Државниот пазарен инспекторат (ДПИ) започна контроли низ ланците на маркети низ целата земја, со фокус на производите од „Новогодишната кошница“, кои од денеска се дел од кампањата „Помалку трошоци, повеќе за тебе – Се грижиме!“, иницирана од Владата.

Од досегашните контроли е потврдено дека цените на производите опфатени во „Новогодишната кошница“ се намалени за 10% и соодветно обележани на полиците.

„Инспекторите вршат редовни контроли во согласност со Законот за заштита на потрошувачите и Законот за трговија, со цел да ги споредат моменталните цени со најниските цени на овие производи во изминатите 30 дена“, информираа од ДПИ.

Кампањата, која ќе трае до 15 јануари 2025 година, ги вклучува 80 трговци и 960 основни прехранбени производи, додека листата на производи е достапна на веб-страницата www.mojakosnica.mk. Според Пазарниот инспекторат, постои можност листата да се прошири и да вклучи повеќе од 1.000 производи.

ДПИ апелира до граѓаните да пријавуваат евентуални неправилности на телефонскиот број 191 или на официјалната веб-страница www.dpi.gov.mk, истакнувајќи дека транспарентноста и соработката со јавноста се клучни за успешна реализација на кампањата.

„Оваа иницијатива има за цел да им овозможи на граѓаните пристап до квалитетни производи по пониски цени, особено во пресрет на новогодишните празници“, додаваат од Инспекторатот.

Во време кога животниот стандард на граѓаните е сериозно загрозен, а трошоците за живот се зголемуваат, СДСМ ја обвини Владата за неефикасни мерки и погрешни економски политики кои на крајот ги плаќаат обичните граѓани. Според партијата, ДПМНЕ не прифатила ниту еден од предложените мерки за подобрување на животниот стандард, вклучувајќи ги и законот за покачување на минималната плата, амандманите за зголемени плати и укинување на ДДВ за храна.

„ДПМНЕ не прифати ниту една наша предлог мерка за подобрување на животниот стандард. Со тоа, ги одбија нашите напори да им помогнеме на граѓаните во време кога нивниот економски стандард се влошува. Мицкоски и неговата влада наместо да понудат реални решенија, ги оставија граѓаните да се борат со растот на цените, додека трговците се збогатуваат“, вели Кристина Костова од СДСМ.

Трошоците за живот се значително зголемени, а според податоците на СДСМ, едно четиричлено семејство во моментов има потреба од 62.021 денар за да може да го покрие месечниот буџет, додека истовремено сметките за струја се зголемени за една третина во однос на минатата година.

„Не знаеме како, со минимална плата од 22.567 денари, дури и двајца членови на едно семејство можат да преживеат. Мицкоски треба да одговори на ова прашање, затоа што одговорноста за овие тешки економски услови лежи на него и неговата влада“, додава Костова.

Додека СДСМ продолжува да се бори за покачување на минималната плата, Мицкоски најави новогодишна кошничка со пониски цени на прехранбените производи, но како што велат од партијата, трговците имаат време да ги зголемат цените, оставувајќи ги граѓаните без реална корист.

„Јасно е дека кошничката на граѓаните ќе остане празна, додека трговците ќе ги наполнат своите каси. Владата треба да понуди конкретни мерки, а не празни ветувања“, вели Костова.

СДСМ повика на итно зголемување на минималната плата и отфрлање на ДДВ-то за храна, како решенија кои ќе им помогнат на сите граѓани. Според партијата, растот на минималната плата до 500 евра е морална и економска потреба.

„Веќе сега, со ова темпо на раст на трошоците за живот, сме на ивица на економска криза. За 2025 година, минималната плата мора да се зголеми на 500 евра за да се заштити стандардот на граѓаните и работниците“, изјави Костова.

СДСМ најавува дека нема да отстапи од својата борба за посигурен и квалитетен живот за граѓаните, со што се обврзува на понудување реални решенија и мерки за економски напредок.

Со стартот на акцијата „Новогодишна кошница“, граѓаните ќе имаат можност да купат повеќе од 900 производи по намалени цени од најмалку 10 проценти. Акцијата, која е иницирана од Владата, ќе трае до 15 јануари и опфаќа разновидни производи, меѓу кои се леб, месо, млеко, овошје, зеленчук, кондиторски производи и пијалаци. Овие производи ќе бидат јасно обележани со налепницата „Помалку трошоци, повеќе за тебе“, што е официјалното лого на оваа кампања.

Првично, акцијата беше најавена со 600 производи, но бројката значително се зголеми на 900 производи благодарение на интересот на компаниите. Според заменик-министерот за економија Марјан Ристески, вкупно 83 компании веќе се приклучија кон оваа иницијатива.

„Интересот за акцијата е голем, а граѓаните ќе имаат можност да купуваат производи со значително пониски цени за празниците. Апелирам компаниите доследно да ја почитуваат иницијативата која самите ја предложија,“ напиша Ристески на своите социјални мрежи, додавајќи дека доколку има неправилности, граѓаните можат да се обратат до Државниот пазарен инспекторат (ДПИ).

ДПИ веќе започна со мониторинг на цените за да се осигура дека трговците ќе се придржуваат кон намалувањето од 10 проценти. Според извештаите, инспекторите ги следат цените на производите од акциската листа и нивните најниски вредности во последните 30 дена, со цел да се спречат евентуални злоупотреби.

Владата уверува дека акцијата ќе има позитивен ефект врз семејниот буџет. Премиерот Христијан Мицкоски изрази оптимизам, нагласувајќи дека акцијата е резултат на заеднички договор меѓу Владата, стопанските комори, производителите и трговците.

„Очекуваме оваа мерка да придонесе за побогата празнична трпеза на граѓаните. Акцијата е доброволна, а нашата улога е да обезбедиме нејзина транспарентност и почитување од страна на трговците“, истакна Мицкоски.

Сепак, синдикатите остануваат критични. Од Сојузот на синдикатите на Македонија (ССМ) предупредија дека ќе следат дали намалените цени ќе останат стабилни за време на акцијата и по нејзиното завршување. Според нив, синдикалната минимална кошничка ќе биде главен индикатор за ефективноста на оваа мерка.

Во ноември годинава, трошоците за живот пораснаа за 4,3 проценти во споредба со истиот период лани, а цените на мало се зголемија за 4 проценти, според Државниот завод за статистика. Со оглед на зголемените цени, Владата планира слични акции и за другите големи празници, како што се Велигден и Рамазан.

Покрај акциите, Законот за нефер трговски практики кој стапи во сила во септември, дополнително ги ограничува профитните маржи на околу 2.500 производи, со цел трајно намалување на цените. Трговците, според законот, нема да смеат да наплаќаат дополнителни трошоци за маркетинг или репрезентација, што треба да донесе дополнителни олеснувања за потрошувачите.

Синдикатите и Владата повикуваат трговците да покажат општествена одговорност и да не ја злоупотребуваат акцијата. Доколку се утврдат неправилности, ќе се разгледаат и ригорозни казнени мерки. Граѓаните се охрабруваат да пријавуваат било какви злоупотреби преку бесплатниот телефон 191 или на веб-страницата на ДПИ.