Свет
Дупка на озонската обвивка на Арктикот

На озонската обвивка на Арктикот се појавила „дупка“ петпати поголема од површината на Германија, соопштија денеска научниците.
На озонската обвивка на Арктикот се појавила „дупка“ петпати поголема од површината на Германија, соопштија денеска научниците.Предизвикана од големиот студ на Северниот пол, оваа огромна дупка во текот на две недели оваа година се помести над источна Европа, Русија и Монголија, поради што населението во тие делови повремено е изложено на зголемено ултравиолетово зрачење.Озонот, триатомски кислород, се формира во стратосферата каде што ги филтрира ултравиолетовите зраци кои и штета на вегетацијата и можат да предизвикаат рак на кожата или катаракта.Овој природен штит редовно е нападнат околу половите за време на зимата и пролетта, делумно заради хемикалиите што луѓето ги користат во системите за разладување и дезодорансите.Производството на тие хемикалии е забрането со Протоколот од Монтреал од 1989 година, но потребно е подолго време целосно да исчезнат.Но научниците оценуваат дека екстремниот студ е причина за уништувањето на озонот.Дупката на озонската покривка обично е многу поголема на Антарктикот отколку на Арктикот бидејќи таму е многу постудено. Досегашните истражувања покажаа дека на Северниот пол истенчувањето на озонската покривка е променлива и многу поограничена отколку во јужната хемисфера.Сателитските набљудувања во периодот од зимата 2010 до пролетта 2011 покажаа дека озонската прекривка на Арктикот е значително намалена на височина меѓу 15 и 23 километри, а најголемите загуби се регистрирани на висина од 18 и 20 километри.„Првпат толку е големо истанчувањето на прекривката што може да кажеме дека станува збор за дупка на озонската обвивка на Арктикот“, се вели во студијата објавена денеска во британскиот научен часопис „Nature“. /крај/на/б/ст
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Свет
Министерот за надворешни работи на Израел: Мерките против нашата земја ќе ѝ наштетат на самата Европа

Министерот за надворешни работи на Израел, Гидеон Сар, денес оцени дека предложените мерки на Европската комисија против Израел се „морално и политички перверзни“ и ќе ѝ наштетат на Европа.
„Акциите против Израел ќе им наштетат на интересите на самата Европа“, изјави тој на платформата X. Сар вети дека Израел ќе продолжи да се бори, „со помош на своите пријатели во Европа, против обидите да му се наштети додека се води егзистенцијална војна“.
„Чекорите против Израел ќе бидат возвратени на ист начин, но се надеваме дека тоа нема да биде потребно“, предупреди тој.
Денес, Европската комисија формално му предложи на Советот на ЕУ суспендирање на договорот за слободна трговија со Израел поради војната во Газа, санкции врз Хамас, екстремистичките израелски министри и насилните доселеници, како и суспендирање на билатералната поддршка за Израел, со исклучок на поддршката на граѓанското општество и Јад Вашем.
Фото: принтскрин
Свет
Мерц: Путин долго време ги тестира границите, саботира, шпионира, убива, сака да ги дестабилизира нашите општества

Германскиот канцелар Фридрих Мерц упати остри зборови до рускиот претседател Владимир Путин.
Мерц го обвини Путин дека се обидува да го дестабилизира Западот со тестирање на неговите граници и саботажи, пренесувааат светските агенции.
Германскиот канцелар рече дека неодамнешните руски упади во полскиот и романскиот воздушен простор се дел од долгорочен тренд на тестирање на границите на Западот.
„Путин долго време ги тестира границите, саботира. Шпионира, убива, се обидува да нè наруши. Русија сака да ги дестабилизира нашите општества“, рече Мерц.
Тој рече дека предавањето на Украина на Русија е неприфатливо.
„Диктираниот мир, мирот без слобода, би го охрабрил Путин да ја бара својата следна цел“, истакна тој.
Мерц претходно го критикуваше Путин и го нарече воен злосторник, што го натера Кремљ да каже дека ставовите на германскиот лидер за украинските мировни преговори треба да се игнорираат.
Фото: принтскрин
Свет
Под Атлантскиот Океан откриен голем мистериозен резервоар со слатка вода

Нуачниците кои дупчат длабоко под Атлантскиот Океан покрај брегот на североисточниот дел на САД ова лето открија огромен, мистериозен резервоар на слатка вода. Нивното откритие би можело да има огромни импликации за светот кој се соочува со сè посериозна криза со водата, објавува CNN.
Мистерија позната со децении
Постоењето на слатка вода под Атлантикот е познато со децении, но во голема мера останало неистражено. Во текот на 1960-тите и 1970-тите, научните експедиции и компаниите кои дупчат за нафта на океанското дно повремено наидувале на слатка вода. Клучниот момент дојде во 2019 година, кога научниците од океанографскиот институт Вудс Хоул и Универзитетот Колумбија објавија „изненадувачко откритие“. Користејќи електромагнетни бранови, тие мапираа гигантски појас на слатка вода што се протега по должината на брегот од Масачусетс до Њу Џерси, а можеби и пошироко.
„Се чини дека е најголемата таква формација некогаш пронајдена во светот“, рекоа научниците во тоа време.
Откритието покрена големи прашања: Како водата стигнала таму? Колку е стара и дали се надополнува? И најважно од сè, дали таквите крајбрежни водоносни слоеви би можеле да станат нов извор на свежа вода за жедниот свет? За да најдат одговори, тим меѓународни научници, како дел од проектот Експедиција 501, одлучија директно да дупчат во водоносниот слој.
Во мај, тие испловија од Конектикат со брод опремен со дупчалка и поминаа три месеци на море. Тие истражуваа длабочини помеѓу околу 300 и 400 метри под морското дно на различни локации за да соберат примероци од седименти и вода.
Тие пронајдоа вода со содржина на сол значително пониска од морската вода, на нивото препорачано од американските и меѓународните агенции за вода за пиење. Примероците сега се испратени на лабораториско тестирање за да се утврди какви микроби содржат и колку би можеле да бидат безбедни за пиење. Друга мистерија е староста на водата. „Можеби е стара 200 години, може да биде стара 20.000 години“, рече Брендон Дуган, професор по геофизика на Училиштето за рудници во Колорадо и водач на експедицијата.
Присуството на помлада вода би сугерирало дека резервоарот се надополнува, додека постарата вода би укажувала дека станува збор за ограничен ресурс. Дуган рече дека треба да имаат одговори за околу шест месеци. Научниците, исто така, ќе спроведат тестови за да го утврдат потеклото на водата – дали доаѓа од топење на глечерите или од врнежи од дожд.
„Мислиме дека слатката вода стигнала таму пред илјадници години, кога нивото на морето било многу пониско, а континенталниот гребен бил изложен на копно“, објасни Холи Мајкл, професорка на Универзитетот во Делавер и членка на експедицијата.
Потенцијал за жеден свет
Водоносниот слој потврден од експедицијата изгледа огромен. Ерик Атијас, доцент на Универзитетот во Тексас, кој не бил вклучен во проектот, го нагласува неговото значење. Може да „содржи доволно слатка вода за да снабдува метропола со големина на Њујорк стотици години“, изјави тој за CNN, додавајќи дека тоа буди надежи дека може да „ги ублажи идните недостатоци за крајбрежното население“.
Речиси половина од светската популација живее во радиус од 100 километри од брегот, а многумина зависат од внатрешните водоносни слоеви, ресурси кои брзо се намалуваат поради прекумерното пумпање и влијанието на климатските промени.
„Крајбрежните водни ресурси ќе бидат под зголемен притисок во иднина“, рече Мајкл, принудувајќи ги заедниците да се свртат кон поскапи извори како што е десалинизацијата. Подводните водоносни слоеви би можеле да бидат алтернатива, но прво треба да се справат со голем број предизвици. Екстракцијата и транспортот на вода до брегот би било енергетски интензивно и скапо. Исто така, постои прашањето кој би управувал со водата испумпана од федералните води.
Постои и технички предизвик за спречување на контаминација на слатката вода од околната солена вода. Користењето на подземните води од брегот „ќе биде скапо, а не бесконечно“, нагласи Мајкл. „Заштитата на слатката вода што ја имаме на копно е сè уште најдоброто нешто што можеме да го направиме. Секако, тоа не значи дека не треба да бараме алтернативни опции, затоа се занимаваме со оваа наука.“
И покрај сето тоа, Дуган е оптимист, проценувајќи дека ќе поминат околу 10 години пред да можат да се искористат подводните водоносни слоеви. Доказите сугерираат дека слични резерви постојат на секој континент. „Можеме да го земеме она што го научивме во овој мал дел од Нова Англија и да почнеме да размислуваме како тоа се применува во други области“, заклучи тој.
Фото: принтскрин