Во топлинскиот бран кој вчера ја зафати Европа, едно дете почина од топлински удар во Италија, додека шумските пожари закануваа на локалитет на УНЕСКО во Шпанија, а француските градови забележаа рекордни температури.

Во многу градови во Франција, Италија и на југоистокот на Европа беше прогласено црвено предупредување поради топлина. Пожарите разгорени од силни ветрови принудија на евакуација илјадници луѓе ширум континентот и го загрозуваа популарните туристички места во Турција и Шпанија.

Четиригодишно дете од Романија почина во Италија кога беше пронајдено без свест во автомобил на островот Сардинија. Веста стигна со предупредување од италијанското Министерство за здравство за опасноста од високите температури во седум поголеми градови, вклучувајќи ја и Болоња и Фиренца.

Во 11 италијански градови важи црвено предупредување за денес, а во 16 градови за утре. Црвени предупредувања се прогласени и во јужна Франција, како и на јадранскиот и јонскиот брег.

„Топлинскиот бран кој во моментов ги погодува Франција, Шпанија и балканските земји не е изненадување. Причинет е од упорна топлинска купола над Европа“, изјави за „АФП“ Акшај Деорас, научник на метеоролошкиот оддел на Универзитетот во Редин, Велика Британија. „Топлинските бранови не се како невремиња, тивко се приближуваат, но можат да бидат подеднакво смртоносни.“

Пожар што избувна в неделата го оштети рудникот од римско време во Лас Медулас на северозападот на Шпанија, познат по впечатливиот црвен пејзаж и кој е на списокот на светско наследство на УНЕСКО, предизвикувајќи евакуација на стотици жители.

Una comarca olvidada y un patrimonio natural e histórico destruido. La causa y la consecuencia de la negligencia y el abandono de una tierra maltratada. Cualquier palabra es poco. Arden Las Medulas, llora El Bierzo y llora León. #lasmedulas #ElBierzo #LeonEsp #IFYeres pic.twitter.com/ailxntvDxc

— Raúl Rodríguez 🦁 (@raauulrgz) August 11, 2025

„Високите температури и ветровите до 40 километри на час создадоа големи предизвици за пожарникарите кои се борат со огнот“, изјави Хуан Карлос Суарез-Кинонес, регионален министер за заштита на животната средина на Кастиља и Леон. „Нема да им дозволиме на луѓето да се вратат додека безбедноста во нивните заедници не биде целосно загарантирана“, рече тој на прес-конференција, проценувајќи дека околу 700 луѓе ги напуштиле своите домови.

Шпанија минатата недела беше погодена од топлински бран со температури кои во многу области се приближуваа до 40°C, што предизвика шумски пожари. Во јужниот туристички град Тарифа беа евакуирани повеќе од 2000 луѓе, дел од нив од хотели и плажи, откако пожарот што беше изгаснат во петокот се разгоре повторно, а повеќе од 100 пожарникари се бореа со пламенот.

Во соседна Португалија пожарникарите се борат со три големи шумски пожари во централниот и северниот дел на земјата, додека Мароко испрати два авиони за помош во гаснењето, откако два португалски авиони се расипаа. Во Италија околу 190 пожарникари и војска се борат со пожар на Везув кој доведе до затворање на националниот парк за туристи.

🌲 SEA OF FLAMES SWEEPS THROUGH VILA REAL, PORTUGAL 🌲🔥

Good afternoon, everyone.

In the early hours of this morning, the normally peaceful city of Vila Real in northern Portugal awoke to an unreal, terrifying sight, a wall of fire consuming mile after mile of forest. From the… pic.twitter.com/Uo5lA8LsY4

— Kernow Weather Team (@KWTWeather) August 11, 2025

🧑‍🚒 #Wildfires continue to rage across #Europe, with firefighters in #Spain, #Italy and #Scotland working hard to control the blazes.

In #France, the worst wildfire experienced in decades in the department of #Aude was finally brought under control on Sunday.

📹 @bsquinn pic.twitter.com/n80HKGHbnF

— FRANCE 24 English (@France24_en) August 11, 2025

Луѓе беа евакуирани од десетици домови на југоистокот на Европа додека пожарникарите се борат со пожари во Албанија, Црна Гора и Хрватска, каде што се прогласени црвени предупредувања. Во Албанија, стотици пожарникари и војници го изгаснаа поголемиот дел од скоро 40 пожари кои избувнаа во последните 24 часа, според Министерството за одбрана, но повеќе од десет се’ уште се активни.

🇭🇷🔥Šumski požar nadomak Splita izmakao kontroli

Šumski požar koji je izbio u blizini hrvatskog primorskog grada Splita proglašen je nekontroliranim zbog nepovoljnih vremenskih uslova.

Požar se proširio na područje od 3 kilometra između Krila, Jesenice i Dugog Rata u blizini… pic.twitter.com/lzYxr9MK8j

— Anadolu BHSC (@aa_balkans) August 11, 2025

Од почетокот на јули, речиси 34.000 хектари изгореле низ земјата, според Европскиот информациски систем за шумски пожари (EFFIS). Полицијата тврди дека многу пожари се подметнати, а во последните недели уапсени се повеќе од 20 лица.

Во близина на главниот град на соседна Црна Гора, каде температурите се искачија до 40°C, тимовите на пожарникари успеаја да спасат десетици домови кога вчера изби пожар на непристапен терен. Во Хрватска пожарникарите ги бранеа домовите од пожарите близу Сплит.

Во северозападната турска провинција Чанаккале евакуирани се повеќе од 2000 луѓе, а 77 лица добија болничка помош поради вдишување на чад, откако избувнаа неколку пожари околу туристичкото место Гузелијали, соопштија властите.

11.08.2025#Turkey
Fires broke out one after another in four districts of Canakkale. The first fire in the region started in the city of Kepez. The fast-spreading flames quickly spread to residential areas, destroying dozens of cars and houses.@izmirhavadurmu @anadoluajansi pic.twitter.com/xWIzjLPl8j

— Climate Review (@ClimateRe50366) August 11, 2025

Неколку куќи и автомобили се запалија, според снимки објавени во турските медиуми, додека повеќе од 760 пожарникари, 10 авиони, девет хеликоптери и повеќе од 200 возила се распоредени во борбата против пожарите.

Температурни рекорди беа соборени на најмалку четири метеоролошки станици во јужна Франција, а владата повика на внимателност. Во градот Бордо на југозападот е забележана рекордна температура од 41,6°C, додека рекорди се соборени и на метеоролошките станици во Берже, Конјак и Сен-Жирон, според националната метеоролошка служба Метео Франс.

Овој топлински бран, втор по ред ова лето во земјата, започна в петок и се предвидува да трае до 19-ти или 20-ти август. Вчера 12 француски департмани беа под црвено предупредување, што е највисоко ниво на предупредување поради топлина во земјата, а денес се очекува тоа да важи за уште четири департмани.

Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави во Белата куќа дека неговата средба со Владимир Путин ќе биде „разговор за да се опипа теренот“, но тој верува дека рускиот претседател „сака да го направи тоа што е можно поскоро“.

„Ќе разговарам со Владимир Путин и ќе му кажам: „Мора да ја запрете оваа војна, мора да ја завршите“, рече Трамп. Тој, исто така, изјави дека ќе „се обиде да врати дел од територијата на Украина“ за време на средбата со рускиот претседател.

„Русија окупираше голем дел од Украина. Тие окупираа стратешки важна територија. Ние ќе се обидеме да вратиме дел од таа територија на Украина“, рече тој на прес-конференција во Белата куќа.

Додаде дека се надева на „конструктивен“ разговор и дека веднаш по состанокот, „можеби додека ја напушта просторијата или додека е во авионот“, ќе ги повика европските лидери за да ги информира за содржината на разговорот.

„Се согласувам многу добро, мислам, со сите нив. Исто така се согласувам и со Зеленски, но многу, многу сериозно не се согласувам со она што го направи. Ова е војна што никогаш не требаше да се случи… Но, ќе разговарам со Зеленски. Следната средба ќе биде со Зеленски и Путин, или Зеленски и Путин заедно, и ќе бидам таму ако им требам“, рече Трамп.

Тој повторно го критикуваше украинскиот претседател, истакнувајќи: „Малку ми пречи што Зеленски рече дека мора да добие уставно одобрение. Мислам, тој има дозвола да оди во војна и да убива луѓе, но дали му треба дозвола за размена на територии? Ќе има размена на територии, го знам тоа преку контакти со Русија и преку разговори со сите – за доброто на Украина. Добри работи, не лоши работи, иако ќе има лоши работи за двете страни. Значи, има добро и лошо, но е многу сложено бидејќи границите не се рамни. Ќе има некои замени, некои промени на територијата.“

Трамп рече дека може да преговара за договор, но дека одлуката дали ќе го прифати или отфрли ќе зависи од Украина.

„Ќе се сретнам со него (Путин), ќе видиме кои се параметрите, а потоа ќе им се јавам на претседателот Зеленски и на европските лидери и ќе им кажам каква би можела да биде понудата. Нема да постигнам договор, тоа не зависи од мене. Мислам дека треба да се постигне договор за двете страни.“

Конечно, тој истакна: „Би сакал да видам прекин на огнот. Би сакал да видам најдобар можен договор за двете страни. Знаете, за танго се потребни двајца.“

Некогаш најубавиот брод на австриската компанија Österreichischer Lloyd – елегантен, брз и луксузен – лежи веќе 111 години на дното на Јадранското Море, на околу 13 километри од Бриони, речиси спроти Ровињ.

Носел име SS Baron Gauč (Барон Гауц), а историјата го памети како најголемиот патнички брод што потонал во Јадранот.

Луксузниот брод бил изграден по нарачка на австрискиот Лојд со седиште во Трст, заедно со неговиот сестрински брод Prinz Hohenlohe, во бродоградилиштето Gourlay Brothers & Company во шкотскиот град Данди.

Запловил на 16 јуни 1908 година, во време кога за погон се користел јаглен. Во 1911 година бил прилагоден на нафта.

Бродот бил модерен за своето време – имал панорамски стаклени ѕидови кои ја штителе променадата од ветер, елегантна трпезарија за 96 гости украсена со даб. Но, класите на патување биле строго поделени – патниците од трета класа немале класични кабини.

Редовната рута на бродот почнувала од Трст, со пристаништа во Пула, Мали Лошињ, Задар, Сплит, Хвар, Дубровник, Херцег Нови и Котор. На оваа линија, Барон Гауц поставил рекорд во брзината на пловење – просечни 17 јазли (околу 30 км/ч).

Бродот бил долг 85,4 метри, широк 11,64 метри и имал капацитет за 300 патници и 64 членови на екипажот.

Колку патници имало?

По избувнувањето на Првата светска војна, сите трговски бродови на Австроунгарија преминале во воена служба. Така и Барон Гауц бил ставен во служба на морнарицата на 27 јули 1914 година. За време на четири воени пловења, тој поминал 2.900 километри и превезол 2.855 лица, главно војници и материјал до Котор, а на повраток евакуирал цивили.

Откако до 11 август ги завршил сите воени задачи, бродот бил вратен во цивилна служба на компанијата Лојд.

Последното патување и трагедијата

На последното патување, бродот превезувал дипломатски лица, државни службеници и цивили од воените подрачја. Бидејќи качувањето на бродот било дозволено и без карта, точниот број патници никогаш не бил утврден.

Познато е дека имало 64 члена на екипажот, но според сведоци, бројот на патници бил многу поголем од дозволените 300, меѓу кои околу 100 деца.

Бродот пловел близу крајбрежјето

На 12 август 1914 година, луксузниот брод испловил од Котор кон Трст. Задоцнил околу еден час, поради што не пристанал во Пула.

Капетанот Паоло Винтер (43 години) од Трст, се повлекол од командното место за ручек и одмор, оставајќи го првиот офицер Ѓузепе Лупис да управува со бродот, кој подоцна ја предал командата на вториот офицер Ѓузепе Тенце.

Во исто време, австроунгарскиот брод Basilisk поставувал мини за заштита на пристаништето во Пула. По трагедијата, капетанот Винтер и првиот офицер Лупис изјавиле дека не издале наредба за промена на курсот и дека не виделе предупредувачки сигнали од Basilisk, па бродот продолжил да плови опасно близу до крајбрежјето.

Паника на палубата

Околу 14:45 часот, Барон Гауц удрил со левиот бродски брод во претходно поставена мина на околу 13 километри од Бриони. Водата брзо влегла и поплавила кабини. Бродот се накосил на страна, а првите жртви биле членови на екипажот.

Настанала паника на палубата. Патниците трчале кон спасувачките чамци кои биле пренатрупани или не можеле да се ослободат. Многумина скокнале во морето каде што ги пречекала густа нафта од пукнатите резервоари, која им ја иритирала кожата, очите и спречувала нормално дишење.

Иако бродот имал осум спасувачки чамци со по 30 места и 166 појаси за спасување, опремата не помогнала, тврделе преживеаните. Тие дури раскажале дека дел од екипажот ги занемарил и се обидувал да си ги спаси сопствените животи.

Барон Гауц потонал за само пет до седум минути по експлозијата. Во близина се наоѓале австроунгарските разурнувачи Csepel, Triglav и Balaton, кои спасиле 159 лица од морето. Загинале најмалку 127 луѓе – главно жени, деца и членови на екипажот.

Капетанот Винтер и првиот офицер Лупис преживеале и биле ставени во домашен притвор. На воен суд биле прогласени за виновни за трагедијата, но во 1920-тите работеле како капетани во италијанската компанија Lloyd Adriatico. Деталите од судењето не биле познати поради воена цензура.

Барон Гауц под заштита на државата

Првата потрага по олупината започнала неколку дена по несреќата, кога загинал еден од нуркачите. Дури во 1958 година, Либеро Ѓурасини заедно со сонародникот Ѓаконо Сток ги пронашле остатоците на Барон Гауц.

Бриони подоцна станала резиденција на Јосип Броз Тито, па нуркањето и пловењето било забрането долго време во тоа подрачје. Обидот за подигнување на бродот во 1968 останал само сон.

Денес тој е заштитен како културно добро од Министерството за култура на Република Хрватска. Нуркањето е дозволено само со овластени професионалци.