Свет
Почнува расправата за спас на планетата
Светските лидери од понеделник во Копенхаген ќе ја разгледуваат ситуацијата со климатските промени, а основното прашање е дали ќе бидат донесени конкретни обврзувачки одлуки или повторно се’ ќе се сведе само на ветувања и заложби
Стравувањата дека нема да има напредок, но и надежите за поголема грижа за планетата се телемал на неодамнешниот самит во Азија, на кој учествуваа претседателите на САД и на Кина, двата најголеми загадувачи во светот. Песимистите состанокот на Барак Обама и Ху Џинтао го сметаат дека е сигурен знак дека во Копенхаген нема да биде потпишан правно обврзувачки текст. Оптимистите, пак, велат дека двете држави на состанокот изнесле конкретни бројки, иако скромни, за намалување на емисијата гасови кои го предизвикуваат ефектот на стаклена градина.Свеста за загрозениот еколошки баланс на планетата Земја стана поголема по конвенцијата на Обединетите нации за климатските промени кога беше донесен Протоколот од Кјото за смалување на емисијата на т.н. стакленички гасови кој истекува во 2012 г.Во Копенхаген треба да биде донесен нов документ. Главниот преговорач за климата на ОН, Иво де Боерс, е оптимист бидејќи самитот ќе ги собере на едно место повеќе од стотина претседатели и премиери на држави кои ќе бидат меѓу 15-те илјади учесници од 192 држави. Обратно, песимистите повторно потесетуваат дека САД никогаш не пристапија кон Протоколот од Кјото. Откако неодамна 2.600 научници на Меѓувладиниот панел за климатски промени (IPCC) заклучија дека зголемувањето на температурата за 2 степена на т.н. „прединдустриско“ ниво ќе го загрози светот, се помалку има такви кои не веруваат дека човекот со своето неодговорно однесување придонесе за глобалното затоплување, преку употребата на фосилните горива, како што се нафтата, јагленот и гасот. Поточно, со согорување на фосилните горива се ослободува јаглерод диоксид (CO2), гасот со ефект на стаклена градина кој најмногу придонесува за затоплувањето и загадувањето. Затоа, приоритет на научниците и повеќето светски лидери е да се намали испуштањето во атмосферата на ваквите гасови, при што најмногу во тој поглед треба да се заземат најбогатите држави, но и оние во развој со големи индустриски капацитети, како што се Кина и Индија. Кој ќе плати?Глобалното затоплување најмногу ќе ги погоди сиромашните, велат стручњаците. Зголемувањето на температурата што ќе доведе до зголемување на морското ниво може да ги поплави островските држави во Пацификот, како и оние кои се под нивото на морето, како што е Бангладеш, на пример. Вториот ефект е зголемувањето на површината на светските пустини, односно намалувањето на извор на храна и вода за пиење, со што ќе се поттикне ширењето на болестите.Меѓутоа, богатите држави, освен изговорот за заштита на националните индустрии и економии, го поставуваат и прашањето – кој сето тоа ќе го плати? А тоа е всушност вториот голем предизвик за самитот во Копенхаген, односно кој ќе ги поднесе трошоците и ќе им помогне на најсиромашните држави да се прилагодат. Богатите држави треба да го поддржат проектот со 10 милијарди долари годишно во периодот од 2010 до 2012 г., вели де Боерс. Но, останува отворено прашањето дали тие навистина сакаат да го направат тоа.Предизвици и проекти Една од темите за кои треба да се разговара во контекстот на глобалното затоплување, е и демографскиот прираст, кој подолго време е табу-тема. Според проценките на стручњаците од ОН, ограничувањето на демографскито прираст би придонесло за намалувањето на испуштањето на штетните гасови. Според овие проценки, доколку светското население до 2050 г. дојде до бројката од 8 милијарди наместо од претпоставените 9 милијарди, секја година би се штеделе од 1 до 2 гигатона јаглен. Според пресметки на лондонското Училиште за економија, секои 7 долари потрошени за планирање на семејството до 2050 г., може да заштедат по цел тон CO2 годишно.Како пример за дилемите што се поставуаат во врска со климатските промени – стопански напредок или зачувување на природата, се наведува градењето на централата Бело Монте во Бразил, во регионот на амазонската прашума, или како што ја викаат – „Белите дробови на планетата“. Имено, оваа електричан централа би ги подобрила условите за живот на 25 милиони луѓе, но го загрозува опстанокот на 15 домородни племиња.Едно од можните решенија за проблемот со затоплувањето е посилниот развој на т.н. зелени енергии. Таков е проектот Desertec Industrial Initiative, кој чини 400 милијарди евра и кој на Европа до 2050 г. треба да и’ обезбеди 15 отсто струја или 470 илјади мегавати од Блискиот Исток и Северна Африка. Концентрираната сончева енергија на почетокот е скапа, но долгорочно е исплатлива, велат од проектот MENA (Middle East and North Africa), во чии рамки првата ваква електрична централа на сончева енергија би требала да се гради во 2015 г.Најодговорен за затоплувањето е јагленот кој е еден од најнечистите енергенси кој придонесува со 40 отсто кон целото глобално затоплување. Затоа е почнат проект CCS (Carbon capture and storage) со кој тој би требало да се прочисти. Но, оваа технологија би можела да почне да се применува дури по 20 години, а подразбира индустриски процес со кој ќе се тргне CO2 при процесот на согорување на јагленот и тој ќе се складира наместо да се испушта во атмосферата.Но, за да сево ова биде скора иднина, во Копенхаген треба да се донесе правно обврзувачки договор за зачувување на климатските услови на Земјата, па дури и да се претерани стравувањата од климатските промени. Со вложувањата во обновливите енергии, во секој случај ќе се создадат услови за намалување на загадувачките фосилни горива.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Во Киев се урива споменик кој ја слави блискоста меѓу Русија и Украина
Властите на Киев во вторникот почнаа да го отстрануваат споменикот од советската ера што ја означува врската меѓу Русија и Украина, повеќе од две години откако Москва започна инвазија врз Украина.
Неколку дена ќе бидат потребни за целосно уривање на споменикот од црвен гранит, кој се состои од дваесетина поединечни елементи, соопшти градската управа.
Тоа е всушност група статуи кои прикажуваат украински Козаци кои го опкружуваат лидерот Богдан Хмелницки и московскиот амбасадор.
Статуите ќе бидат префрлени во воздухопловниот музеј.
Споменикот е изграден во 1982 година за да го одбележи „обединувањето на украинскиот народ со братскиот руски народ“ во 1654 година, кога Хмелницки склучил сојуз со рускиот император во борбата против полско-литванскиот сојуз.
Советските историски книги го романтизираа како почеток на нераскинливо пријателство меѓу Украина и Русија.
Свет
Трамп казнет со 9.000 долари
Помалку од седум месеци пред претседателските избори во ноември, на републиканскиот кандидат Доналд Трамп му се суди затоа што се обидел да го купи молкот на поранешната порно ѕвезда Сторми Даниелс неколку дена по изборите во 2016 година на кои ја победи демократската кандидатка Хилари Клинтон.
Судијата Хуан Мерчан рече дека Трамп е казнет со 9.000 долари поради кршење на забраната за коментирање на сведоци. Обвинителите го обвинија поранешниот претседател дека повеќе пати ја прекршил забраната за коментирање и побараа од судијата да го казни со 1.000 долари по прекршок, пишува Гардијан.
Според забраната, Трамп не смее да дава, или да наложува други да даваат јавни изјави за сведоците на судењето, обвинителите и членовите на судскиот персонал. Пред судењето, судијата Мерчан ја прошири оваа забрана за коментирање на членовите на семејството откако Трамп напиша објава за ќерката на Мерчан.
Трамп мора да отстрани седум навредливи објави од социјалната мрежа „Truth Social“ и две објави од неговата веб-страница на кампањата до 14:15 часот. „Го предупредуваме обвинетиот дека судот нема да толерира натамошно кршење на правните наредби и дека доколку е потребно и соодветно со оглед на околностите ќе биде осуден на затворска казна“, се вели во судската пресуда.
Европа
Белоруските спортисти одат на Олимписките игри, Лукашенко: Победете ги противниците
Белорускиот претседател Александар Лукашенко денеска им порача на белоруските спортисти кои учествуваат на Олимписките игри во Париз под неутрален статус „да ги победат своите противници“.
„Ако сте избрале и одите таму под неутрален статус, истепајте ги, покажете им дека сте вистински Белоруси“, рече Лукашенко во соопштението за печатот на претседателството.
За време на посетата на регионот Могилев во Белорусија, жителите го прашале Александар Лукашенко што мисли за ова учество под неутрален статус, се вели во извештајот објавен на веб-страницата на белоруското претседателство.
„Спортистот треба да избере. Доколку одлучи да учествува на Олимписките игри, ќе биде уште пожесток. Затоа што разбирате дека состојбата на умот и гневот не се од мала важност во спортот“, реагира Лукашенко. „Вие сте Белорусија и кога ќе излезете како победници, тоа е добар начин политички да ги удрите во лице“.
Лукашенко, кој е на власт од 1994 година, ги искорени сите форми на опозиција во неговата земја, потиснувајќи мирно масовно движење во 2020 година. Тој е навикнат и на широки изјави и испади, како на пример кога парадираше со калашников во раката пред демонстрантите кои се противат на неговото владеење, нарекувајќи ги „стаорци“. Во февруари 2022 година, тој ја отвори Белорусија за руската армија за да може да ја нападне Украина од север.
Белорусија беше исклучена како земја од Игрите поради нејзината поддршка за руската инвазија на Украина, а нејзините спортисти се натпреваруваат под неутрален статус, без химна, знаме или национални обележја.