Економија
Американците Алвин Е. Рот и Лојд С. Шапли добитници на Нобел за економија

Кралската шведска академија на науките одлучи да ја додели Нобеловата награда за економија на Американците Алвин Е. Рот и Лојд С. Шапли
Алвин Е. Рот е вработен на Универзитетот Харвард, Кембриџ, САД, и Бизнис школата на Харвард во Бостон, САД, додека Лојд С. Шапли е од Универзитетот на Калифорнија, Лос Анџелес, САД.
Нобеловата награда во сеќавање на Алфред Нобел им се доделува за теоријата на стабилна алокации и практиката на дизајн на пазарот.
Стабилни алокации од теорија во пракса
Оваа година наградата се однесува на централниот економски проблем: како да се поклопат различни агенти, колку што е можно повеќе. На пример, за студентите треба да се најдат соодветните училишта, а донираните човечки органи со пациентите на кои и одговараат за трансплантација. Како тоа може да се постигне поефикасно? Кои методи се корисни за кои групи? Награда добија двајца научници кои одговорија на овие прашања на патот од апстрактна теорија за стабилна алокација на практичен дизајн на институциите на пазарот.
Лојд Шапли ја користи т.н. соработничка теорија на играта за да се проучат и да се споредат различни методи. Клучно прашање е како да се осигура дека соодветствувањето е стабилно, во смисла кога не може да се најдат двајца агенти кои би се преферирале себеси пред своите колеги.
Шапли и неговите колеги најдоа специфични методи, т.н. Гејл -Шапли алгоритам со кој секогаш се осигурува одговарање. Методата исто така ги ограничува ресурсите на агентите за манипулирање кога бараат две работи да си одговараат. Шапли докажа како оваа метода со специфичен дизајн може да им помогне системски на двете страни на пазарот.
Алвин Рот препозна дека теоретските резултати на Шапли би можеле да го разјаснат функционирањето на важни пазари во пракса. Во серија емпириски студии, Рот и неговите колеги покажаа дека стабилноста е клучот за разбирање на успехот на одреден пазар.
Рот подоцна можеше да ја потврди оваа констатација во систематски лабораториски експерименти. Тој, исто така, помогна во редизајн на постоечките институции па покажа кои доктори во кои болници треба да работат, кои студенти на кои факултети треба да се запишат, како и да се најде соодветен донор за секој пациент.
Овие реформи се засноваат врз основа на алгоритамот Гејл-Шапли, заедно со модификациите кои се земаат во предвид како специфичните околности и етичките ограничувања или можноста и неможноста за плаќање./крај/нп/бб
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Димитриеска – Кочоска ќе го следи поскапувањето на бензините, не кажа дали тоа ќе повлече други поскапувања

Министерката Гордана Димитриеска – Кочоска по денешните најави за поскапување на бензините кажа дека Министерството за финансии ќе ја следи состојбата, но не даде конкретен одговор на новинарско прашање дали поскапувањето на бензинот кај нас ќе повлече и други поскапувања.
„Станува збор за берзански производ на кој не можеме да имаме никакво влијание, така што ќе следиме што ќе се случува. Сме имале години кога сме имале и многу високи цени, да се вратиме наназад да ги видиме, сега немаме некоја премногу висока цена на горивото меѓутоа да видиме што ќе се случува на берзанските производи. На тоа Владата не може да има влијание затоа што станува збор за цени кои се формираат на светските берзи“, рече министерката Димитриеска – Кочоска денес по состанокот со постојаната координаторка на Обединетите нации во земјава, Рита Колумбија, на кој се договорија амбасадите на координации во Министерството за финансии да ги договараат проектите за кои ќе одвојуваат средства во земјава, за да нема поклопување.
Регулаторната комисија за енергетика утрово извести дека од ноќеска по полноќ за 1,50 денар за литар поскапуваат бензините еуросупер 95, еуросупер 98 и дизелот, а мазутот е поскап за 1,293 денари по литар
Економија
Се зголемува цената на бензините и на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 1,63 % во однос на одлуката од 9.06.2025 година.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 4,088%, кај дизелот за 5,626%, кај екстра лесното масло за 5,127% и кај мазутот зголемувањето е за 5,691%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 0,6205%.
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се зголемуваат за 1,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се намалува за 1,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 1,293 ден/кг и сега ќе изнесува 39,779 ден/кг.
„Напоменуваме дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 17.6.2025 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени“, велат од РКЕ.
Економија
Средба на гувернерот Славески со МБА: Стабилниот и одговорен банкарски сектор како неопходна потпора за економијата

„Во услови на светска неизвесност и постојани економски предизвици, воспоставувањето стабилен, добро капитализиран и одговорен банкарски сектор претставува суштинска потпора за граѓаните и за развојот на домашната економија.“ Ова беше една од централните пораки на средбата помеѓу гувернерот на Народната банка, д-р Трајко Славески и раководството на Македонската банкарска асоцијација (МБА) – претседателката, д-р Маја Стевкова Штериева и заменик-претседателот, м-р Бојан Стојаноски.
На средбата беше нагласено дека одржувањето на стабилноста на банкарскиот сектор е заеднички приоритет и предуслов за градење долгорочна доверба кај граѓаните и кај стопанството. Гувернерот Славески истакна дека банкарскиот сектор кај нас е добро капитализиран, со стапка на адекватност на капиталот од 19%, што овозможува отпорност и во услови на евентуални шокови. Воедно, беше потцртано дека Народната банка е активно вклучена во унапредувањето на регулативата преку свој придонес во подготовката на новиот Закон за банките, како и во доследното спроведување на Законот за решавање банки, заради понатамошно зајакнување на стабилноста и усогласеноста со европските стандарди.
„Народната банка преку добро поставените политики обезбедува стабилна и предвидлива средина. Тоа е предуслов за банките да ги исполнат очекувањата на граѓаните и компаниите – со сигурни, достапни и со квалитетни услуги“, рече гувернерот.
Посебен акцент беше ставен на потребата од натамошно унапредување на конкуренцијата во платниот промет, особено преку финтек-иновации и нови технологии. Во таа смисла беше отворено и прашањето за напредокот во пристапувањето на банките кон Единствената област за плаќања во евра (СЕПА). Беше нагласено дека крајниот рок за поднесување на барањата е 5 октомври оваа година и дека се очекува од банките да ги засилат активностите за навремено исполнување на оваа важна стратегиска цел, со која ќе се подобри интеграцијата и ефикасноста на прекуграничните плаќања.
Во однос на монетарната политика, гувернерот истакна дека Народната банка внимателно ги следи движењата на внатрешните и надворешните фактори на ризик. Секоја идна одлука за основната каматна стапка ќе биде донесена врз основа на детални макроекономски анализи, со цел да се зачува ценовната стабилност и да се поддржи економската активност.