Експертите сметаат дека корупцијата се намалува во сите земји во транзиција, но статистиката покажува дека на домашните фирми природно им доаѓа да плаќаат „под рака“

Експертите сметаат дека корупцијата се намалува во сите земји во транзиција, но статистиката покажува дека на домашните фирми природно им доаѓа да плаќаат „под рака“

Македонската економија и корупцијата се како петок и сабота. Ова произлегува од новата анализа на Светската банка за нивото и влијанието на корупцијата врз бизнисот во земјите во транзиција насловена како „Антикорупција во транзицијата – кој успева и зошто?“.

Во заклучокот на извештајот пишува дека состојбата се подобрува во сите земји во транзиција, вклучувајќи ја и Македонија. Но, статистиката покажува дека во Македонија на фирмите се’ уште речиси природно им доаѓа да платат „под рака“ за успешно да го водат својот бизнис.

Анализата е направена за периодот 2002-2005 година, а при тоа се споредувале податоците со состојбата во претходниот тригодишен период (1999-2002 година). Во неа, нивото и влијанието на корупција се сумира според четири мерни индекси: колкав процент од фирмите ја гледаат корупцијата како пречка за бизнисот, фреквенција на корупцијата – колку е честа, сумата што се дава како мито и влијанието на делот што државните институции го земаат како мито од фирми-конкуренти.

Македонија е меѓу лидерите во споредба со другите земји од транзиција во три од овие четири мерни индекси. Според тоа колкав процент од домашните компании ја гледаат корупцијата како пречка за бизнисот експертите од Светската банка забележале и значителен пораст во споредба со претходниот период. На ова прашање позитивно одговориле над 50 отсто од анкетираните фирми, што е речиси двојно повеќе во споредба со 1999-2002 година. Според овој индекс Македонија е на трето место од земјите во транзиција. Полоша е состојбата само во Киргистан и во Албанија.

Лошо стоиме и според тоа колку честа појава е корупцијата. Дури 23 проценти од македонските фирми сметаат дека многу често се принудени да платат мито за да завршат некоја работа. А, заедно со Босна и Херцеговина, Албанија, Србија и Црна Гора, државава е лидер и по тоа колку фирмите сметаат дека делот што државните институции го земаат од фирмите – конкуренти има значително влијание во бизнисот.

Значително подобрување има само во тоа колкав процент од вкупните годишни приходи на фирмите се дава како мито. Ова е единствениот мерен индекс за корупција според кој Македонија е многу подобра во споредба со другите земји во транзиција. Тука е остварен и најголемиот (позитивен) пад во споредба со претходниот период. Во 2005 година фирмите за мито од годишните приходи одвојувале само околу 0,5 отсто, што е над пет пати помалку отколку во 2002 година.

Во заклучокот на анализата се вели дека македонските компании сметаат оти корупцијата во 2005 година била значително поголема пречка за бизнисот во споредба со состојбата во 2002 година. Подобрување е забележано во поглед на корупцијата во даночната администрација и особено во Царината – двојно помал број фирми оцениле дека корупцијата во Царината е честа. Нема никакво подобрување во поглед на корупцијата во судството.

Александар Димишковски