Свет
САД ги отвораат своите архиви за масакрот во Катинската шума
САД на 10-ти септември на инсистирање на полското лоби ќе ги објават архивските материјали за масакрот во Катинската шума, пишуваат во петокот полските медиуми потенцирајќи дека притоа најинтересни може да бидат сознанијата за ставот на тогашниот американски претседател Рузвелт.
Се претпоставува дека најмногу документи за Катинскиот масакр, освен Русија, чуваат токму САД, а полските медиуми тврдат дека тогашниот американски претседател Френклин Делано Рузвлет намерно го обвинувал Адолф Хитлер за масакрот, плашејќи се да не го предизвика советскиот водач Јосиф Висарионович Сталин.
Еден од настаните коишто најмногу ги обременуваат полско-руските односи е масакрот од Катинската шума кога околу 22 илјади полски офицери, но интелектуалци и свештени лица, биле егзекутирани од тајната полиција на советскиот диктатор Сталин со негова лична наредба од 5-ти март истата година за ликвидација „на националистичките и контрареволуционерни активисти“ од окупираните делови на Полска тогаш поделена меѓу нацистичка Германија и комунистичкиот Советски сојуз, во близината на градот Смоленск во западниот дел на Русија, како и на локации во денешна Русија, Украина и Белорусија, во периодот април – мај 1940 година.
Точната бројка на погубените Полјаци коишто ги интернирала Црвената армија сé уште не е позната. Во писмото коешто претседателот на наследникот на НКВД – КГБ, Александар Шелепин во март 1959 година му го испратил на претседателот на советското Политбиро Никита Хрушчов, се наведува бројка од 21.857 убиени, додека Полска тврди дека станува збор за околу 30 илјади егзекутирани.
За масакрот се дознало кога во 1943 година германската армија ги окупира западните руски територии и ги пронашла масовните гробници. Официјална Москва долго време за злосторството ја обвинуваше фашистичка Германија, за дури по падот на комунизмот во 1990 година да ја признае одговорноста на поранешниот СССР. Меѓутоа Русија не прифаќа дека ова злосторство треба да се карактеризира како геноцид и нејзина одговорност како современа држава.
Во американскиот Конгрес во 1951 и 1952 година работела истражна комисија за настаните во Катин, предводена од Рој Џон Мејден. Тој ги собрал речиси сите сведоштва за масакрот што можеле да се добијат на Западот во тој период, меѓу кои се и искази на полски сведоци и учесници во ексхумацијата којашто во 1943 година ја извеле Германците. Извештајот на комисијата на Мејден е објавен во декември 1952 година, со што првпат официјално е признато дека полските офицери во 1943 година ги погубиле припадници на злогласната комунистичка тајна полиција НКВД.
„Најинтересно ќе биде да се дознае што знаеле претседателот Рузвелт и другите претседатели, кој и како ги информирал за Катин“, пишува полскиот дневен весник Gazeta Wyborcza, цитирајќи го заменикот полски министер за надворешни работи Богуслав Винда.
Винда додава дека по 10-ти септември, документите добиени од САД ќе биде достапни за јавноста преку интернет.
Новите документи би можеле да потврдат она за што со години се зборува, а тоа е дека „Френклин Делано Рузвлет лажел во случајот на Катин“, изјави историчарот Војчех Матерски за весникот Rzeczpospolitа. Според него, за тоа сведочи и жарот со која Рузвелт се борел против оние коишто сакале да ја откријат тајната за масакрот. Матерски тврди дека неколку американски дипломати и офицери коишто се занимавале со таа тема биле сменети и обврзани на молчење.
Матерски верува дека предавањето на документите ќе ја потврди верзијата дека претседателот Френклин Рузвелт знаел дека Германците не биле инволвирани во убиството на Полјаците, иако јавно застанал во одбрана на спротивниот став.
„Рузвелт, се разбира, се плашел дека Сталин би можеле да се налути и да ја напушти анти-германската коалиција. Но, не само тоа. Американците направиле анализа според којашто војната со Јапонија можела да потрае до 1950-те години и ќе ги чинеле САД 1,5 милиони животи. Така, учеството на советите во војната станал единствениот излез“, вели полскиот историчар.
Полската страна поднесе жалба до Судот за човекови права во Стразбур, изразувајќи незадоволство со истрагата спроведена од страна на Русија за настанот од пред 70 години. Во април годинава, судот изнесе мислење дека Русија го прекршила членот 3 (забрана за тортура) од Европската конвенција за човекови права, со оглед на тоа дека руските власти не им обезбедиле на некои од апликантите доволно информации за судбината на нивните роднини. Притоа судот не донесе одлука за тужбата за повреда на членот 2 (право на живот). Во јули, оваа одлука беше обжалена.
На крајот од април 2010 година, Државниот архив на Руската Федерација објави тајни документи за масакрот врз полски офицери извршен од страна на советската војска во Катинската шума во 1940 година. По наредба на тогашниот руски претседател Дмитриј Медведев, електронски копии на автентичните документи за ‘Катинскиот проблем’, кои беа држени со децении во архивите на Комунистичката партија, беа објавени на интернет страницата на Рускиот државен архив. Документите беа обелоденети во 90-ите години на минатиот век, но досега можеле да ги користат само стручни истражни тимови и не биле достапни преку интернет. Полска подолго време бара од Русија да ги отвори сите документи за Катин и проблемот што ги оптоварува односите меѓу двете поранешни комунистички земји./крај/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Европа
Во Киев се урива споменик кој ја слави блискоста меѓу Русија и Украина
Властите на Киев во вторникот почнаа да го отстрануваат споменикот од советската ера што ја означува врската меѓу Русија и Украина, повеќе од две години откако Москва започна инвазија врз Украина.
Неколку дена ќе бидат потребни за целосно уривање на споменикот од црвен гранит, кој се состои од дваесетина поединечни елементи, соопшти градската управа.
Тоа е всушност група статуи кои прикажуваат украински Козаци кои го опкружуваат лидерот Богдан Хмелницки и московскиот амбасадор.
Статуите ќе бидат префрлени во воздухопловниот музеј.
Споменикот е изграден во 1982 година за да го одбележи „обединувањето на украинскиот народ со братскиот руски народ“ во 1654 година, кога Хмелницки склучил сојуз со рускиот император во борбата против полско-литванскиот сојуз.
Советските историски книги го романтизираа како почеток на нераскинливо пријателство меѓу Украина и Русија.
Свет
Трамп казнет со 9.000 долари
Помалку од седум месеци пред претседателските избори во ноември, на републиканскиот кандидат Доналд Трамп му се суди затоа што се обидел да го купи молкот на поранешната порно ѕвезда Сторми Даниелс неколку дена по изборите во 2016 година на кои ја победи демократската кандидатка Хилари Клинтон.
Судијата Хуан Мерчан рече дека Трамп е казнет со 9.000 долари поради кршење на забраната за коментирање на сведоци. Обвинителите го обвинија поранешниот претседател дека повеќе пати ја прекршил забраната за коментирање и побараа од судијата да го казни со 1.000 долари по прекршок, пишува Гардијан.
Според забраната, Трамп не смее да дава, или да наложува други да даваат јавни изјави за сведоците на судењето, обвинителите и членовите на судскиот персонал. Пред судењето, судијата Мерчан ја прошири оваа забрана за коментирање на членовите на семејството откако Трамп напиша објава за ќерката на Мерчан.
Трамп мора да отстрани седум навредливи објави од социјалната мрежа „Truth Social“ и две објави од неговата веб-страница на кампањата до 14:15 часот. „Го предупредуваме обвинетиот дека судот нема да толерира натамошно кршење на правните наредби и дека доколку е потребно и соодветно со оглед на околностите ќе биде осуден на затворска казна“, се вели во судската пресуда.
Европа
Белоруските спортисти одат на Олимписките игри, Лукашенко: Победете ги противниците
Белорускиот претседател Александар Лукашенко денеска им порача на белоруските спортисти кои учествуваат на Олимписките игри во Париз под неутрален статус „да ги победат своите противници“.
„Ако сте избрале и одите таму под неутрален статус, истепајте ги, покажете им дека сте вистински Белоруси“, рече Лукашенко во соопштението за печатот на претседателството.
За време на посетата на регионот Могилев во Белорусија, жителите го прашале Александар Лукашенко што мисли за ова учество под неутрален статус, се вели во извештајот објавен на веб-страницата на белоруското претседателство.
„Спортистот треба да избере. Доколку одлучи да учествува на Олимписките игри, ќе биде уште пожесток. Затоа што разбирате дека состојбата на умот и гневот не се од мала важност во спортот“, реагира Лукашенко. „Вие сте Белорусија и кога ќе излезете како победници, тоа е добар начин политички да ги удрите во лице“.
Лукашенко, кој е на власт од 1994 година, ги искорени сите форми на опозиција во неговата земја, потиснувајќи мирно масовно движење во 2020 година. Тој е навикнат и на широки изјави и испади, како на пример кога парадираше со калашников во раката пред демонстрантите кои се противат на неговото владеење, нарекувајќи ги „стаорци“. Во февруари 2022 година, тој ја отвори Белорусија за руската армија за да може да ја нападне Украина од север.
Белорусија беше исклучена како земја од Игрите поради нејзината поддршка за руската инвазија на Украина, а нејзините спортисти се натпреваруваат под неутрален статус, без химна, знаме или национални обележја.