Повеќе од 10.000 дивоизградени објекти што во Македонија никнаа пред очите на градежната инспекција од 2000 година досега се предмет на коруптивни активности.

Повеќе од 10.000 дивоизградени објекти што во Македонија никнаа пред очите на градежната инспекција од 2000 година досега се предмет на коруптивни активности. Ова го покажува истражувањето на Центарот за граѓански комуникации, кој укажува дека корупцијата во оваа област допира до високи инстанци во локалната и централната власт.

„Иако како главен аргумент за неспроведување на решенијата се користи социјалниот елемент, официјалните податоци од Заводот за статистика покажуваат дека од 2000 до 2004 година дури 49 отсто од дивоградбите биле станбени и деловни згради, што говори дека станува збор за нелегален бизнис, а не за решавање индивидуални станбени прашања на посиромашни слоеви од населението. Високата заработувачката, која се проценува и на 100 отсто од вложениот капитал, им овозможува на инвеститорите да внесуваат во игра големи суми за корупција“, пишува во извештајот на Центарот.

Според последните бројки, за четири години се донесени 10.275 решенија за уривање, а од нив се извршени само 1.738 (17 отсто). Годишно во просек никнуваат по околу 1.500 дивоградби.

Во Градежниот инспекторат демантираат дека има корупција, а слабата реализација на решенијата за уривање ја правдаат со недостигот од пари.

– Самиот факт што се донесени толку решенија кажува дека Инспекторатот работи активно, но ограничениот паричен фонд не дозволува реализација на сите решенија – изјавија во Инспекторатот.

До 2004 година за оваа намена тие имале годишен буџет од 3,2 милиони денари, а во 2005 тој е зголемен на 15 милиони денари поради поголем број акции на уривање во Рамина, Скопје, Гостивар, Охрид. Од јуни лани дивоградбите се во надлежност на општините, а градежните инспектори интервенираат само ако локалните власти подолг период не го решат проблемот со некој објект. Примарен интерес на градежниот инспекторат се објектите од прва и втора класа, во кои спаѓаат големи инвестициски проекти од државен интерес.

Во Центарот оценуваат дека урбанистичкиот хаос се поттикнува со честите промени на урбанистичките планови, кои им оставаат можност на инвеститорите да градат нелегално и преку политички врски и плаќање поткуп да издејствуваат внесување на градбите во урбанистичките планови.

„Практиката познава случаи кога во урбанистичките планови се менува намената на една локација како што се менува и расте апетитот на инвеститорот. Само во Скопје постојат неколку примери кога почнува изградба на катни гаражи, а потоа прераснува во атрактивни станбени комплекси“, пишува во извештајот.

Поткуп се плаќа и за чување во фиока на решенијата за уривање на објекти за кои не се платени комуналиите за да се почека инвеститорот прво да ги продаде становите, а потоа да ги уплати парите во општинската каса. Во Центарот сметаат дека надлежните институции наместо да ги казнат инвеститорите, им укажуваат на граѓаните да бидат внимателни од кого купуваат станови.

„Во голем број општини целата енергија се насочува кон легализација на дивоградбите за да се добијат пари од комуналните давачки“, информираат од Центарот.

Оттаму укажуваат дека земјава во 2004 година ја потпиша Виенската декларација за решавање на проблемот со бесправно изградените населби. Како начини за нејзино спроведување ги спомнуваат двете подготвителни верзии од законот за легализација на дивоградбите, од кои едната предвидувала целосна легализација на сите бесправни објекти, а втората легализирање само на објектите што влегуваат во деталните урбанистички планови.

Спасијка Јованова