Економија
Бектеши им порача на граѓаните да внимаваат дали е лиценцирана агенцијата со којашто патуваат
На што треба да обрнат внимание патниците пред склучување одреден туристички аранжман, кои се најчестите грешки на овој тип потрошувачи кои потоа се причина за претставки, кои се правата и обврските на патниците и како да ги оставарат беа дел од прашањата на кои министерот за економија, Крешник Бектеши, и директорот на Државниот пазарен инспекторат, Стојко Пауновски, дадоа одговор на денешната прес-конференција, непосредно пред почетокот на сезоната на патувања.
„Од информациите кои секојдневно стигнуваат до нас како институција надлежна за туризмот, како основни проблеми кај патниците, т.е. потрошувачите се издиференцираа неинформираноста дека агенциите кои немаат лиценци не можат и не смеат да продаваат аранжмани, дека за секој аранжман треба да се склучи договор со избраната агенција, кој потоа овозможува сигурност за двете страни, како и невнимателно читање на направениот договор. Што се однесува, пак, до агенциите, со измените на законот за туристичка дејност, кој е во работна верзија, ќе се зајакнат условите за добивање лиценца, па очекуваме тоа да донесе подигање на нивото на услугите, намалување на бројот на незадоволни патници, а со тоа намалување на нелојалната конкуренција, во корист на агенциите кои работат професионално и согласно закон“, рече министерот за економија, Крешник Бектеши.
Тој објасни дека согласно актуелниот закон, постојат два вида лиценци, и тоа лиценца А – за агенции кои организираат патувања надвор од државата и можат да носат туристи во државата од други земји, додека лиценца Б добиваат агенции кои организираат патувања во рамки на државата, но може да продаваат аранжмани за агенции со лиценца А, како субагенти, при што треба да стои наведено која агенција со лиценца А е носител на аранжманот.
„Значи, прво правило при изборот на агенција е да се обрне внимание дали агенцијата е лиценцирана и кој е носител на аранжманот. Проверката може да ја направат во Регистарот на агенции на веб-страницата на Министерството за економија, а носителот на аранжманот треба да е назначен на самиот договор за патување. Кога сме кај договорот, тој треба да е во писмена форма и да ги содржи сите елементи од понудата, односно сето она што е ветено од страна на туристичкиот работник, во чиј прилог треба да биде ставена комплетната програма на патување“, објасни Бектеши.
Доколку, сепак, се случи неисполнување или некомплетно исполнување на обврските од страна на агенцијата, патникот треба да го пријави целиот случај до Државниот пазарен инспекторат и Министерството за економија. Инспекторатот по пријавата врши контрола и доколку се утврди пропуст, агенцијата ќе биде казнета, а доколку истата агенција ја повторува грешката, односно добие две казни за прекршоци, Министерството за економија носи решение за одземање на лиценцата за работа.
„Како орган за надзор на пазарот, а со цел превентивно да делуваме пред почнување на сезоната на патувања, ние последниве два месеца имавме низа работни средби со училиштата, поточно со одговорните за училишните екскурзии, потоа со коморите за туризам, како и со туристичките агенции, со цел да го намалиме бројот на претставки од страна на потрошувачите и да ги минимизираме проблемите во овој сегмент“, рече директорот на ДПИ, Пауновски. Тој нагласи дека од минатогодишните претставки од оваа проблематика, само уште 4-5 се во процес на решавање, додека сите останати се решени во полза на потрошувачите.
„Потрошувачите посебно да обрнат внимание на онлајн купувања бидејќи нам ни ја отежнуваат работата да реагираме при нанесена повреда на правото на потрошувачот, доколку платат аранжман без договор, без добиена програма на патување и без фискална сметка“, потенцираше Пауновски.
Задолжителна банкарска гаранција за агенциите кои ќе организираат патувања надвор од државата е меѓу новитетите во законските измени за туристичка дејност, а сè уште се дискутира околу нејзината висина, како и унифицирање на општите услови за патувања, преку правилник, бидејќи досега сите агенции сами ги пишуваа условите, па се случуваше и да се разликуваат. Праксата вели дека се случува агенција која добила една казна, за да избегне добивање на втора и одземање на лиценцата, да направи промена на правниот субјект и одново да побара лиценца. За таа цел, Министерството за економија планира воведување забрана за вршење на дејност, доколку се забележат вакви аномалии кај агенциите, кои би биле регистрирани преку електронски систем, кој се очекува да биде целосно надграден следната година.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Божиновска: Зависноста од еден извор е ризик од минатото
Министерката за енергетика, рударство и минерални суровини, Сања Божиновска, учествува на Berlin Global Dialogue 2025.
Оваа година, форумот се одржува под мотото „Shifting Power, Shaping Prosperity“, со фокус на тоа како новата мултиполарна реалност може да создаде стабилен и одржлив глобален развој.
Божиновска беше говорник на панелот „Shifts of Power: Strengthening Energy Resilience“, на кој истакна дека концептот на енергетска безбедност во новиот геополитички контекст се менува суштински — од класичен пристап кон енергенсите, кон отпорни и зелени системи со долгорочна стабилност.
„Енергетската безбедност повеќе не значи само количина и извор на енергија. Денес тоа е прашање на отпорност, диверзификација и транзиција кон почисти, поодржливи извори,“ рече Божиновска. „Геополитичките промени нѐ научија дека зависноста од еден снабдувач претставува сериозен ризик. Затоа нашата стратегија е јасна – поврзување со повеќе пазари, изградба на интерконектори и зајакнување на стабилноста, дури и во услови на глобална неизвесност.“
Во своето излагање, министерката се осврна на конкретните чекори што Македонија ги презема во насока на енергетска независност и одржливост:
„Го диверзифицираме снабдувањето со гас преку интерконекторот со Грција и подготвуваме инфраструктура за идниот транспорт на водород. Истовремено, ја зголемуваме домашната генерација од сонце и ветер, ја модернизираме преносната мрежа и инвестираме во складирање и дигитализација. Нашата визија е едноставна, но амбициозна – енергетски систем што е доволно флексибилен за да ги апсорбира глобалните шокови, доволно зелен за да обезбеди одржливост и доволно стабилен за да гарантира достапна енергија за сите.“
Осврнувајќи се на прашањето за рамнотежата меѓу безбедност, достапност и одржливост, Божиновска потенцираше дека трите цели не се исклучуваат меѓусебно, туку се меѓузависни.
„Не станува збор за избор меѓу безбедност, достапност или одржливост – туку за тоа како ги поврзуваме овие цели. Тоа бара стратегија, долгорочни инвестиции и пред сè соработка. Ниту една земја не може сама да ги реши глобалните енергетски предизвици, но заедно можеме да изградиме посилни и поотпорни системи.“
Министерката укажа и на значењето на новите технологии и вештачката интелигенција во енергетиката, кои, според неа, се потенцијал за подобра ефикасност, а не закана:
„Вештачката интелигенција може да ја зајакне отпорноста на системот, преку попрецизно предвидување на побарувачката, оптимизација на производството и подобра интеграција на обновливите извори. Ако се користи мудро, таа ќе ни овозможи да сме поефикасни и поподготвени за иднината.“
Економија
Детското штедење „Халки“ ја поттикнува вредната навика да се мисли на иднината
Во октомври, месецот на штедење, Халкбанк уште еднаш потсетува дека навиката за штедење не се сучи само преку бројки, туку и преку љубов, грижа и трпение. Со детското штедење Халки, банката повеќе од една деценија ги учи најмладите дека секој мал чекор денес може да донесе голема промена утре. Со слоганот „Мали чекори – големи соништа“, Халки праќа порака дека вистинската вредност не е во тоа колку имаме, туку како се грижиме за она што го имаме. Секоја уплата во детското штедење е повеќе од бројка – тоа е порака на љубов, посветеност и сигурност кон иднината на детето.
„Со детското штедење Халки сакаме да создадеме генерација која ќе ја разбере важноста на штедењето и одговорноста што произлегува од него. Сметаме дека е важно и најмладите, но и повозрасните да знаат дека штедењето не е само финансиски чин, туку начин на размислување, основа за стабилност и доверба“, вели Маја Наумовска Савеска, директор за корпоративни комуникации во Халкбанк АД Скопје.
Низ годините, слончето Халки прерасна во симбол на детското штедење и пријател на најмладите. Со својата препознатлива насмевка, Халки потсетува дека штедењето може да биде и игра и лекција. Преку сликовници, видеа, подкасти и едукативни работилници, Халки ги воведува децата во светот на финансиската писменост на едноставен, креативен и забавен начин.
Со цел да ја поттикне навиката за штедење, за сите новоотворени детски депозити во текот на октомври, Халкбанк подарува уникатна Халки касичка, симбол на првата штедна авантура. Минималниот износ за отворање детско штедење изнесува 1.000 денари или 20 евра, а потребни се само лична карта или пасош од родителот/старателот и извод од матична книга на родените за детето.
Во рамки на месецот на штедењето, Халки во соработка со неколку училишта организира едукативни работилници, каде што децата преку игра и цртежи ќе учат за историјата на парите. Целта е да се изгради генерација што ќе знае дека секоја мала паричка има своја вредност, особено кога зад неа стои љубов и цел. Кога ги учиме децата да штедат, ние не ги учиме само како да бројат, туку како да создаваат, да се грижат и да веруваат во себе. Со секоја нова штедна книшка, расте една нова приказна – приказна за љубов, стабилност и иднина.
ПР
Економија
Македонија доби речиси 2,5 милиона евра од планот за раст за постигнати резултати во намалување на неформалната економија, извести Министерството за економија
Европската комисија, во најновиот извештај за имплементацијата на Планот за раст, потврди дека Северна Македонија преку министерството за економија и труд целосно и успешно ја спроведе реформската мерка 4.1.1 – „Справување со неформалната економија во поддршка на Стратегијата за формализација на неформалната економија“, извести Министерството за економија и труд.
„Целта на мерката е унапредување на формалната економија преку интензивирање на инспекцискиот надзор и примена на пристап заснован на проценка на ризик, со фокус на секторите најподложни на неформални активности, градежништво, туризам и земјоделство.
Според оценката на Европската комисија, земјата далеку ги надминала поставените цели за зголемување на бројот на инспекции и резултатите од надзорот во рамките на оваа реформа со вкупна вредност од приближно 2,5 милиони евра, насочени кон јакнење на институциите, дигитализација на инспекциските служби и зајакнување на формалната економија.
Државниот инспекторат за труд (ДИТ) спроведе 16.464 инспекции во периодот јули 2024 – јуни 2025, што претставува 242% зголемување во однос на целта за 20% зголемување во однос на просекот од 2020–2023 година.
Притоа се откриени 543 нерегистрирани работници, што е зголемување од над 200% во однос на претходните години.
Државниот пазарен инспекторат (ДПИ) реализира 669 инспекции, што е 40% повеќе од целната вредност, при што издадени се 222 управни решенија, а 18 нерегистрирани економски оператори се затворени поради непочитување на законите.
Овие постигнувања се резултат на спроведување на пристап заснован на проценка на ризик при планирањето на инспекциските активности, со приоритетно насочување кон секторите најпогодени од неформална економија – градежништво, туризам и земјоделство. Двете институции применуваат методологии за управување со ризик и активно користат дигитални алатки за подобрување на ефективноста и транспарентноста во своето работење
Европската комисија во својата оценка нагласува дека Северна Македонија ја реализирала реформата „целосно и успешно“, без утврдено двојно финансирање и со целосна усогласеност со европските стандарди.
Ова признание од Европската комисија е потврда за сериозната работа на институциите и за конкретните резултати кои носат корист и за граѓаните и за бизнисот. Справувањето со сивата економија е еден од клучните приоритети на Владата и Министерството за економија и труд– заедно со европските партнери ќе продолжиме да градиме одржлива, конкурентна и формална економија“, соопшти Министерството за економија и труд.

