Стотици илјади жители на североисточната шпанска покраина Каталонија излегоа ноќта во петокот на улиците на покраинската престолнина Барселона прославувајќи го националниот ден која на регионалните избори кон крајот на септември може да го започне процесот на отцепување од Шпанија.

Со националниот ден на Каталонија – Диада, се одбележува поразот со кој пред 301 година покраината паднала под власта на кралското семејство Бурбон во војната за шпанското наследство. Прославата се совпадна со првиот ден од предизборната кампања во којашто коалицијата „Junts pel si“ (Заедно за ‘да’) составена од каталонската левица и десница, најавува отцепување доколку победи на изборите на 27-ми септември.

„Независност, независност!“ и „Да живее Каталонија!“, скандираа Каталонците носејќи ги црвено-жолтите знамиња на Каталонија. Полицијата тврди дека на улиците излегле 1.4 милиони, а организаторите наведуваа за два милиони учесници на настанот.

Сепаратистичката коалиција, којашто води во анкетите, сака да демонстрира масовна поддршка за проектот за создавање нова држава со7,5 милиони жители, на што се противи и шпанската влада во Мадрид, и Брисел.

На Авенија Меридијана, една од главните улици на Барселона, минаа во поворка граѓаните формирајќи колона од различни бои, претставувајќи ги секторите, „столбовите на идното општество“, како образованието и здравството. Маршот од северниот до јужниот дел на градот претставуваше симболичен „пат кон создавање на републиката“.

Во првите редови на поворките беа членовите на сепаратистичката коалиција, чиј претставник Жорди Санчез истакна „Се собравме два милиона, Одиме брзо колку што можеме, со легимитетот на улицата и изборите. Сама земја ослободена од корупцијата“.

Каталонците тргнаа во поворки точно во 17,14 часот, одбележувајќи така на 1714 година кога Барселона падна во борбата меѓу австриската династија Хабсбург и француското кралско семејство Бурбон. Каталонците, коишто биле на страната на Хабсбурговците, сметаат дека на тој начин се бореле за својата самостојност, додека заговорниците за унитарна Шпанија тврдат дека тоа е мит. Оттогаш, на шпанскиот престол се династијата Бурбонци.

Раул Ромева, кој ја предводи коалицијата „Заедно за ‘Да’“, истакна дека граѓаните на Каталонија се наоѓаат пред „најважните избори во животот“. „Едноставно ќе ги прашаме луѓето што сакаат. Ќе организираме референдум, што претходно не ни го дозволуваа“, порача најавувајќи ја победата. Според шпанскиот устав, референдумите се дозволени единствено на ниво на цела Шпанија.

Потпретседателката на шпанската влада, Сораја Сајнц де Сантамарија, обвини од Мадрид организаторите дека ја присвоиле прославата во предизборни цели. „Тоа е прослава на сите граѓани на Каталонија, потребна е неутралност“, истакна напомнувајќи дека „сите граѓани не можат да ја плаќаат кампањата на неколкумина“.

Актуелниот претседател на Каталонија, Артур Мас, минатата година по примерот на Шкотска сакаше да организира референдум за независност, но на крајот на ноември одржа неформално изјаснување на граѓаните на кое излегоа 40 отсто од гласачите, од што 80 отсто гласаа за отцепување. „Веднаш би ги замениле овие избори за референдум. Имајќи предвид дека го блокира алтернативата, треба уште да се работи. Ни остануваат изборите како единствен законски излез“, рече Мас во петокот.

Коалицијата „Заедно за ‘Да’“ би можела да освои 61 од 135 места во каталонскиот парламент, според последната анкета на институтот CIS. За да се стекне со просто мнозинство би можела да смета на проценетите осум мандати на левичарската партија CUP, уште една политичка формација којашто се залага за каталонската независност.

Така формираната коалиција би можела еднострано да прогласи независност, имајќи предвид дека централната влада на десниот центар во Мадрид не сака ниту да слушне за отцепување. Општите парламентарни избори во Шпанија ќе се одржат во декември годинава. Премиерот Маријано Рахој порача дека со сите законски средства ќе ја брани целоста на земјата.

Шпанија е една од петте земји од Европската унија којашто не го признава Косово, откако едногласно прогласи независност од Србија.

Рахој оваа седмица на средбите со своите европски политички сојузници, конзервативците на германската канцеларка Ангела Меркел во Берлин и со британскиот премиер Дејвид Камерон во Мадрид, бараше меѓународна поддршка за целоста на Шпанија.

Камерон, кој минатата година го дозволи референдумот во Шкотска, каде 55 отсто од гласачите се изјаснија за останување во Велика Британија, порача дека Каталонија доколку се отцепи би можела да застане во редот со другите земји кандидатки а членство во ЕУ. Меркел, исто така, повика на почитување на меѓународното право и територијалната севкупност.

Излегувањето од ЕУ и еврозоната е еден од аргументите со коишто Мадрид сака да ги омекне сепаратистичките тенденции. Во четвртокот и дел од бизнисмените порачаа дека политичката нестабилност ги загрозува вложувањата.

„Доколку меѓународната заедница има какви и да се нејаснотии по 27-ми септември, ќе претставува задоволство да се разјаснат со еден референдум поддржан од страна на меѓународната заедница“, изјави на прославата Ориол Жункверас, лидер на левичарскиот дел од коалицијата за отцепување. „Ова мора да биде последната прослава на националниот ден пред независноста на Каталонија“, порача./крај/мф/сн

Извор: AFP