Реформата на пензискиот систем сама по себе придонесе во подобрувањето на состојбите, но предизвици има сѐ уште, изјави директорот на Фондот на ПИОМ, Никола Мемов, на меѓународната конференција „Одржлив пензиски систем – две децении прогрес“, во организација на Асоцијацијата на друштва за управување со пензиски фондови на Северна Македонија.

„Еден од најголемите предизвици е дефицитот во буџетот на Фондот, кој се провлекува со години, кој е резултат на повеќе чинители, меѓу кои недоволниот број на осигуреници наспроти се поголемиот број на пензионери, издвојувањата од придонесот за ПИО за вториот столб, како и придонесот за здравствено осигурување на пензионерите, што паѓа на товар на Фондот“, рече тој.

Мемов посочи дека други предизвици кои имаат и ќе имаат сѐ поголемо влијание во наредниот период е стареењето на населението и намалувањето на работоспособното население поради помалиот наталитет со кој се соочува државата, како и иселувањето, особено на младите лица.

Директорот на Фондот на ПИОМ, Мемов нагласи дека првата и основна мерка за консолидирање на финансиската состојба на пензискиот систем е економскиот раст на земјата и отворање на нови работни места. Тој рече дека е невозможна консолидација на само еден сегмент, т.е само на пензискиот систем и е потребно да се гледа големата слика, зашто системите се поврзани и зависат еден од друг.

„Државата почива на неколку основни столбови: политички систем ( правосудство и државна управа, здравствен систем, образование итн.), безбедносен систем ( војска и полиција), еономски систем ( приватен, реален сектор, банкарски систем) и пензиски систем ( кој опфаќа скоро половина од приливите во буџетот и 2/3 од населението). Сите овие столбови се меѓусебно поврзани и потребна е нивна взамна консолидација“, нагласи Мемов.

Како втора мерка за консолидација тој го посочи обезбедувањето на средства преку реален пасивен приход.

Мемов рече дека со реформата и воведувањето на вториот столб се актуелизира овој концепт за пасивен приход на финансирање на пензискиот систем каде што пензиските друштва ја преземаат улогата на инвеститори и оплодувачи на парите, но имаат законски ограничувања, согласно моделот на Светска Банка, каде и во колкав процент од средствата можат да инвестираат.

„Сметам дека е потребно да се размислува во насока да се направат законски измени со кои пензиските друштва ќе можат да инвестираат до 50 проценти од средствата од вториот столб на странски берзи, но со соодветни заштитни механизми и скалест ризик при инвестирањето. Исто така, како друга варијанта, може да се размислува и во правец на инвестирање на акумулираните средства од страна на државата во акции и удели во компании кои остваруваат реален профит, како што тоа се прави во некои земји во Европа“, нагласи Мемов.

Тој додаде дека Фондот во изминатиот период до Министерството за социјална политика, демографија и млади достави краткорочни и среднорочни мерки за подобрување на финансиската ситуација, како што се можност за уплата на придонес за ПИО од страна на физички лица кои не се во редовен работен однос, а остваруваат приходи; продолжување на работниот однос на доброволна основа по навршени 64 години живот за сите вработени во приватниот сектор; постепено зголемување на стапката на придонес за ПИО од 0,3 проценти годишно до 2030 година и плаќање на придонесите на ангажираните лица со договор на дело во јавниот сектор.

Мемов посочи дека реформата на пензискиот систем придонесе да се подобри наплатата на придонесите со што е оневозможена ситуацијата од деведесеттите, кога за голем број на вработени не се плаќале придонесите за пензиско осигурување и тие денес имаат проблем во остварувањето на правото на пензија и регулирање на стажот, а со воведувањето на вториот столб осигурениците, имаат свои лични средства за пензија кои се оплодуваат, транспарентен увид во нив и поголема сигурност во остварувањето на правото на пензија и нејзината исплата.

„Пензискиот систем и денес, после 20 години од реформата, се соочува со предизвици за кои сите заедно треба да најдеме решенија. Со координирана активност на Владата, Министерството за социјална политика, демографија и млади, пензиските друштва, МАПАС, Фондот на пензиското и инвалидското осигурување во периодот што е пред нас можеме да ги направиме дополнителните чекори и да придонесеме во стабилизацијата на пензискиот систем. Треба да се сослушаме и заеднички да дејствуваме за подобро утре на осигурениците и на идните пензионери. Во таа насока Фондот на пензиското и инвалидското осигурување и понатаму ќе ги анализира состојбите, ќе предлага решенија за остварување на целта редовна исплата и зголемување на пензиите и задоволни осигуреници и пензионери на секој први во месецот“, рече директорот на Фондот на ПИОМ, Никола Мемов во обраќањето на Меѓународната конференција „Одржлив пензиски систем – две децении прогрес“, во организација на Асоцијацијата на друштвата за управување со пензиски фондови на Северна Македонија.

На државата ѝ недостигаат добри хотели и време е да ја поедноставиме процедурата за нивна изградба, изјави вицепремиерот и министер за транспорт и врски, Александар Николоски, на трибината „Автопат Е-75: Инфраструктурата како основа за развој на транзитниот туризам“.

Тој нагласи дека државата треба да размислува стратешки како да привлече инвеститори во изградба на хотели, особено во заштитените подрачја, каде што, според него, бирократските процедури речиси го оневозможуваат развојот на туризмот.

„Во моментот сме во ситуција кога е комплицирано да се гради. Урбанистичките планови се носат предолго, особено во заштитените подрачја. Практично, невозможно е да се гради во заштитените подрачја. Не можеме да зборуваме за туризам, а во главниот труистички центар да нема хотели со пет звезди или има ограничување во висината. И затоа сакам да ја отворам оваа тема, да размислува јавноста. Во ред е да има заштита, но ако сакаме да се развиваме во туризмот, во делот на изградба на хотели, а не во згради, треба да ја ослениме процедурата за изградба на хотели и да привлечеме инвеститори. Ова исто така се однесува и по должината на Коридорот 10“, истакна вицепремиерот.

Николоски потсети дека Македонија е меѓу ретките држави со двоцифрен раст на туристи, а за само една година се воведени 21 нова директна авиолинија од европските метрополи.

„Минатата година преку Македонија транзитираа повеќе од 10 милиони патници. Ова покажува дека Владата е посветена на развојот на туризмот,“ истакна вицепремиерот.

Тој го нагласи значењето на Коридорот 10 како европски транспортен правец низ кој минуваат транзит-туристи, но и потенцијалот тие да се задржуваат подолго во земјата.

Меѓу проектите што треба да придонесат за тоа, Николоски ги спомена брзата пруга, винскиот туризам, археолошките локалитети и урбанистичкото решение за Стоби.

„Од центарот на Скопје до центарот на Солун ќе патуваме со воз за час и дваесет минути. Со тоа ќе се зголеми искористеноста на железницата и туристичкиот потенцијал на Коридорот 10“, рече Николоски додавајќи дека Владата ја финансира изработката на урбанистичкиот план за археолошкиот локалитет Стоби.

Тој додаде дека винската индустрија и малите винарници во Тиквешијата стануваат сè попосетени и дека Владата ги поддржува земјоделците како дел од стратегијата за развој на винскиот туризам.

Вицепремиерот повтори дека туристичкиот потенцијал на Македонија не е искористен ниту 10 отсто, но дека државата има шанса да стане центар на транзитниот и на културниот туризам во регионот.

На трибината, организирана од Министерството за култура и туризам, свое видување дадоа и министерот Зоран Љутков и директорот на ЈП за државни патишта, Коце Трајановски.

До крајот на месецот или на почетокот на декември Регулаторната комисија за енергетика (РКЕ) ќе ги знае цените за струјата што се во нејзина надлежност. Барањата на компаниите се веќе доставени до РКЕ.

„Компаниите ги доставија барањата уште во текот на октомври. МЕПСО побара некое минимално зголемување од 0,67 % за пренос на електричната енергија, операторот на пазарот не ни побара зголемување, а ‘Електродистрибуција’ нема наведено во своето барање имајќи предвид дека во текот на овој месец ќе има тендер за набавка на загубите на електрична енергија, кои имаат исклучително големо влијание врз цената на електричната енергија. Кон крајот на овој месец, почетокот на следниот, ќе ги знаеме цените што ги определува РКЕ – тоа е за пренос и за дистрибуција на електричната енергија и тука не верувам дека ќе има какви било поместувања, а понатаму, по завршувањето на тендерот за универзалниот снабдувач, во согласност со новиот Закон за енергетиката, ‘ЕВХ хоум’ ќе ја соопшти новата цена за домаќинствата и за малите потрошувачи“, вели претседателот на Регулаторната комисија за енергетика, Марко Бислимоски.

Во периодот што следува, кога потрошувачката на електричната енергија се зголемува, директорот на МЕПСО, Александар Пауновски, вели дека граѓаните може да бидат спокојни во врска со прашањето за големи испади.

„Имаме голем број активни проекти, кои во моментот се реализираат, еден од нив е 110-киловолтниот далновод Прилеп – Битола. Исто така, во тек е продолжување на договорот за реализација на интерконекцијата помеѓу Македонија и Албанија и секако во исто време го очекуваме и реакторот за реактивна енергија, кој би требало да се инсталира во 400-киловолтната трафостаница Дуброво, со кој би се довеле во нормални граници напонските услови во нашата држава“, вели директорот Пауновски.

Покрај тековните проекти, Пауновски рече дека имаат аплицирано за голем број грантови преку механизмот за инвестирање на Западен Балкан за надградбата и инвестирањето во преносната мрежа, со цел да овозможат непрекинато снабдување на граѓаните со електрична енергија.