Пет лица се повредени, од кои едно потешко, во тешка сообраќајна несреќа што се случи синоќа во центарот на Скопје, на крстосницата кај улиците „11 Октомври“, „Даме Груев“ и „Филип Втори Македонски“.

Како што информираат од Министерството за внатрешни работи, несреќата била пријавена на 19 април околу 21:15 часот, кога патничко возило „Фолксваген Голф“ со скопски регистарски таблички, управувано од 18-годишниот А.Н. од Скопје, се судрило со автомобил „БМВ“ со чешки ознаки, управуван од Т.К. (24) од Струга.

Во судирот, тешки телесни повреди добил 20-годишниот С.Ј. од Скопје, кој бил сопатник во возилото „БМВ“. Телесни повреди добиле и двајцата возачи, како и две девојки – А.Ф. (20) и М.Р. (19), сопатнички во „Фолксвагенот“, сите од Скопје. Повредените биле пренесени во Градската општа болница „Св. Наум Охридски“, каде им биле констатирани повредите.

„На местото на несреќата излезе увидна екипа од СВР Скопје и се работи на расчистување на причините и околностите под кои се случил судирот“, соопштуваат од МВР.

Од платформата Вреди наскоро ќе произлезе нова политичка партија, која ќе настапи обединето на претстојните локални избори. Како што најави вицепремиерот и лидер на Демократско движење, Изет Меџити, процедурите за формирање на новиот политички субјект ќе започнат веќе следната недела.

„Граѓаните испраќаат јасна порака – сакаат единствена, организирана и координирана понуда. Јавно велам: не е важно кој ќе биде претседател, важно е идејата да успее. Целта ни е обединување пред локалните избори“, изјави Меџити во емисијата „ПодГо“ на Телеграфи Македонија.

Според него, новата партија ќе има заеднички штаб, информативен центар, програма и листи за советници, додека кандидатите за градоначалници сè уште не се дефинирани. Меџити додава дека не гледа проблем во тоа што името на партијата и нејзиниот лидер сè уште не се познати, бидејќи „најважна е суштината, а не формата“.

Во меѓувреме, одлуката на Алијансата за Албанците да настапи со свои листи за советници на локалните избори предизвика тензии во рамките на коалицијата. Претседателот на партијата, Арбен Таравари, изјави дека одлуката не значи напуштање на Вреди и дека остануваат дел од Владата.

Сепак, Меџити смета дека оваа постапка оди во прилог на нивниот заеднички политички противник.

„Оваа одлука е во интерес на ДУИ. Верувам дека јавноста бргу ќе ја препознае суштината на ваквиот потег. Ние никого не сме исклучиле – тој сам се дистанцираше“, порача Меџити.

Тој додаде дека ова отвора и прашање за стабилноста на владината коалиција, но засега не е донесена одлука дали ќе се бара разрешување на Таравари од министерската функција во здравство.

Компанијата на Илон Маск, заедно со партнерите „Palantir“ и „Anduril“, моментално е еден од главните кандидати за развој на клучните делови на новиот американски противракетен одбранбен штит „Златна купола“.

Компанијата на Илон Маск, позната по своите ракети и сателити, соработуваше со софтверскиот гигант „Palantir“ и производителот на дронови „Anduril“ за да понуди решение кое вклучува сателитска мрежа за рано откривање и следење на проектили. Проектот предизвика голем интерес кај растечката база на технолошки стартапи кои влегуваат во одбранбениот сектор.

На 27 јануари, претседателот Доналд Трамп, потпишувајќи извршна наредба, ги означи ракетните напади како „најкатастрофалната закана со која се соочуваат Соединетите држави“.

Сите три компании се основани од претприемачи познати по поддршката на Трамп. Маск наводно донирал повеќе од 250 милиони долари за својата политичка кампања и сега служи како специјален советник на претседателот за намалување на владините трошоци, преку новосоздадената Канцеларија за владина ефикасност. Иако досега сигналите од Пентагон се позитивни за конзорциумот „SpaceX“, изворите предупредуваат дека целиот процес сѐ уште е во рана фаза и дека конечните одлуки би можеле значително да го променат текот на проектот во наредните месеци.

Повеќе од 1000 сателити

Според планот неодамна претставен од „SpaceX“, „Palantir“ и „Anduril“ на претставниците на Белата куќа и Пентагон, проектот предвидува лансирање помеѓу 400 и повеќе од 1.000 сателити кои ќе детектираат проектили и ќе го следат нивниот лет, велат изворите. Покрај тоа, планирана е и специјална флота од околу 200 сателити опремени со проектили или ласери кои би можеле да соборат непријателски проектили. Според упатените, „SpaceX“ нема да биде директно вклучен во вооружувањето на сателитите.

Еден извор ги опиша овие преговори како „отстапување од стандардните процедури“, истакнувајќи дека постои чувствителен однос со Маск поради неговата советничка позиција во владата. „SpaceX“ и Илон Маск одбија да коментираат дали учествуваат во разговорите за владиниот договор, а Пентагон одговори на истрагата на Ројтерс само дека „ќе му ги претстави опциите на претседателот во согласност со извршната наредба и упатствата на Белата куќа“.

Ниту „SpaceX“, „Palantir“, ниту „Anduril“ не одговорија на прашањата за проектот. Откако беше објавена веста на Ројтерс, Маск на својата социјална мрежа Х кратко коментираше со порака: „Тоа не е точно“, без дополнително објаснување.

Претплата наместо традиционално купување?

„SpaceX“ предложи владата да не го купува системот за купола, туку да го користи преку модел на претплата – плаќајќи за пристап до технологијата наместо сопственост на неа. Овој модел, досега непознат за јавноста, може да овозможи побрза имплементација бидејќи ги заобиколува класичните и често долги процедури за воени набавки, велат два извора. Но, во исто време, владата би била врзана за долгорочна претплата, губејќи одредена контрола врз развојот на системот и трошоците.

Некои претставници на Пентагон веќе изразија загриженост за таквиот пристап, што е невообичаено за проекти од оваа големина и стратешко значење. Генералот на американските вселенски сили Мајкл Гетлин, според изворите, размислува за опција во која „SpaceX“ би поседувал и би управувал со сопствен дел од системот. Алтернативите вклучуваат целосна државна контрола врз системот или државна сопственост со оперативно управување од приватни изведувачи.

Пентагон доби повеќе од 180 понуди од компании кои сакаат да учествуваат во изградбата на „Златната купола“, вклучително и стартапи како „Epirus“, „Ursa Major“ и „Armada“. Некои понуди веќе се претставени пред членовите на Советот за национална безбедност во Белата куќа.

Заменик-секретарот за одбрана Стив Фајнберг, поранешен инвеститор во приватниот сектор, ќе има клучна улога во процесот на донесување одлуки. Проценките покажуваат дека цената на целиот систем би можела да достигне стотици милијарди долари, а првата функционална фаза е планирана за почетокот на 2026 година, додека полн капацитет се очекува по 2030 година.

Ќе видиме дали „SpaceX“ и партнерите ќе успеат

Лаура Грего од Сојузот на научници предупредува дека таков систем би бил скап, ранлив и би можел да биде совладан од повеќекратни истовремени напади, за кои би биле потребни десетици илјади сателити.

„SpaceX“ се стреми кон таканаречениот „надзорен слој“ – мрежа од сателити кои ќе детектираат лансирање ракети и ќе одредат дали тие претставуваат закана за САД. Прелиминарната проценка на трошоците за инженерство и дизајн е помеѓу 6 и 10 милијарди долари.

„SpaceX“ во последните години лансираше стотици шпионски сателити и прототипови кои би можеле брзо да се прилагодат за потребите на „Златната купола“. Според внатрешен меморандум на американскиот секретар за одбрана Питер Хегсет, Пентагон го забрзал барањето за предлози за лансирање сателитски соѕвездија што е можно поскоро.

Иако „SpaceX“ ја има предноста на постоечката флота на ракети и сателити, експертите предупредуваат дека сè уште не е сигурно дали компаниите на Маск можат да испорачаат целосен систем на кој би можела да се потпре националната одбрана.

„Ќе видиме дали компанијата на Маск и нејзините партнери ќе можат да го извлечат. Ова е многу покомплексно од кој било проект што тие го воделе досега“, рече еден од изворите.

Во меѓувреме, некои демократски конгресмени изразуваат загриженост за двојната улога на Маск.

„Кога најбогатиот човек во светот станува специјален државен функционер и може да влијае на протокот на милијарди долари државни пари во неговите компании, тоа е сериозен проблем“, рече сенаторот Жан Шин, кој предложи закон со кој ќе се забрани доделување владини договори на компании во сопственост на такви функционери. Конгресменот Доналд Баер, исто така, изрази загриженост, нагласувајќи дека Маск има „невиден пристап до доверливи информации“ и дека сите потенцијални договори со неговите компании се „сомнителни“.