Свет
Нашите најмоќни луѓе контролираат над милијарда долари
Во рацете на пет луѓе во земјава е сконцентрирана огромна моќ, поголема од таа што ја има владата на Македонија, а малкумина ги знаат нивните имиња. Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) е клучниот играч за ценовната политика на енергенсите, чија годишна вредност е поголема од милијарда долари.
Мирче Котевски
Во рацете на пет луѓе во земјава е сконцентрирана огромна моќ, поголема од таа што ја има владата на Македонија, а малкумина ги знаат нивните имиња. Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) е клучниот играч за ценовната политика на енергенсите, чија годишна вредност е поголема од милијарда долари.
Откако РКЕ во минатата недела одобри нова цената на струјата, домашните експерти се сетија дека државата им дала огромна моќ на петтемина што практично во иднина ќе ја кројат националната економија во земјава. Познавачите се едногласни дека регулаторите се потребни, но укажуваат оти државата треба да обезбеди и контрола и транспарентност во нивната работа, а треба да поработи и на нивниот професионален интегритет.
Владата во заминување го гледа раѓањето на РКЕ како една од најзначајните реформи што Македонија воопшто ги направила во енергетскиот сектор. Првпат ова тело формално профункционира пред четири години со измените на Законот за енергетика, иако со вистинска работа стартуваше во јули 2003 година.
Оваа петорка решава по претходно барање на компаниите дали и колку ќе се зголемат или намалат малопродажните цени на енергенсите. Како што пресметале домашни претставници од енергетскиот сектор, комисијата регулира и дефинира по речиси една милијарда долари годишно од енергетските компании во земјава. Располага со годишен буџет од над половина милион евра што го собира од енергетските компании. Секоја регистрирана компанија за регулаторите треба да издвои по 0,05 отсто од вкупниот пријавен приход што го остварува во една година. Процените се дека по таа основа комисијата зема надомест и до 700.000 евра, што е поголем и од годишниот буџет на Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ), а е блиску до „паричниците“ на некои од високообразовните институции во земјава.
Што е тоа што ги обврзува регулаторите да работат совесно, кои механизми ги штитат од корупција, ако се има предвид дека располагаат со големи пари?
Извори за „Време“ сметаат дека платите што ги добиваат регулаторите, сепак, не може да бидат гаранција за заштита од корупција и од притисоци. Иако официјално, во комисијата не откриваат колкави плати земаат (немале пониска од 35.000 денари), економските експерти велат дека тоа е не е гаранција дека се имуни на корупција.
– Комисијата во иднина може биде изложена на притисоци од компаниите кои ќе бараат зголемување на цените на услугите што ги даваат. Се разбира, веќе се покажа дека не секогаш регулаторите ја одобруваат цената во оној процент што го посакуваат фирмите. Токму затоа е потребен механизам за заштита на комисијата од разни притисоци. Секогаш постои опасност од корупција на луѓе кои се клучни за профитите на некои моќни компании – укажува Пеце Недановски, продекан на Економскиот факултет.
Дел од енергетичарите, пак, се сомневаат во компетентноста на луѓето
во комисијата, бидејќи неколкумина не го исполнувале критериумот за десетгодишно работно искуство за областа за која се именувани. Познавачите велат дека членовите имаат можност сами да си ги носат правилниците и да се раководат според нив, без притоа да ги образложуваат пред јавноста. Тоа може да биде извор на манипулации бидејќи им се даваат дискрециски права на малкумина кои понекогаш може да имаат поголемо влијание и од Владата.
Енергетичарите велат дека никој „од надвор“ не може да им се меша, да ги коментира или да ги толкува актите што си ги носат и подготвуваат членовите. Моќта на Комисијата е уште поголема што за предвремено заминување на некои од членовите одлучуваат неговите четворица колеги, па дури потоа согласно нивната одлука, ако биде потребно, Владата предлага Собранието да изгласа нов член во согласност со Законот за енергетика.
Одредбите велат дека за член на РКЕ може да биде именуван и припадник на политичка партија на кој треба да му престане членството штом ќе стане дел од комисијата.
На петтемина им се забележува дека немаат тарифник врз кој ги носат новите цени во делот за топлинска и за електрична енергија, иако велат дека со постојните формули лесно може да пресметаат нови цени на енергенсите.
Таму велат дека се работи според законот. Секој член во комисијата може да помине најмногу десет години, бидејќи има право на реизбор, а еден мандат трае пет години.
За што водат сметка регулаторите?
безбедно и квалитетно снабдување на потрошувачите со енергија,
заштита на животната средина и природата,
заштита на потрошувачите,
заштита и унапредување на положбата на вработените во енергетскиот сектор
воведување и заштита на конкурентен пазар на енергија врз начелата на објективност, транспарентност и недискриминираност.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Свет
(Видео) Се активираа сирените во Ерусалим по „лансирање од Либан“
Сирените за воздушен напад се огласија на периферијата на Ерусалим и окупираниот Западен Брег, според израелските апликации за предупредување.
Израелската војска соопшти дека тие биле предизвикани од „лансирање од Либан кон израелска територија“.
🚨Sirens sounded in the area of Jerusalem following a launch from Lebanon into Israeli territory🚨 pic.twitter.com/z7IALlaPRN
— Israel Defense Forces (@IDF) September 28, 2024
Видеа веќе се појавија на социјалните мрежи и на нив се слушаат звуци од сирените, а се гледа и чад.
BREAKING: Rockets fired from Lebanon hit the colonial Israeli settlement of Ma'ale Adumim, east of occupied Jerusalem. pic.twitter.com/wb0z3H939v
— Quds News Network (@QudsNen) September 28, 2024
BREAKING | Explosions heard in the vicinity of occupied Jerusalem. pic.twitter.com/6MS1HY6zbS
— The Cradle (@TheCradleMedia) September 28, 2024
Scenes from the Ma'ale Adumim settlement near Occupied Jerusalem pic.twitter.com/zwF50FrQGC
— Suribelle (@Syribelle) September 28, 2024
Според израелските медиуми, околу Ерусалим има целосно затемнување како резултат на ракетниот напад на Хезболах.
Повеќе детали очекуваме наскоро.
Свет
Нетанјаху: Насралах беше главниот мотор на иранската оска на злото
Бенјамин Нетанјаху даде изјава по убиството на лидерот на Хезболах Хасан Насралах.
Израелскиот премиер рече: „Државата Израел вчера го уби главниот убиец Хасан Насралах. Се пресметавме со одговорните за убиството на безброј Израелци и многу граѓани на други земји, вклучително и стотици Американци и десетици Французи. Насралах повеќе не беше терорист, тој беше терорист. Тој беше оската на оската, централниот мотор на иранската оска на злото“.
Регион
(Видео) Невремето во Србија направи хаос: се излеа Дунав, ветерот корне дрвја
Реката Дунав денеска се излеа во Бачка Паланка, во природниот парк „Тиквара“, додека на северот од Србија е забележан значителен пад на температурата и се предвидува невреме пропратено со врнежи и грмежи.
Имено, како што може да се види на видеата на социјалните мрежи, водата достигна такво ниво што од водата штрчат само чадори и улични светилки.
Како што соопшти денеска Републичкиот хидрометеоролошки завод на Србија (РХМЗ), облачност со врнежи од дожд, пад на температурата и умерен и засилен северозападен ветер најпрвин ја зафати Бачка Паланка, но потоа ќе се прошири и во остатокот од Војводина.
Студениот бран преку северот на земјата пристигна во Србија, каде во некои градови температурата беше околу 15 степени.
На граѓаните им се препорачува да ги преземат сите мерки за заштита на имотот, но и себеси поради предвиденото невреме.
Значителна промена на времето утре ќе има и во Македонија, најави Управа за хидрометеоролошки работи (УХМР).
Утре под влијание на влажна и постудена воздушна маса од север ќе настапи позначителна промена на времето. Од утринските часови најпрвин во северните делови, ќе има повремени врнежи од дожд и локална појава на грмежи. Ќе дува силен ветер (наместа над 70км/ч.) кој ќе продолжи и во понеделник.
ИЗВОР: УХМР
Дневната температура значително ќе се намали (утре за 6 до 8, а во понеделник уште за дополнителни 4 до 6 степени). Потоа во следните два дена времето ќе биде сончево со ниски утрински температури, а дневните ќе бидат во пораст.
Во Скопје, утре ќе има повремени врнежи од дожд, локално со појава на ретки грмежи и силен ветер.
Од четврток се очекуваат нови врнежи од дожд.