Економија
Економијата е во клиничка смрт, но има 5 милијарди денари за пензии и ќе се зголемат платите на администрацијата, уверува министерката за финансии

Лошата состојба во буџетот ги надминала очекувањата на новата Влада, но министерката за финансии, Гордана Димитриевска-Кочоска, уверува дека со ребалансот обезбедиле пари и за пензии и за покачување на платите на администрацијата, како и за сите други државни трошоци, од кои повеќето, иако се законска обврска, не биле испланирани во сегашниот буџет.
„Затекнавме состојба што значи држава во хаос и долгови. Буџет кој е список на желби место креиран развој, предимензионирани плаќања, економијата е во клиничка смрт“, рече министерката пред да почне да го образложува ребалансот.
Инфлацијата е предвидена на ниво од 3,5 %, растот на нето-платата 13 %, а во текот на втората половина од годината се очекува понатамошно забавување на растот на инфлацијата, односно стабилизирање на цените на храната и енергентите, како и поумерен притисок од базичната инфлација.
Министерката извести дека основа на ребалансот што го направиле е прераспределбата на средства во постојниот буџет од ставки што бележат слаба реализација. Работата им ја отежнало планирањето на средствата, кои иако имало законска обврска, не биле планирани од претходната влада, како и достасани обврски кон граѓаните и бизнисот.
„Врз основа на направената прераспределба обезбедивме речиси 20 милијарди денари. Дополнително, уште 11 милијарди денари се планирани за покривање на достасаните обврски, како и на обврски што биле законски, а не биле планирани. Тоа резултира буџетскиот дефицит да се зголеми за 11,156 милиони денари.
Вкупните приходи во буџетот се планирани на ниво од 318 милијарди и 150 милиони денари и бележат зголемување за 8 милијарди и 22 милиона денари. Ова зголемување е резултат на повисоко остварување на придонесите, а се темели на зголемување на платите во некои од јавните институции, како и од очекувањата за раст на платите во приватниот сектор“, рече министерката Димитриевска-Кочоска.
Расходите се планирани во износ од 362 милијарди и 816 милиони денари, односно на расходната страна има зголемување од 19 милијарди и 18 милиони денари.
Со ребалансот се обезбедени 4,1 милијарди денари за плати, од кои 1,1 милијарда денари за блок-дотации, кои не биле планирани во основниот буџет.
„Во некои од институциите имаше планирано плати само до јуни. Евидентирани се сериозни проблеми во овој дел, кои се резултат на индивидуалниот пристап на претходната влада за платите. Затоа, сето ова ќе бара темелна анализа и носење сериозни одлуки“, најави министерката и најави дека во рамките на предвидениот буџет е предвидена законска корекција на платите на администрацијата.
Пет милијарди денари се испланирани за исплата на пензиите. Министерката вели дека планираните средства за 2024 година би биле доволни доколку декемвриската пензија не била реално исплатена во јануари.
„Реално, евиденција на пензијата од декември имаме во јануари. На овој начин нереално е прикажан помал буџетски дефицит за 2023 година во износ од 7 милијарди денари и тоа е една од причините што сегашниот буџетски дефицит бележи раст“, објасни министерката Димитриевска-Кочоска.
Со ребалансот се обезбедени 5,1 милијарди денари за сервисирање кредитни обврски кон меѓународни финансиски институции во име на државни и јавни претпријатија. Јавното препријатие за државни патишта, ЈСП, „Железници“, ЕСМ не се во состојба да ги враќаат кредитите за кои се издадени државни гаранции, а во согласност со законот, Министерството за финансии има обврска да ги враќа средствата.
„Последиците од крајното расипничко работење во овие претпријатија повторно паѓа на товар на граѓаните. Како и да е, за ова треба да има одговорност“, рече министерката.
600 милиони денари се обезбедени за исплата по судски решенија. Штетите што ги трпи буџетот во однос на извршни исправи министерката вели дека се огромени оти само за 2023 година исплатени се една милијарда и 671 милион денари главно за префрлање вработени од едно на друго место, кои тужеле и добиле.
Таа наброи долга листа на трошоци, односно обврски, кои претходната влада, иако морала, не ги предвидена и најави дека ќе бара одговорност за таквата состојба.
Со одлука на Владата, министерката, меѓу другото, побара кратење на непродуктивните трошоци кај сите буџетски корисници и им даде рок до 30 дена, во кој треба да направат вонредни ревизии за утврдување на наменските трошоци и да достават анализи до Владата.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Инвертер-клими за ранливите семејства – Министерството за енергетика објави оглас

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини објави мерка која ги таргетира ранливите категории население.
Преку јавен оглас, што стапи во сила, Министерството, како што информираат од таму, почнува со распределба на енергетски ефикасни инвертер клима-уреди за 2025 година, со што ќе се подобри квалитетот на живеење и ќе се намалат трошоците за енергија во илјадници македонски домови.
„Мерката се реализира во согласност со Програмата за изменување и дополнување на Програмата за заштита на ранливите потрошувачи на енергија за 2025 година (‘Службен весник на РСМ’ бр. 161/25). Во согласност со јавниот оглас за поддршка на домаќинства што спаѓаат во категоријата ранливи потрошувачи на енергија, со цел унапредување на енергетската ефикасност и подобрување на квалитетот на живеење, домаќинствата што ги исполнуваат условите ќе стекнат право на купен и вграден инвертер клима-уред со моќност од 3,5 kW и енергетска класа од најмалку А+. Овие уреди не само што штедат електрична енергија туку обезбедуваат и висока ефикасност за греење и ладење – токму онаму каде што е најпотребно“.
Како што појаснуваат, рокот за пријавување е 60 дена од денот на објавувањето на огласот во дневен весник.
Повеќе информации, како и потребните обрасци за пријавување, се објавени на веб-страницата на Министерството: www.energy.gov.mk.
Економија
Народната банка со нова иницијатива: проширување на услугите што ќе може да се користат преку платежната сметка со основни функции

Гувернерот Трајко Славески истакна дека иницијативата на Народната банка за намалување на надоместоците за користење на платежните услуги веќе ги даде првите резултати и изрази задоволство од одлуките на банките за намалување на трошоците.
Славески, на денешната конференција за печатот, најави дека Народната банка ќе покрене иницијатива и за измени на сегашното законско решение за платежната сметка со основни функции, со кои ќе се овозможи нејзино помасовно користење од страна на граѓаните за извршување на плаќањата кај сите банки. Со измените на Законот за платежни услуги и платни системи, се предлага отстранување на дел од постојните ограничувања и значително проширување на услугите што граѓаните ќе можат да ги користат преку платежната сметка со основни функции.
Најзначајните новини се: можност за дозволено пречекорување, можност да се поседува платежна сметка со основни функции дури и ако потрошувачот има други сметки, како и проширен сет бесплатни или евтини услуги, којшто покрај интерните, ќе ги вклучи и меѓубанкарските електронски трансфери, издавањето дебитна картичка и до четири подигнувања готовина месечно од банкоматите на други банки во износ до 2.000 денари по трансакција. Во овој сет влегуваат и други услуги коишто и досега можеа да ги користат граѓаните, односно уплатите и подигнувањата готовина на банкоматите и шалтерите на банката, користењето на електронското и мобилното банкарство, како и плаќањата со платежна картичка на физичките продажни места и во интернет-трговијата.
„Предлагаме цената на услугите коишто ќе може да се користат преку платежната сметка со основни функции да биде поврзана со износот на минималната бруто-плата во земјава и да биде утврдена најмногу на 0,1% од неа, па согласно важечката минимална бруто-плата за 2025 година, таа би изнесувала 36 денари на месечно ниво. За граѓаните коишто ѝ припаѓаат на групата законски корисници на права, односно т.н. ранливи категории граѓани, овие услуги ќе бидат целосно бесплатни“, истакна Славески.
Народната банка ќе работи со банките и на воспоставување национална мрежа на банкомати за подобар пристап до готовина низ целата земја. Оваа идеја би се остварила најдоцна до крајот на наредната 2026 година.
Покрај ова, Народната банка ќе предложи и приспособен пакет за микротрговци – најчесто семејни бизниси коишто имаат ограничени ресурси, со цел да се поттикне финансиската вклученост и дигитализацијата на плаќањата. Се очекува дека поповолните услови за користење на платежните услуги ќе бидат достапни за граѓаните и за микротрговците по донесувањето на законските измени, односно дека ќе бидат во примена од почетокот на 2026 година.
Економија
Затворени четири субјекти: триесет отсто од контролираните се со неправилности за фискализација, објави УЈП

Во периодот од 28 јули до 3 август 2025 година Управата за јавни приходи (УЈП) спроведе вкупно 214 теренски контроли за фискализација, насочени кон различни типови деловни субјекти, меѓу кои: ресторани, кафе-барови, шанкови на плажа, слаткарници, колонијали, продавници за облека и накит, хотел, автопревозници, паркинзи и други трговски објекти за продажба на мало.
Контролите беа реализирани во државата во повеќе градови, меѓу кои и туристичките места, каде што во летниот период има зголемена фреквенција на туристи. Од 214 контролирани субјекти, кај 30,8 %, односно кај 66 од контролираните се утврдени неправилности во согласност со Законот за регистрирање на готовинскиот промет.
За утврдените неправилности донесени се 66 прекршочни санкции – глоби, кои ќе бидат одмерени во согласност со големината на субјектот.
За четири, односно три субјекти од Охрид и еден од Струга, поради повторено неиздавање фискални сметки во рок од две години, изречена е мерка за привремена забрана за вршење дејност (запечатување).
„Анализата на спроведените контроли и утврдените неправилности по градови е следна: • Во Скопје извршени се 14 контроли и при истите утврдени се 4 неправилности; • Во Струга, Охрид и Битола извршени се 126 контроли, а утврдени се 29 неправилности од кои 11 неправилности во Струга и 18 во Охрид • Во Прилеп извршени се 7 контроли, a утврдени се 3 неправилности; • Во Тетово, Гостивар извршени се 32 контроли, а утврдени се 14 неправилности од кој 13 во Тетово и една во Гостивар • Во Штип, Неготино, Демир Капија, Кавадарци Велес и Куманово извршени се 35 контроли, а утврдени се 16 неправилности, по една неправилност во Неготино и Кавадарци, 2 во Демир Капија, 3 во Штип, 4 во Велес и 5 неправилности во Куманово“.
УЈП апелира до сите даночни обврзници да постапуваат совесно и согласно законските прописи, со цел да придонесат кон зајакнување на даночната усогласеност и унапредување на даночната дисциплина во државата.
„Управата за јавни приходи врз основа на извршените контроли согласно Закон за регистрирање на готовински плаќања, ќе врши вкрстени проверки со цел да ја провери веродостојноста на искажаните приходи кај даночните обврзници. Издавањето фискални сметки и користењето мобилни фискални апарати не претставуваат само законска обврска – туку и клучен чекор кон правично, транспарентно и одговорно деловно опкружување. Управата за јавни приходи останува цврсто посветена на доследна примена на законите и обезбедување еднаков третман за сите даночни обврзници“.