Во Вашингтон, за време на Годишните средби на ММФ и Светската банка, гувернерот Трајко Славески, заедно со гувернерите на централните банки на Албанија, Босна и Херцеговина, Косово и Црна Гора, го потпиша Писмото на намери со гувернерот на Банката на Италија, Фабио Панета, врз основа на кое Банката на Италија ќе развие клон на ТИПС (англ. Target Instant Payment Settlement) за овие пет земји од Западен Балкан, согласно одлуката на Управниот совет на Европската централна банка.

Вклучувањето на Народната банка во овој регионален проект е во согласност со акцискиот план на владите на земјите од Западен Балкан за воспоставување Заеднички регионален пазар, којшто меѓу другото вклучува модернизација на платните системи и нивно регионално поврзување и интегрирање со ТИПС на Европската централна банка (ЕЦБ). Преку ТИПС, давателите на платежните услуги им овозможуваат на граѓаните и на компаниите во Европската Унија брз пренос на парични средства во евра, во кое било време во текот на денот, за викенди и празници.

Гувернерот Славески истакна дека со овој чекор се официјализира почетокот на воспоставувањето современ систем за инстант плаќања, што претставува значаен исчекор во модернизацијата на националната платежна инфраструктура и нејзино регионално поврзување со земјите од Западен Балкан, како и со инфраструктурата во Единствената област за плаќања во евра (СЕПА). Клонот на ТИПС, развиен со поддршка на ЕЦБ, ќе овозможи извршување плаќања во реално време, 24 часа дневно, седум дена во неделата. Со неговата примена, граѓаните и компаниите ќе можат да вршат брзи, сигурни и поевтини трансакции, според стандардите на Европската Унија.

„Воспоставувањето платен систем за инстант плаќања, клон на ТИПС, носи голем број придобивки за економијата. Плаќањата ќе се порамнуваат многу бргу имајќи предвид дека 99% од нив би се обработиле во рок од 5 секунди, додека останатиот 1% во рок од 10 секунди. Народната банка ќе овозможи решенија со чија помош граѓаните ќе може да иницираат плаќања на едноставен начин и ќе можат со внесување на бројот на мобилниот телефон на примачот, да извршат пренос на парични средства на друго лице чија платежна сметка не ја знаат однапред. Овие решенија ќе овозможат ефикасно иницирање плаќања на физичките и на виртуелните продажни места без користење платежни картички, што ќе им овозможи на трговците да ги примат паричните средства во рок од неколку секунди и да располагаат со нив веднаш“, изјави гувернерот Славески, при што посочи дека нашата земја прави важен чекор кон интеграција на домашниот финансиски систем во европскиот платежен простор.

Клонот на ТИПС е наменет за инстантно извршување домашни плаќања во националните валути на земјите од Западен Балкан, со можност за поврзување со ТИПС за извршување плаќања во евра во СЕПА. Целта е да се обезбеди интероперабилност и единствена платежна мрежа меѓу регионот и ЕУ, што ќе го олесни движењето на капиталот и трговијата.

Оператори на платните системи за инстант плаќања ќе бидат централните банки, со тоа што информациските системи на давателите на платежните услуги во земјава ќе бидат приспособени кон барањата и стандардите на клонот на ТИПС, при што техничката инфраструктура е обезбедена од Банката на Италија, со што значително ќе се олеснат развојот и одржувањето на инфраструктурата на централните банки од Западен Балкан, соопштуваат од Народната банка.

Откако претседателот Доналд Трамп ја укина даночната стимулација од 7.500 долари за купувачите, се очекува продажбата на електрични возила во САД да се намали. Во исто време, продажбата на електрични возила од кинеските конкуренти во остатокот од светот силно расте, пишува CNN.

Пред две години, додека се кандидираше за реизбор, Доналд Трамп ја исмејуваше иницијативата на претседателот Џо Бајден за електрични возила како „измама“ промовирана од „радикални левичарски фашисти, марксисти и комунисти“.

„Во рок од 3 години, сите овие автомобили ќе бидат произведени во Кина“, напиша тој на социјалните медиуми во тоа време. Таа изјава сега звучи повеќе како ветување отколку како предвидување.

Откако се врати на функцијата, Трамп и републиканците во Конгресот го сменија курсот за развој на електрични возила во Америка. Тие го елиминираа даночниот стимул од 7.500 долари што привлекуваше купувачи, го замрзнаа финансирањето за инфраструктура за полнење и ги елиминираа целите за енергетска ефикасност за производителите на автомобили.

Резултатот е повлекување на САД од трката за електрични возила токму кога Кина, нејзиниот главен економски ривал, добива на предност. Со тоа, Кина ја зацврстува својата доминација не само во глобалната продажба на електрични возила, туку и во синџирите на снабдување со батерии и клучните ретки метали што се користат во нивното производство.

Во политички контекст, ставот на Трамп против електричните возила е разбирлив – републиканците долго време се спротивставуваа на стимулациите предводени од демократите, делумно затоа што ги гледаат како закана за нафтената и гасната индустрија. Но, во контекст на трговската војна на Трамп со Кина, логиката на повлекување од електричните возила станува нејасна.

Пакетот за стимулации на Бајден во голема мера беше насочен кон Кина – поттикнувајќи ја изградбата на фабрики за батерии во САД и казнувајќи ги компаниите што не произведуваа доволно во САД.

Според таа логика, Трамп требаше да оди подалеку за да ги охрабри американските производители и потрошувачи да ги прифатат електричните возила. Кога беше прашан за контрадикцијата, портпаролот на Белата куќа рече дека Трамп „ја враќа американската доминација во енергетиката и производството со елиминирање на мачните регулативи што ја задушија енергетската индустрија и враќајќи работни места дома“, како дел од „обврската на администрацијата да обезбеди американските производители на автомобили да играат клучна улога во следната позлатена ера на Америка“.

Во речиси секој друг сектор – од фармацевтската индустрија до вештачката интелигенција до чиповите – Трамп јасно стави до знаење дека сака производство на американска почва.

Имајќи го тоа предвид, би имало смисла Трамп да направи сè што може за да се произведуваат електрични автомобили во САД, особено затоа што многу експерти велат дека сме поблиску до крајот на ерата на бензинот отколку до почетокот.

Во меѓувреме, кинеските производители како BYD и Geely прават силен наплив на странските пазари. Иако овие брендови можеби не им се познати на Американците, тие се сè попопуларни и достапни на пазарите од Источна Азија до Европа и Јужна Америка.

Фото: ЕПА

Во просториите на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини на Република Северна Македонија денес се одржа свечената церемонија на потпишување на Грант-договорот меѓу МЕПСО и Француската агенција за развој (AFD), со што се означува континуитетот и продлабочувањето на техничката соработка насочена кон поддршка на модернизацијата на националната преносна електроенергетска мрежа.

Настанот се одржа во присуство на Сања Божиновска, министерка за енергетика, рударство и минерални суровини; Кристоф Ле Ригољер, амбасадор на Франција во Република Северна Македонија; Бурим Љатифи, Генерален директор на МЕПСО; Вероника Милевски, извршна директорка на RTE International; Франсоа Винс, заменик-директор на Канцеларијата на AFD за Западен Балкан, како и гости од енергетскиот сектор.

Овој грант во вредност од 600.000 евра овозможува насочена техничка помош за унапредување, модернизација и дигитализација на преносната мрежа – суштински чекори за обезбедување стабилно снабдување со електрична енергија, намалување на техничките загуби, зголемување на ефикасноста на системот и подготовка на МЕПСО за растечкиот удел на обновливи извори и интеграцијата на регионалниот пазар.

Проектот е фокусиран на четири клучни области:

· изработка на студии за адекватност на системот со користење на пазарниот симулатор ANTARES,

· димензионирање на системските резерви,

· воспоставување методологија за пресметка на преносни загуби и изработка на студија за изводливост,

· како и подготовка на концептуален дизајн за дигитализација на трафостаница.

Во рамките на проектот, експерти од RTE International – подружница на францускиот оператор на преносниот систем RTE – веќе одржаа обуки за инженерите на МЕПСО за користење на симулаторот ANTARES, со што се унапредуваат нивните технички и аналитички капацитети за поефикасно управување со системот во сè подинамичен електроенергетски пазар.

Во своето обраќање, министерката Сања Божиновска ја нагласи важноста на ова партнерство за изградба на современ и отпорен енергетски систем:

„Денес го потврдуваме партнерството што го зајакнува нашиот пат кон модерен, сигурен и достапен енергетски систем. Техничката помош од Француската агенција за развој ќе му овозможи на МЕПСО да ја забрза модернизацијата и дигитализацијата на мрежата, да го подобри планирањето и работењето и поефикасно да ја управува променливоста што произлегува од поголемото учество на обновливите извори и динамиката на пазарот. Понапредна и попаметна мрежа значи помалку прекини, подобро искористување на чиста енергија, посилни регионални врски и поголема отпорност на системот – без разлика дали станува збор за временски услови, флуктуации на побарувачката или пазарна нестабилност.“

Генералниот директор на МЕПСО, Бурим Љатифи, го истакна посветеното ангажирање на компанијата кон техничка извонредност и дисциплина во реализацијата:

Проектот, како што нагласуваат од министерството, ќе продолжи со нови активности за градење капацитети и техничка поддршка, со што ќе се овозможи примена на напредни технологии и аналитички модели за управување со преносниот електроенергетски систем на Северна Македонија.