Претседателот на Владата Христијан Мицкоски, денеска одговарајќи на новинарското прашање поврзано со интерпелација на Судскиот совет и барањето на оставка на Љупчо Коцевски посочи дека партиски луѓе не треба да има во судството.

„Последниот браник и цврст штит во моментот на поранешната влада на СДСМ и ДУИ се дел од судиите и дел од обвинителите меѓу кои е именуваното лице за коешто вие сега зборувате. Најголемиот дел би рекол 95% од обвинителите и судиите се луѓе коишто чесно си ја работат својата работа, коишто обвинуваат и судат според закон и Устав. Но, за жал има и такви коишто останаа да бидат партиски измеќари и коишто ценат дека кога ќе ја облечат тогата наместо да заборават на партиските привилегии и оние коишто ги предложиле таму, тие се уште се верни слуги на истите коишто на времето ете бидејќи такви се законите и процедурите ги предложиле да бидат таму каде што се“, одговори Мицкоски.

Мицкоски го потенцираше однесувањето на еден обвинител којшто наместо да биде заштитник на владеењето на правото, одбрал да биде верен слуга и измеќар на една партија којашто беше долги години на власт и дел од коалицијата во поранешната влада.

„Посебно би го потенцирал однесувањето на еден обвинител од пред неколку дена којшто одлучи наместо да биде обвинител и заштитник на владеењето на правото и правдата да биде верен слуга и измеќар на една партија којашто беше долги години на власт и дел од коалицијата во поранешната влада“, објасни Мицкоски.

По медиумскиот интерес за став од Уставниот суд во врска со т.н. интерпелации на уставни судии, Судот информира дека Уставот на Република Северна Македонија не предвидува никаква можност за разрешување на уставен судија ниту од страна на законодавната, ниту од извршната власт.

Уставниот суд како орган на Републиката кој ја штити уставноста и законитоста, додаваат во соопштението, не подлежи на начелото на поделба на власта.

„Уставотворецот го поставил Уставниот суд над трите власти затоа што тој е контролор на нивните постапки акти и дејствија.
Самостојноста и независноста на Уставниот суд и уставните судии имаат најсилна уставна гаранција.
Уставот не му дозволува на Собранието на Република Северна Македонија со законски решенија на било кој начин да влијае на надлежностите, начинот на избор, престанокот на функцијата на уставните судии. Овластувањето на Собранието завршува со моментот на избор на уставните судии. Институтот „интерпелација” предвиден во членот 72 од Уставот, во никој случај не се однесува и не може да се примени за уставните судии. Во спротивно, се губи смислата на Уставниот суд и се прави тешка повреда на Уставот од причина што на тој начин се прави упад во четвртата т.н.уставно-судска власт, во самостојноста и во независноста на Уставниот суд“.

Појаснуваат дека основите за престанок на функцијата уставен судија се предвидени во членот 111 од Уставот.

„Секоја постапка или дејствие преземено надвор од оваа уставна одредба би претставувало грубо кршење на Уставот, повреда на уставните гаранции за самостојноста и независноста на Уставниот суд.

Уставниот суд укажува, до сите државни органи, дека се должни да се придржуваат на, со Устав утврдените надлежности, бидејќи никој нема повеќе права од оние коишто Уставот му ги доделува. Секој е должен да ја унапредува уставната, правната и политичата култура како основи на едно демкратско општество. Секој е должен да го почитува Уставот“.

Сервисите за помош и поддршка на жртвите на сексуално насилство, кои сега се достапни само за жртвите откога ќе го пријават силувањето или обидот за силување, помош и поддршка ќе може да добијат и без да го сторат тоа. Работна група од Министерството за здравство во соработка со Националната мрежа против насилство врз жени и семејно насилство ќе ја унапредува стандардната оперативна процедура за центрите за жртви на сексуално насилство, формирани 2018 година во Гинеколошко-акушерската клиника во Скопје и во општите болници во Куманово и во Тетово.

„За воопшто жртвата да добие каква било услуга, насилникот мора да биде пријавен во полиција. Тоа го бара нашето законодавство. Постојната легислатива бара секоја форма на насилство, особено оние што се гонат по службена должност, да бидат пријавени. Тоа е нешто што мора да се смени затоа што ние ја ставаме жртвата во позиција, во моментот откако таа го проживеала насилството, ете се охрабрила, дошла да побара помош, т.е. ја ставаме во ситуација или ќе пријавиш во полиција за да ти бидат земени докази или доказите ќе бидат изгубени и потоа нема да има можност за пријава“, вели Елена Димушевска, извршна директорка на Националната мрежа против  насилство врз жени и семејно насилство.

Новата постапка, која ќе треба да ја следат центрите за помош на жртвите на семејно насилство, ќе ѝ дозволи на жртвата сама да одлучи дали, кога и кои постапки да бидат поведени против насилникот, а помошта да ѝ биде на располагање.

„Самата постапка дека жртвата е принудена веднаш да пријави во органите на прогонот е спротивна од сите стандарди и тука комитетот ‘Гревио’, кој ја следи имплементацијата на Истанбулската конвенција, изрази загриженост и затоа сме денеска тука. Да ја приспособиме оваа стандардна оперативна процедура за сите сервиси што ги нудат центрите да ѝ бидат овозможени на жртвата и да ѝ се остави простор, вклучително и собирањето на доказите, таа самата да донесе одлука дали и кога ќе пријави во полиција, обвинителство и така натаму. Праксата од другите земји покажува дека доказите се собираат и до две години ѝ се остава простор на жртвата таа да одлучи дали ќе поведе постапка против сторителот. Тоа е нешто што ние во моментот го немаме како стандард“, рече Неда Чаловска-Димовска, консултантка за анализата на стандардната оперативна процедура што ја користат центрите за жртви на сексуално насилство.

Ставот на Националната мрежа против насилството е дека сексуалното насилство е едно од најмалку пријавуваните форми на насилство во нашата држава. Досегашното искуство покажало дека годишно по 50-60 жени во секој од трите центри се охрабриле да пријават сексуално насилство, што, според анализата на ОБСЕ, е само 2 отсто од реалната бројка на жртви на сексуално насилство во земјата.

„Ако земеме дека овие 50-60 жртви во секој центар се само 2 процента од реалната бројка, тогаш веќе станува збор за една многу голема бројка на жени, девојки и малолетни жртви, кои имаат потреба од овој тип на помош, а немаат каде да ја побараат. Идејата е центарот да обезбеди психолошка поддршка, правна помош, да ги собере доказите што се потребни понатаму за кривично гоење на сторителот и да ја обезбеди онаа првична, кризна интервенција и кризна помош, која ѝ е потребна на жртвата откога ќе го доживее насилството“, рече Димушевска.
Таа нагласи дека сексуалното насилство кај нас сѐ уште е табу-тема, а воопшто неискористена е формата силување во брак, кое со измените на Кривичниот законик пред две години е препознаено како сексуално насилство.