Свет
Проневерите на Смиленски ќе ги плаќаат граѓаните во 2010 година

Државата издаде обврзници од над 11 милиони евра за да ја допокрие загубата на НБМ Во следните пет години ќе се намирувале само каматите, а по пет години, државата одеднаш ќе ја исплатела главницата од долгот
Државата издаде обврзници од над 11 милиони евра за да ја допокрие загубата на НБМ
Во следните пет години ќе се намирувале само каматите, а по пет години, државата одеднаш ќе ја исплатела главницата од долгот
НИНА НИНЕСКА-ФИДАНОСКА
Тешките милионски суми евра за што своевремено е обвинет контроверзниот Методија Смиленски, дефинитивно, одат на товар на сите македонски компании и граѓани иако сў уште случајот нема судска завршница. Загубите ќе ги плаќаме сите преку даноците што се собираат во државниот Буџет. Најголемиот дел од 24 милиони евра загуба колку што направила Народна банка на Македонија поради овој случај, државата веќе го "искеширала" минатата година преку националната каса, а преостанатиот, поголем износ, им е оставен "во наследство" на идните генерации, кои повторно, преку буџетот, ќе ги враќаат загубите во 2010 година. Тоа ќе се направи преку државните обврзници што државата ги издаде неодамна, а чии рок на доспевање е 5 години.
Приказната почна кога Смиленски, преку својата Експорт-импорт банка, успеа да "извлече" од централната банка (тогаш на чело со ексгувернерот Љубе Трпески) гаранции тешки 20 милиони евра, за кредит што го зел од извесна странска банкарска институција. Со оглед што заемот никогаш не го врати, а неговата Експорт-импорт пропадна овие пари останаа на товар на НБМ. Поради тоа, првата монетарна куќа мораше да искаже загуба од 24 милиони евра на крајот на 2004. Најголем дел од тој минус, близу 21 милион евра, се должи токму на пропаднатите гаранции, а остатокот на други исплати. Како што е законски во случај кога НБМ трпи загуби, државата е должна преку Буџетот целосно да ги покрие.
Токму тоа и го направија македонските власти. Со огледна тоа што тие требаше да Ј дадат на НБМ вкупно 1,22 милијарди денари за покривање на загубите или близу 20 милиони евра, Владата одлучи дел од парите да ги исплати во "кеш" и тоа преку ланскиот Буџет, а за остатокот да издаде државни обврзници, што повторно значи дека сите граѓани ќе го плаќаат "цехот", но со одложено враќање. Па така, 8,13 милиони евра или 500 милиони денари беа вратени минатата година во септември од државната каса.
За преостанатиот износ од околу 11,64 милиони евра или 716 милиони денари, државата на 30 декември лани издаде државни обврзници. Од сајтот на Министерството за финансии може да се види дека нивниот рок на достасување е пет години, со годишна купонска каматна стапка од 7,45 отсто. Исплатата на номиналната вредност ќе се изврши во 2010 година.
Во ресорот за финансии објаснуваат дека овие обврзници сега ќе и се дадат на НБМ, а таа може нив да ги продаде и со остварените средства да ја покрие загубата или да работи со овие хартии од вредност.
Државата, пак, во следните пет години ќе ја плаќала само каматата од 7,45 отсто. Главницата од долгот, 11,64 милиони евра, ќе биде исплатена одеднаш, но по пет години, односно во 2010. На прашањето на "Утрински" зошто обврската нема да се плаќа на рати, туку целиот износ ќе се чува за по пет години, во финансии велат дека се очекува оти тогаш Буџетот ќе бил повисок, односно ќе имал поголеми приходи, па полесно ќе било од него да се издвојат тие 11,64 милиони евра.
И додека државата без око да Ј трепне бркна во џебот на граѓаните да ги покрие загубите на Народната банка, случајот е без судски епилог. Методија Смиленски е во Виена, а против ексгувернерот Љубе Трпевски не е поведено обвинение.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Трамп воведе нови царини: Камбоџа, Бангладеш, Србија и Босна поминаа најлошо

Американскиот претседател Доналд Трамп најави дека ќе воведе високи, единствени царини за увоз од најмалку 14 земји почнувајќи од 1 август.
Во објави на социјалната мрежа Truth Social, тој сподели скенирани писма испратени до лидерите на овие земји, во кои се наведени новите царински стапки.
Список на земји и царински нивоа
Според објавените документи:
- Се воведува царина од 25% за стоки од Јапонија, Јужна Кореја, Малезија, Казахстан и Тунис
- 30% царина за увоз од Јужна Африка и Босна и Херцеговина
- 32% царина за Индонезија
- 35% царина за Бангладеш и Србија
- 36% царина за Камбоџа и Тајланд
- 40% царина за стоки од Лаос и Мјанмар
Трамп додаде во писмата дека САД „може да разгледаат“ прилагодување на царинските стапки, „во зависност од нашиот однос со вашата земја“.
Писмата беа испратени пред истекот на 90-дневната пауза во примената на таканаречените реципрочни тарифи, што Трамп ги објави на почетокот на април и кои беа намалени на фиксна стапка од 10%. Притисокот се интензивираше како што се приближуваше датумот на истекување, но Белата куќа објави дека Трамп ќе потпише извршна наредба со која новиот режим ќе се одложи до 1 август.
Портпаролката на Белата куќа, Каролина Ливит, изјави дека оваа недела се очекуваат дополнителни писма до други земји.
Во писмата се наведува дека новите царини се „неопходни за да се корегираат постојаните трговски дефицити на САД“ со овие земји, иако некои од нив – како Мјанмар – имаат многу мали дефицити (579,3 милиони долари во 2024 година).
Трамп предупредува дека секој обид на овие земји да воведат контрамерки би довел до дополнителни зголемувања на царините: „Ако одлучите да ги зголемите царините, тој износ ќе се додаде на постојната стапка“.
Ако земјите ги отстранат своите „тарифни, нетарифни и трговски бариери“, САД „може да разгледаат“ олеснување на мерките.
Свет
Акциите на Тесла потонаа откако Маск најави дека ќе формира партија

Акциите на „Тесла“ паднаа за речиси 7% еден ден откако извршниот директор Илон Маск најави формирање на нова политичка партија, наречена „Американска партија“, со што пазарната вредност на компанијата се намали за повеќе од 68 милијарди долари.
Маск во саботата изјави дека партијата би можела да се фокусира само на „2 или 3 места во Сенатот и 8 до 10 места во Претставничкиот дом“, што, според него, би било „доволно за да се одлучи за контроверзното законодавство и да се осигури дека тоа навистина ја одразува волјата на народот“.
Зголеменото политичко присуство на Маск долго време е загриженост за акционерите на Тесла. Порано оваа година, тој работеше во таканаречениот Оддел за владина ефикасност (DOGE) работејќи со претседателот Доналд Трамп, потег што многумина го сметаа за потенцијално штетен за брендот на Тесла.
By a factor of 2 to 1, you want a new political party and you shall have it!
When it comes to bankrupting our country with waste & graft, we live in a one-party system, not a democracy.
Today, the America Party is formed to give you back your freedom. https://t.co/9K8AD04QQN
— Elon Musk (@elonmusk) July 5, 2025
Акциите на Тесла пораснаа откако тој го напушти DOGE во мај. Но, неодамнешната најава на Маск за враќање во политиката повторно предизвика загриженост.
„Едноставно кажано, сè подлабокиот ангажман на Маск со политичката елита на Вашингтон е токму спротивното од она што инвеститорите во Тесла го сакаат во ова клучно време“, рече Ден Ивс, раководител на технолошки истражувања во Wedbush Securities, во белешка до клиентите.
„И додека најлојалните поддржувачи на Маск ќе го поддржат секој негов потег, расте бројот на акционери кои чувствуваат замор од неговата политичка насока“, додаде Ивс.
Свет
Британија: Путин изгубил 16 генерали на бојното поле од почетокот на војната

Рускиот претседател Владимир Путин изгубил 16 генерали на бојното поле од почетокот на војната против Украина, според британското Министерство за одбрана, пишува HuffPost.
Британското Министерство за одбрана (МО) вели, како што пренесува медиумот, дека оваа загуба сериозно го нарушила синџирот на команда и контрола во некои делови од руската војска.
Во извештај на социјалната мрежа X, објавен за време на викендот, МО истакнува дека двајца високи генерали биле убиени во 2025 година, а вкупно пет во последните 12 месеци.
„Загубата на толку многу високи офицери веројатно го нарушила синџирот на команда и контрола во делови од руските вооружени сили. Ова веројатно придонело за тактичките и оперативните тешкотии на Русија за време на конфликтот“, вели МО.
Најновата жртва е генерал-мајорот Михаил Гудков, кој почина по украинскиот напад врз руска командна позиција на 2 јули во регионот Курск во западна Русија.
Според Министерството за одбрана, Гудков веројатно ги предводел обидите на поморските пешадиски единици да воспостават тампон зона во украинскиот Сумски регион. Напредокот на Русија во регионот е забавен од украинските контранапади и значителните руски загуби.
Министерството за одбрана претходно објави дека бројот на руски воени жртви надминал еден милион од почетокот на инвазијата во февруари 2022 година.