Економија
Народната банка донесе нов пакет монетарни мерки

Вчера, се одржа седница на Комитетот за оперативна монетарна политика на Народната банка (КОМП), на која беа разгледани клучните показатели за домашната економија и движењата на меѓународните и на домашните финансиски пазари во контекст на поставеноста на монетарната политика.
По намалувањето на основната каматна стапка во јануари и март, на оваа седница на Комитетот се донесе одлука за нејзино повторно намалување од 0,25-процентни поени, со што таа ќе изнесува 1,5 отсто. Истовремено, по намалувањето на износот на благајничките записи, кој беше понуден на априлската аукција, на седницата беше одлучено понудата на благајничките записи на аукцијата што ќе се одржи денес да се намали за нови 7 милијарди денари. Заедно со средствата што беа ослободени со намалената понуда на благајничките записи на аукцијата во април се ослободуваат вкупно 15 милијарди денари, кои се очекува да овозможат натамошна поддршка на македонската економија преку поттикнување на кредитната активност на банкарскиот систем, се вели во соопштението.
Одлуката за натамошно монетарно релаксирање се темели на стабилизирањето на очекувањата и довербата на економските субјекти во последниот период, видливо преку подобрените движења на девизниот пазар и кај депозитите во банкарскиот систем. Овие околности, при истовремено комфорно ниво на девизните резерви и умерена инфлација, а при оцена за неповолни ефекти од здравствената криза врз економската активност на краток рок, отвораат простор за натамошна поддршка преку монетарната политика.
Ова релаксирање на монетарната политика се очекува да придонесе за намалување на цената на финансирање преку кредити од банките, како и за обезбедување дополнителна ликвидност во банкарскиот систем, што соодветно ќе може банките да ја искористат за поддршка на домашната економија преку зголемување на кредитната активност и ублажување на ефектите од негативниот шок врз домашната економија.
На седницата се одлучи да се направат и дополнителни промени преку кои од централнатата банка ќе им се овозможи на банките поголем пристап до ликвидност доколку во следниот период се појави таква потреба, што индиректно отвора и дополнителен простор за зголемена кредитна поддршка на економијата. Поконкретно, со овие промени се прошири опфатот на хартиите од вредност, кои Народната банка може да ги прифати од домашните банки како инструменти за обезбедување денарска ликвидност во банкарскиот систем. Така, при спроведување на монетарните операции за откуп на хартии од вредност на привремена или дефинитивна основа, Народната банка ќе може да ги прифаќа и домашните државни обврзници со најдолга рочност (15 и 30 години), како и еврообврзниците издадени од страна на државата на меѓународните финансиски пазари, кои се во сопственост на домашните деловни банки.
Комитетот ги разгледа најновите остварувања во домашната економија во контекст на новите априлски макроекономски проекции, при што заклучи дека и покрај веќе видливите негативни ефекти врз економијата поврзани со шокот од Ковид-19, економските фундаменти и натаму остануваат здрави. Отсуството на нерамнотежи е видливо преку ниската инфлација и стабилните движења на девизниот пазар во последниот период.
Во однос на најновите макроекономски показатели, по релативно солидниот раст на економијата во 2019 година, досега расположливите високофреквентни показатели за економската активност во првото тримесечје на оваа година упатуваат на продолжување на растот, но со забавено темпо. Имено, и покрај поволните движења во првите два месеца од годината, првите ефекти од корона-кризата се забележуваат во март, а се видливи преку падот на активноста во индустријата и трговијата. Во градежништвото и во текот на вториот месец од годината е регистриран висок раст на активноста.
Просечната годишна стапка на инфлација остварена во првите четири месеци од годината изнесува 0,4 отсто при очекувања за стапка на инфлацијата од речиси 0 отсто за оваа година и урамнотежени ризици во врска со проекцијата.
Нивото на девизните резерви и натаму се одржува во сигурната зона со остварувања во согласност со очекувањата. Во однос на расположливите информации за надворешниот сектор, податоците за надворешнотрговската размена заклучно со март оваа година упатуваат на проширување на трговскиот дефицит на годишна основа во првиот квартал – движења што се вградени во објавените најнови проекции на Народната банка. Податоците за менувачкиот пазар заклучно со втората декада на април укажуваат на остварени нето-приливи од приватните трансфери, кои засега се малку пониски од очекуваните за вториот квартал од оваа година иако периодот за поконкретна оцена е многу кус.
Во однос на движењата кај вкупните депозити и вкупните кредити, првичните податоци за април покажуваат нивен натамошен раст на годишна основа иако со поумерена динамика во согласност со со очекуваната патека во рамките на проекциите.
Показателите за домашните финансиски пазари посочуваат на постепено стабилизирање на движењата на девизниот пазар при забележано нормализирање на очекувањата на физичките лица. Имено, од крајот на април наваму се забележува постојано намалување на побарувачката на девизи од физичките лица, која постепено се враќа кон вообичаеното ниво пред почнување на корона-кризата. Во такви околности Народната банка во втората половина на април повремено интервенира на девизниот пазар со продажба на вкупно 28 милиони евра. Од почетокот на мај централната банка нема интервенирано на девизниот пазар.
Во однос на надворешното окружување, мерките со привремено запирање на активноста во одредени економски дејности кај земјите во светот резултираа со значителен пад на економската активност на глобално ниво, видлив преку показателите за БДП за првото тримесечје од годината, и други високофреквентни показатели. Во такви околности, во април, носителите на монетарните и фискалните политики на развиените земји и на земјите во развој продолжија да обезбедуваат соодветна поддршка за домашните економии. Ваквите случувања влијаеја за стабилизирање на очекувањата на инвеститорите на меѓународните финансиски пазари и соодветно за намалена променливост на цените на финансиските инструменти.
Општо земено, на седницата на Комитетот беше заклучено дека надворешните и домашните ризици за економијата и натаму се присутни. Во актуелните околности, при стабилизирање на показателите кои се релевантни за монетарната политика, постои простор за натамошно монетарно релаксирање во функција на поддршка на економијата. Народната банка и во следниот период внимателно ќе ги следи трендовите и потенцијалните ризици заради соодветна реакција преку приспособување на политиките и преземање други дополнителни мерки доколку тоа е потребно.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Лоши прогнози за германската економија

Германската економија ќе падне за 0,2 проценти оваа година, оставајќи ја земјата во рецесија, според новите прогнози на Германскиот економски институт (IW). Германија е силно погодена од трговскиот конфликт предизвикан од царините на американската влада, објасни IW.
Глобалната неизвесност ги обесхрабрува бизнисите да инвестираат и тоа придонесува за падот, а со тоа и големите купувања како што се нови машини и возила. Високите оперативни трошоци во Германија дополнително ја комплицираат ситуацијата.
IW заклучува дека Германија, со бруто-домашен производ (БДП) кој се намалува за 0,2 проценти во 2024 година, ќе остане во рецесија.
Најголемиот ризик за глобалната економија оваа година, според IW, е трговската политика на САД. Без царинските политики на САД, глобалното економско производство во 2025 година можеше да биде повисоко за 0,8 проценти, соопшти институтот.
Перспективите за индустрискиот и градежниот сектор остануваат мрачни. Се очекува индустриските компании да генерираат помала додадена вредност оваа година, по падот од 3 проценти во 2024 година. Високите цени на енергијата, зголемувањето на платите и зголемената регулатива вршат дополнителен притисок врз бизнисите.
Градежните компании, по пад од 3,7 проценти во 2024 година, продолжија да се соочуваат со дополнителни ограничувања оваа година, при што високите трошоци за изградба предизвикани од регулативата продолжуваат да го попречуваат секторот.
IW, исто така, забележа дека овие трендови сега влијаат на пазарот на трудот, при што бројот на вработени се намалува од средината на 2024 година. До летото, бројот на невработени би можел да достигне три милиони, бројка што не е евидентирана од 2010 година, велат економистите.
Раководителот на одделот за макроекономски истражувања на IW, Михаел Гремлинг, изјави дека новата германска влада има можност да го промени трендот, посочувајќи на планираниот посебен инфраструктурен фонд што би можел да помогне во стимулирањето на економијата.
Економија
Димитриеска – Кочоска во Брисел: Реформите остануваат клучни за конкурентноста на европската економија

Целосна имплементација на новиот Закон за буџети и спроведување прудентна фискална политика преку усвојување конкретни мерки за фискална консолидација, намалување на дефицитот, зајакнување на ефикасноста на прибирање на приходите во буџетот, се дел од препораките за РС Македонија од заедничките заклучоци од овогодинешниот 11-ти по ред Економски и финансиски дијалог меѓу ЕУ и земјите кандидати за членство на кој учествуваше министерката за финансии Гордана Димитриеска-Кочоска.
„Усвоените заеднички заклучоци во рамки на дијалогот коишто се однесуваат на зајакнување на фискалното управување, имплементирање на капиталните инвестиции, зајакнување на оперативноста на даночната администрација и следење на фискалните ризици, се во линија на реформите предвидени како со реформската агенда, така и со Програмата за реформи во управувањето со јавните финансии“, рече министерката за финансии.
Таа додаде дека во услови на глобална економска нестабилност, фискалната политика е насочена да одговори на неизвесностите присутни во глобалната и домашната економија. Притоа, додаде, имајќи предвид дека фискалниот простор е ограничен како резултат на последователните кризи, фискалната политика е исправена пред предизвикот за постигнување фискална консолидација, но истовремено и финансирање иницијативи коишто го поддржуваат растот.
„Во услови на геополитички турбуленции и трговска војна, ние треба да им овозможиме на нашите компании да се развиваат преку креирање динамична деловна средина која ќе го ослободи нивниот потенцијал за раст. Значајно за приватниот сектор е подготвеноста на нашите влади да обезбедат квалитетна даночна политика, квалитетна инфраструктура, расположива и квалитетна работна сила, пристапна енергија, помал административен товар и правна рамка којашто ќе овозможи креирање на регионални ланци на снабдување. Она што ние како креатори на политики и носители на одлуки треба да размислиме и одлучиме е како да се креира динамично деловно окружување кое ќе им помогне на нашите компании брзо да се прилагодат на сегашната остра конкуренција на глобалниот пазар“, рече министерката за финансии.
Во таа насока, таа потенцира дека Владата е посветена на трансформативни реформи во земјата фокусирани на дигитална трансформација, одржлива енергетска транзиција, јакнење на човечкиот капитал, јакнење на владеењето на правото и подобро управување со јавните финансии, коишто области се во фокусот на реформската агенда на земјата.
Според учесниците, Економскиот и финансиски дијалог, и понатаму ќе игра значајна улога во постигнување на пошироките цели на добро управување и економски просперитет, и се сoгласија дека дијалогот треба да продолжи да игра централна улога во утврдување на заедничките насоки за политики за поддршка на одржлив среднорочен економски раст и постепено усогласување со економските критериуми за пристапување во ЕУ. Учесниците нагласија дека клучна улога за остварување на напредок е спроведување на заедничките заклучоци, како и програмите на економски реформи и реформските агенди .
Дискусијата на годинешниот Економски и финансиски дијалог беше фокусирана на конкурентноста на Европа во контекст на сегашните геополитички случувања и потребата за поедноставување на правната рамка со цел намалување на административниот товар врз компаниите. За да може економијата да креира раст и работни места, во услови на трговска војна, на компаниите треба да им се овозможи да ја зајакнат конкурентноста преку инвестиции и иновации.
На годинашниот Економски и финансиски дијалог во Брисел учествуваат министрите на тековното и двете последователни претседателства со Советот на ЕУ, претставници на земјите членки на ЕУ, претставници на Европската комисија, Европската централна банка, Европска инвестициска банка, како и министрите за финансии и гувернерите на централните банки од земјите на Западен Балкан, Турција, Грузија, Молдавија и Украина.
Економија
Бислимоски: Oд 1 јуни ќе бидат на располагање дополнителни 500 GWh, со кои ќе може да се тргува на слободниот пазар во Косово, одлична бизнис-можност

Од 1 јуни македонските снабдувачи и трговци со електрична енергија ќе имаат можност да снабдуваат нови 1.000 потрошувачи од косовскиот пазар, каде што почнува дополнителната фаза на либерализацијата на пазарот со електрична енергија. Ова беше повод Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад (РКЕ) да иницира состанок на кој косовскиот регулатор пред македонските снабдувачи и трговци ги презентира чекорите како полесно да пристапат на пазарот кај нив.
„Откога ги презедовме сите неопходни активности како регулатори и извршивме заемно признавање на лиценците за снабдување и трговија, сега сакаме компаниите да ги мотивираме да ја искористат оваа можност. Поголем пазар носи поголема конкуренција, а бенефитот е пониски цени за електрична енергија. Сега, за помалку од еден месец, односно од 1 јуни, ќе бидат на располагање дополнителни 500 GWh, со кои ќе може да се тргува на слободниот пазар на Косово и ова е одлична бизнис-можност за наште снабдувачи и трговци“, посочи Марко Бислимоски, претседател на РКЕ.
Претседателот на косовскиот регулатор, Канцеларијата на енергетскиот регулатор од Република Косово (ЕРО), Имер Фејзулаху, им посака добредојде на македонските снабдувачи истакнувајќи дека тие имаат повеќе искуство со оглед на тоа дека македонскиот пазар е одамна либерализиран.
„Ова е само меѓучекор кон приклучување кон единствениот пазар што го бара од нас Европската Унија. Во прилог на сите ни е да има намалени административни бариери, а зголемена конкуренција“, изјави Имер Фејзулаху од ЕРО (Канцеларијата на енергетскиот регулатор од Република Косово) (Energy Regulatory Office).
Со цел да се зголеми конкурентноста на пазарите во двете држави, РКЕ и ЕРО во 2023 година потпишаа меморандум за соработка со кој заемно се признаваат лиценците за снабдување и тргување со електрична енергија.