2022 година, кога Русија започна целосна инвазија на Украина.
Тој додаде дека членовите на алијансата затоа мора да достигнат значително повисоко ниво на распределба за одбрана од сегашното, за да можат сите да ја бранат територијата во случај на напад.
„Во исто време, Русија работи заедно со Северна Кореја, Кина, Иран. Кина, исто така, брзо ги зајакнува своите вооружени сили на нивоа што никогаш порано не се видени. Безбедносната ситуација драматично се промени и затоа овој самит е важен – сојузниците мора да бидат способни да се одбранат. Ако дојде тој момент, треба да стоиме заедно, обединети, не само во духот, туку и во пракса“, рече Руте кога беше прашан дали граѓаните на Западен Балкан имаат причина да се грижат.
Руте, исто така, рече дека „пет од осумте земји од Западен Балкан се во НАТО“, дека во Косово има мисија КФОР и дека алијансата во БиХ тесно соработува со мисијата ЕУФОР.
„Јас сум во постојан дијалог со претседателот на Србија, се познаваме долго време, сме блиски пријатели, но не секогаш се согласуваме. И важно е да го продолжиме овој разговор“, рече Руте.
Генералниот секретар на НАТО, исто така, рече дека Русија останува „најголемата и најдиректна закана“ со која се соочува алијансата.
„Москва ја продолжува војната против Украина со поддршка на Северна Кореја, Иран, Кина и Белорусија. Мора да продолжиме да ѝ обезбедуваме на Украина она што ѝ е потребно за да се одбрани и да ги одбие нападите во иднина. Нашата поддршка за Украина е непоколеблива и нема да се откажеме од неа“, рече Руте.
Тој изјави дека наместо најавените 20 милијарди евра, сојузниците ќе обезбедат повеќе од 35 милијарди евра дополнителна безбедносна помош за Украина следната година.
Руте, исто така, рече дека Иран „не смее да развива нуклеарно оружје“.
„Кога станува збор за ставот на НАТО кон нуклеарната програма на Иран, сојузниците одамна се согласија дека Иран не смее да развива нуклеарно оружје. Мојот најголем страв е дека Иран поседува и би можел да користи и распореди нуклеарно оружје со цел да ја зајакне својата контрола врз Израел, целиот регион и другите делови од светот“, рече Руте.
Тој ги отфрли обвинувањата дека бомбардирањето на нуклеарните постројки на Иран од страна на САД на 22 јуни е кршење на меѓународното право.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
15-годишник уапсен во Британија за обидот за убиство на 16-годишно момче кое се бори за живот
Шеснаесетгодишно момче се бори за живот откако завчера беше застрелано во Шефилд, а полицијата уапси 15-годишник под сомнение за заговор за убиство. Пукањето се случило нешто пред 17:20 часот на прометната улица Лондон роуд, во време на најголема гужва во центарот на градот, пишува „Скај њуз“.
Жртвата итно била пренесена во болница, каде што и понатаму е во животна опасност. Полицијата на Саут Јоркшир потврди дека 15-годишникот е приведен додека детективите работат на утврдување на околностите што довеле до нападот.
„За злосторства со оружје и насилство нема место во Саут Јоркшир, а фактот дека младиот човек се бори за живот е ужасен и нема да се толерира“, порача надзорникот на Шефилд, Мартин Симкок.

Тој изјави дека полициските службеници и форензичките тимови на терен собирале докази, но додаде дека истрагата и понатаму се потпира на помош од јавноста.
„Ве повикувам да се јавите. Без разлика колку вашата информација е мала, токму таа може да биде делот што ни недостасува. Тинејџерот и неговото семејство заслужуваат одговори, а ние сме посветени да ги добијат“, додаде Симкок.
Главната инспекторка Ема Најт, повисока истражителка на случајот, изјави дека станува збор за „ужасен инцидент“. „Сакам да ги уверам жителите дека посветен тим службеници и персонал неуморно работи на разбирање на околностите што довеле до овој напад и на пронаоѓање на одговорните“, рече таа.
Регион
(Видео) Шокантна сцена во Дубровник: што се исфрли морето на брегот
Шокантни слики доаѓаат од Јадранското Море, каде што најпознатата плажа во Дубровник, Бање, е оставена покриена со ѓубре откако морето исфрлило големи количини отпад на брегот!
Жителите на Дубровник ги фотографираат и снимаат тажните сцени од познатата плажа, но не се изненадени од оваа сцена бидејќи се повторува од година во година.
Како што објави „Дубровачки дневник“, ова е проблем што се повторува со години, кога морето носи огромни количини ѓубре, најчесто од Албанија, на хрватските брегови и плажи.
фото: принтскрин
Свет
(Видео) Дали конечно е блиску крајот на војната во Украина: Остануваат три клучни пречки
Американската администрација оптимистички најавува голем напредок во преговорите за завршување на војната во Украина. Претседателот Трамп го пофали „огромниот напредок“ на својот тим, додека државниот секретар Марко Рубио ги нарече американско-украинските разговори во Женева „многу позитивни“, инсистирајќи дека преостанатите точки „не се непремостливи“.
Во исто време, по состанокот на американските и руските претставници во Абу Даби, Вашингтон објави дека „Украинците се согласиле со мировниот договор“, и покрај „некои ситни детали што треба да се решат“, пишува Си-ен-ен.
Украински извор: Луѓето на Трамп ја разубавуваат реалната слика
Но, оптимистичката слика што ја презентира администрацијата на Трамп не ја одразува целосно реалноста, изјави висок украински извор со директно познавање на разговорите.
Иако изворот потврди дека е постигнат „консензус“ за повеќето точки во мировниот предлог на САД што протече минатата недела, тој нагласи дека сè уште постојат најмалку три клучни области каде што разликите се огромни – разлики што би можеле да го загрозат целиот мировен процес.
Територијалното прашање на Донбас
Првата голема пречка е чувствителното прашање дали Украина ќе отстапи клучни територии во регионот Донбас што Русија ги анектираше, но сè уште не ги освои целосно. Ова се „појасот на тврдини“, низа силно утврдени градови клучни за безбедноста на Украина.
Според претходните предлози на САД, областа би станала демилитаризирана зона под руска контрола. Украински извор изјави за Си-ен-ен дека е постигнат „одреден напредок“ по ова прашање, но дека сè уште не е донесена конечна одлука.
„Би било многу погрешно да се каже дека сега имаме верзија што Украина ја прифатила“, додаде изворот.
Ограничување на армијата
Друго спорно прашање е предлогот на САД Украина да ја ограничи големината на својата армија на 600.000 војници. Извор во Киев потврди за CNN дека се дискутира за нов, поголем број, но дека Украина сè уште бара понатамошни промени пред да се согласи на такви ограничувања на сопствените вооружени сили.
We worked with the Ukrainian negotiating team today on the text of the document prepared with the United States in Geneva.
The principles in this document can be developed into deeper agreements.
It is in our shared interest that security is real.
I count on continued… pic.twitter.com/JtoR9eAzYH
— Volodymyr Zelenskyy / Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) November 25, 2025
Клучната „црвена линија“: членството во НАТО
Конечно, барањето Украина да се откаже од своите амбиции за членство во НАТО останува неприфатливо за Киев. Извор изјави за CNN дека таквата отстапка би поставила „лош преседан“ и практично би ѝ дала на Русија право на вето врз одлуките на западниот воен сојуз „во кој таа дури и не е членка“.
Овие три прашања – предавање на територии, демилитаризација и трајно повлекување од членството во НАТО – се главните причини што ги наведува Кремљ за започнување на војната. Нивното решение во корист на Москва е клучниот руски услов за завршување на конфликтот.
Од друга страна, за Украина, ова се болни „црвени линии“ за кои се бореле и загинале десетици илјади нејзини војници. Формалното откажување од кој било од овие принципи е огромно барање и носи потенцијално големи политички ризици за украинското раководство предводено од претседателот Володимир Зеленски.
Затоа, како и да го прикажува тоа администрацијата на Трамп, тешко дека станува збор само за „неколку преостанати точки на несогласување“ или „мали детали што треба да се средат“, заклучува анализата на Си-ен-ен.
фото: принтскрин

