Свет
Стратфор: Русија, САД и санкциите врз Иран
Советот за безбеност на Обединетите нации на 9 јуни гласаше за воведување на четвртата рунда санкции против Иран поради неговата тековна нуклеарна програма, но компромисите ги направија целосно „беззаби“
Санкциите вклучуваат забрана за продажба на „тешко“ вооружување, ги ограничуваат транскациите кои можат да се поврзат со нуклеарните активности и додава нови ирански фирми на постоечката црна листа. Две нешта кои треба да се истакнат во врска со санкциите се: прво, дека по години натегање, Вашингтон конечно успеа да ги наметне санкциите, и второ, дека за да се постигне тоа, САД мораа да ги отстранат и оние малку „заби“ што првичниот предлог ги содржеше. Во смисла на празните меѓународни постигнувања, новите санкции се многу налик на предлогот постигнат од страна на Турција и Бразил (не случајно, тоа беа единствените две држави кои гласаа против санкциите) за „размена на горивото“. Тој „договор“ не содржеше ништо што би ја ублажило загриженоста на межународната заедница за иранските активности за збогатување на ураниумот и не успеа да извлече битни концесии од Техеран. Сепак и двета се несомнено значајни настани. Турскиот договор беше употребен, и не само од страна на Техеран, туку и од Анкара и од Бразилија и од другите кои им се спротивставија на санкциите како аргумент дека Иран има волја да постигне компромис и да преговара. Одамна стана јасно дека САД не сакаат да ризикуваат неефективен воен удар врз нуклеарните инсталации на Иран, кога иранската одмазда ќе значи предизвикување на дестабилизација на и онака застрашувачки кршливата ситуација во Ирак и обид да се затвори теснецот Хормуз, што е сериозна закана за се’ уште нестабилното економско заздравување. Така, во долгата сага на иранската нуклеарна програма, турскиот предлог само уште повеќе ја поттикна самоувереноста на Иран во силата на своите преговарачки позиции. Две држави кои секако не му се израдуваа многу на договорот од 17 мај беа Русија (која барем декларативно ја поддржуваше „размената на гориво“) и Кина, двете кочничарки кои со години ги попречуваа американските напори да се воведат санкции. Напротив, веќе наредниот ден, на 18 јунни, американската државна секретарка Хилари Клинтон и соопшти на Комисијата за надворешни работи на сенатот на САД дека администрацијата ја обезбедила поддршката на Русија и на Кина за предлог-резолуцијата за нови санкции врз Иран, која беше усвоена во средата. Што се промени и зошто е тоа толку битно? иако беа постигнати одредени концесии, сепак се’ се сведува на фактот дека на Кина и’ беше лесно да ги одбегнува санкциите се’ додека Русија не беше во игра. Но, Кина (која сака да биде доживеана како „одговорна меѓународна сила“) никогаш немала некоја вистинска „тежина“ во иран, барем не колку што има Русија. Така, со „беззабите“ санкции кои не преставуваат закана за нафтата (и оттаму не ги засегаат кинеските деловни интереси), Кина ќе имаше многу мала корист ако останеше единствената држава со право на вето во СБ која им се противи на санкциите. Во Москва, пак, договорот е дел од една многу покомплицирана шема. Наспроти напорите во изминативе неколку години да се консолидира во сферата на поранешниот Советски Сојуз, при што го поврати влијанието врз држави како што се Украина, Белорусија, Казахстан и Киргистан и окупира делови од Грузија, Русија се подготвува да ја сврти својата надворешнополитичка позиција со цел да стане малку попрагматична. Ова не значи дека Русија прифаќа прозападна надворешна политика. Токму напротив, Русија се подготвува за силен почеток на својата програма за модернизација и ќе и’ биде потребен западот за да успее во тоа. Така, кога првиот вице-премиер на Русија Сергеј Иванов дојде во Вашинготн во мај, тој на Клинтон, секретарот за одбрана Роберт Гејтс и на Советникот за национална безбедност Џим Џоунс им предложи една зделка. Русија е подготвена да се приклучи кон воведувањето „меки“ санкции врз Иран, ако САД се вратат назад во руската економија. Но, Иванов најпрвин се осигура дека во санкциите се вметнати и параметрите кои и’ одговараат на Москва. Така, санкциите ја исклучуваат долго најавуваната набавка на стратешкиот противвоздушен одбранбен систем „С-300“ и долго ветуваното довршување на нуклеарниот реактор крај иранскиот град Бушер. Во суштина, Русија се’ уште има силно влијание врз Иран и неговите односи со САД и, едноставно, се’ уште не спремна да се откаже од тоа. И конечно, од руска перпсектива, Американците изгореа значителна количина на енергија и политички капитал за да постигнат беззаби санкции. Тоа што му дозволија на Вашингтон да ги истурка санкциите, само направи Американците да испаднат многу глупави во очите на Русите. Но, „беззабоста“ на какви и да било санкции на ОН против Иран одамна беше очигледна, дури и за Вашингтон. Она што Вашингтон успеа да го постигне е да ја натера Русија да се приклучи, со што и да е – а ова не мина незабележано во Техеран. Кога стана јасно како Русија и Кина ќе гласаат во Советот за безбедност, дури и пред да гласаат, иранскиот претседател Махмуд Ахмадинеџад соопшти дека тој, всушност, нема да учествува на средбата на Шангајската организација за соработка во Узбекистан, осило наменето и за рускиот премиер Владимир Путин и за кинесккиот претседател Ху Џинтао. Како и договорот од 17 мај, санкциите сами по себе не претставуваат фундаментално поместување. Но, тие важен лагер во тековната сага за иранското нуклеарно прашање и не се сосема без вредност, во смисла на релативните преговарачки позиции. Иран ги задржува своите адути преки неговите послушници во регионот (иако растечката моќ на Турција во регионот може да значи заслабување на иранските капацитети да ги користи) и потенцијалната контрола врз теснецот Хомуз, но техеран долго време сметаше на заштитата од Москва. Русија не прифати ништо што може навистина да му наштети на Иран (а до сега Иран се покажа како многу вешт во избегнувањето на санкциите), но Техеран сега е присилен да ја земе предвид опцијата за тоа на што се’ може Москва да се согласи, во замена за работи кои навистина и’ се битни.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Регион
(Фото) Трагедија: Поради семејно насилство мајка со трите деца се фрлила в река во Албанија
Полицијата во Албанија соопшти дека мајка со три деца се фрлила во реката Бојана и дека нејзиниот маж е уапсен. Полицијата го уапсила Ергис Арази (31) поради насилство врз сопругата Алма Арази (39), која наводно се самоубила со трите деца. Децата беа на возраст од девет, шест и четири години, пишува Блиц, кој пренесува на порталот Euronews.al.
View this post on Instagram
По трагичниот настан, рибар го пронашол телото на 9-годишната ќерка, а надлежните се уште трагаат по телата на мајката и уште двете деца кои исчезнаа пред три дена. Полицијата наведува дека постои сомневање дека мајката го напуштила станот со децата бидејќи сопругот ги малтретирал. Тој додава дека Арази (31) и претходно бил осуден за обвиненија поврзани со дрога.
Свет
Нетанјаху: Запирањето на војната во Газа сега ќе го задржи Хамас на власт
Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху силно ги отфрли барањата на Хамас за прекин на војната во Газа во замена за ослободување на заложниците, велејќи дека тоа ќе ја задржи палестинската исламистичка група на власт и ќе претставува закана за Израел.
Нетанјаху рече дека Израел е подготвен да ги прекине борбите во Газа за да обезбеди ослободување на заложниците кои сè уште ги држи Хамас, за кои се верува дека ги има повеќе од 130.
„Но, кога Израел покажа подготвеност, Хамас остана вкоренет во своите екстремни позиции, чие прво барање е да ги повлече сите наши сили од Појасот Газа, да стави крај на војната и да го остави Хамас на власт“, рече Нетанјаху. „Израел не може да го прифати тоа“.
„Хамас може да го исполни своето ветување дека ќе ги извршува своите масакри, силувања и киднапирања повторно и повторно“, додаде тој.
Преговорите за прекин на огнот со египетските и катарските посредници продолжија во неделата во Каиро, без очигледен напредок бидејќи исламистичката група остана на своето барање дека каков било договор мора да стави крај на војната во Газа, изјавија палестинските власти.
Палестински претставник близок до разговорите рече дека делегацијата на Хамас пристигнала во Каиро решена да постигне договор „но не по секоја цена“. „Договорот мора да стави крај на војната и да обезбеди повлекување на израелските сили од Газа, а Израел сè уште не се обврзал на тоа“, изјави претставникот за Ројтерс, барајќи да остане анонимен.
Свет
Изборот за песна на Евровизија започнува за два дена, Шведска го очекува во страв
Мониста и штрас или пропалестински демонстрации и пароли? Изборот за песна на Евровизија, кој започнува во вторник во шведскиот град Малме, годинава е во сенка на војната во Газа. Посебно за одбележување е учеството на Израел на речиси 70 години старото натпреварување, на кое годинава учествуваат 37 земји, а завршува со финалето на 11 мај.
Жителот на Малме, Андерс Пухел, изјави за АФП дека ќе учествува на протестот на 9 мај, кога Израел ќе се натпреварува во полуфиналето. „За време на војната, учеството на Израел треба да биде забрането на ист начин како што ја забранија Русија“, рече Пухел.
Во 2022 година, руските радиодифузери беа исклучени од Европската радиодифузна унија (ЕБУ), која го организира натпреварот, по инвазијата на Москва врз Украина. „Пораката беше дека не ни се допаѓаат луѓето кои не се придржуваат до демократските стандарди“, рече антропологот и евровизиски специјалист Лизан Вилкен.
Од почетокот на годината беа покренати неколку петиции со кои се бара исфрлање на Израел од натпреварувањето. Директни закани добија и Еден Голан, пејачот кој го претставува Израел, што ЕБУ брзо ги осуди.
„Иако силно ја поддржуваме слободата на говорот и правото на изразување мислења во едно демократско општество, ние силно се спротивставуваме на каква било форма на онлајн злоупотреба, говор на омраза или вознемирување насочена кон нашите уметници или кои било поединци поврзани со натпреварот“, велат организаторите.
Во арената Малме, организаторите ги забранија сите знамиња, освен за земјите-учеснички и знамињата на виножитото, што е старо правило на ЕБУ. „Сигурен сум дека некој ќе успее да донесе палестинско знаме и да го развее, но помалку е сигурно дали тоа ќе се види на телевизија“, рече Пухел.
Илјадници луѓе се очекува да присуствуваат на пропалестинските митинзи во текот на целата недела во градот украсен со разнобојни знамиња. „Никогаш не мислев дека ќе станеме таков политички настан на светската сцена“, рече Карин Карлсон, која беше повикана од градот Малме да го координира музичкиот натпревар.
Со повеќе од 360.000 жители и 186 националности, „целиот свет живее во Малме и сите конфликти се собрани на многу мала област, што создава раздор“, изјави за АФП Андреас Онерфорс, професор по историја на идеи и специјалист за Евровизија.
Мнозинството шведски жители со палестинско потекло, исто така, живеат во пристанишниот град, трет по големина во земјата, кој очекува приближно 100.000 посетители. Безбедноста предизвикува голема загриженост, особено откако Шведска минатата година го крена алармот од закана од тероризам на второ највисоко ниво, по серијата протести во кои беше запален и оштетен Куранот.
Зголемен е бројот на безбедносни проверки, особено кога се влегува во различни места, каде торбите генерално ќе бидат забранети. Зголемено е и присуството на полицијата, пристигнувањето на засилувања од Норвешка и Данска, а полицајците ќе бидат посилно вооружени од вообичаено во текот на неделата.
„Се чини дека е безбедно“, рече Еба Адиелсон, извршен продуцент на настанот за шведскиот јавен радиодифузен сервис СВТ, кој ја организира Евросонгот заедно со ЕБУ. „Полицијата е исклучително активна и одвои многу ресурси“ за да го заштити настанот, додаде Адиелсон.
Протестите ќе бидат строго контролирани, а како мерка на претпазливост, затворските ќелии се испразнети, а затворениците се испратени на други места во Шведска за да направат простор во случај на зголемување на апсењата.
„Евровизија, можете да ја видите низ градот и за неа многу се зборува. За жал, фокусот заврши на други работи наместо на музичкото натпреварување и радоста“, се пожали фан на АББА, Андерс Персон.
Оваа година се одбележуваат 50 години од победата на шведската поп група на натпреварот со песната Ватерло, која го отвори патот на АББА кон светската слава. Неколку шведски уметници кои требаше да учествуваат на споредните свечености се повлекоа, навестувајќи ја контроверзноста околу натпреварот.
Свеченостите ќе продолжат да се одржуваат, но на помирен начин. „Малме е град за забави, најтажно е што можеби помалку жители на Малме ќе учествуваат“, рече Карлсон. ЕБУ го усвои слоганот „Обединети од музиката“, позајмен од натпреварот во 2023 година, кој беше организиран во Обединетото Кралство затоа што воено разурната Украина, победничката на натпреварот во 2022 година, не можеше да биде домаќин.
„Ливерпул беше огромна забава минатата година, тоа беше прослава фрлена во лицето на Путин“, рече Вилкен, мислејќи на рускиот претседател кој ја започна инвазијата на Украина во 2022 година, а сега настанот е „обележан“ од ситуацијата во Газа.
Друг жител на Малме, Јаир Елснер, исто така организира митинг на 9 мај, но за да го прослави учеството на Израел. „Ќе бидеме таму со шведски и израелски знамиња“, изјави тој за АФП, додавајќи дека тие имаат намера да покажат „нешто позитивно“.
Елснер, член на малата еврејска заедница во Малме, рече дека не забележал никакви промени во ставовите кон него од почетокот на војната, но призна дека постои распространето чувство на „несигурност“.