Празниците и продуктивноста

Тезата дека зголемувањето на бројот на неработни денови негативно влијае врз економијата со оглед на тоа што се намалува бројот на работните часови паѓа во вода доколку се направи споредба со платеното отсуство што го имаат водечките економски сили во Европската Унија. Имено, работниците во Италија, Франција, Германија и Шведска имаат десетина денови повеќе за одмор и празнување отколку работниците во земјаваПишува: Коста СИЛЈАНОСКИМакедонските работници имаат помалку време за одмор отколку работниците во повеќе развиени земји од Европа и во светот и по воведувањето на измените на Законот за празници. Со новата регулатива што беше воведена пред две години, сите македонски работници без разлика на верската определба празнуваат 11 дена. Ако на оваа бројка се додадат 21 ден, колку што изнесува просечниот годишен одмор во земјава, излегува дека македонскиот работник има 32 дена платено отсуство од работа што е помалку од европскиот просек кој изнесува 34,4 дена. Тезата дека зголемувањето на бројот на неработни денови негативно влијае врз економијата со оглед на тоа што се намалува бројот на работните часови паѓа во вода доколку се направи споредба со платеното отсуство што го имаат водечките економски сили во ЕУ. Имено, работниците во Италија, Франција, Германија, Шведска имаат десетина денови повеќе за одмор и празнување отколку работниците во земјава.  ПЛУС И МИНУС ВО НОВИОТ ЗАКОН ЗА ПРАЗНИЦИВладата на ВМРО-ДПМНЕ во 2007 г. со измени на Законот за празници реши да го скастри неработните денови за првомајските и за новогодишните празници од два на еден ден. Така, првомајските празници се сведоа на 1 Мај, а Нова година на први јануари. Владата го образложи ваквиот предлог како усогласување на регулативата и одбележувањето на овие два празника соодветно на европската и светската практика за празнување и неработни денови. Според показателите и искуствата од други земји, во 2005 г., Нова година е празник кој се одбележува на 1 јануари, во повеќе од 220 земји во светот, а на 1 и 2 јануари – во седум земји во светот, меѓу кои е и Република Македонија. Според показателите во 2006 г., Денот на трудот, како празник на 1 мај се одбележува во повеќе од 160 земји во светот, а на 1 и 2 мај во седум земји во светот, меѓу кои е и Република Македонија. За сметка на овие кастрења, се зголемија празнувањата на верските празници, но првпат се воведе и 23 Октомври, Денот на македонската револуционерна борба, како државен празник. Со новите законски измени македонските граѓани, односно православните верници, Велигден го празнуваат четири дена. Неработен ден не е само вториот ден на Велигден, туку и Велипеток. Првиот ден на Рамазан-Бајрам е неработен за сите граѓани, без разлика на верската и националната припадност, а не само за муслиманите. Како нови државни празници се воведени: 24 Мај – Ден на сесловенските просветители св. Кирил и Методиј, 23 Октомври – Ден на македонската револуционерна борба и 8 Декември – Ден на св. Климент Охридски. Православните христијани ги слават и 6 Јануари – Бадник, 19 Јануари – Водици, Велипеток, Духовден, 28 Август – Голема Богородица. Католиците неработни денови имаат за Божиќ, Велигден и Празникот на сите светци, според грегоријанскиот календар. За верниците од муслиманска вероисповед неработен е и Курбан-Бајрам. Албанската заедница го слави 22 Ноември, Денот на албанската азбука. Првиот ден на Јом Кипур е неработен за Евреите. СЕ ЗАБОРАВА НА ПОЛИТИЧКИТЕ ПОЕНИ Иако, навидум изгледа претенциозно и шаренолико, со воведувањето на новиот календар на верските празници за граѓаните од различна вероисповед, Македонија доби огромни политички поени од партнерите во ЕУ поради начинот на кој се спроведува регулативата за гласање со Бадентерово мнозинство. Комитетот за надворешни работи на Европскиот парламент во Извештајот за напредокот на Република Македонија од 2007 г. “аплаудира на фактот што Владата и Собранието на Република Македонија ставаат сè поголем акцент на признавањето на мултиетничкиот карактер на државата и фактот што тоа придонесе за донесување закони што овозможуваат таквата различност да функционира, како што е донесувањето на измените на Законот за државни празници на 8 февруари 2007 г., со коишто се утврдуваат различните етнички и верски празници и постигнатиот договор за 45 нацрт-закони што може да се донесат само со Бадентерово мнозинство”. Практика на празнување верски празници има во сите европски земји, меѓутоа Македонија со измената на Законот за празниците всушност покажа дека е водечка земја во однос на почитување на правата на малцинствата и во однос на препознавање на интересите на помалите етнички заедници. ДУРИ И ЈАПОНЦИТЕ ИМААТ ПОВЕЌЕ ВРЕМЕ ЗА ОДМОР Доколку се изземат верските празници кои важат само за работниците од одредена вероисповед, Македонија има помалку денови за празнување дури и од Јапонија, земја која е една од најголемите економски сили во светот. Работниците во оваа источна земја имаа 14 неработни дена за различни празници како што се Денот на здравјето,Денот на културата, Денот на децата и други. Јапонците во просек имаат 26 дена за годишен одмор. Така, со вкупно 40 дена платено отсуство тие во текот на годината имаат 8 дена повеќе одмор отколку работниците во Македонија. Многу повеќе неработни денови на располагање отколку работниците во земјава имаат работниците од европските економски сили. На италијанските работници во просек им следуваат 42 дена за годишен одмор, а во годината имаат најмалку 11 дена за празнување. Оваа бројка варира од град во град, бидејќи Италијанците неработно ги прославуваат и патронатите на градот во кој живеат. Во Франција има 12 празници, а работниците законски имаат на располагање 37 дена за годишен одмор. Германија на сојузно ниво има 9 празници, а работниците имаат право на 35 дена годишен одмор. Работниците во Шведска, пак, за празнување и за годишен одмор имаат 44 дена. Овие земји се меѓу десетте најголеми економии во Европа и во светот, што е доволен показател дека бројот на работните денови во текот на една година не влијае врз економската активност. Напротив, аналитичари во светот велат дека на тој начин се зголемува продуктивноста на населението и се поттикнува раздвижување на различни економски дејности, како што се трговијата и туризмот во самите земји и надвор од нив.  ЕДЕН ДЕН ПРАЗНУВАЊЕ ЧИНИ ОКОЛУ 7 МИЛИОНИ ЕВРА Македонските работодавци и Владата еден ден празнување ги чини околу 7,3 милиони евра. На крајот од минатата година, просечната дневна заработувачка во земјава била 754 денари. Ако се земе предвид дека празничните денови влегуваат во законски гарантирано платено отсуство, грубата математика покажува дека околу 600.000 работници, колку што има во Македонија, за еден ден празнување земаат вкупна дневница од околу 7,3 милиони евра иако не одат на работа. Тоа значи дека за 11 празници во Македонија, кои важат за сите работници без разлика на вероисповедта, работодавците и Владата годишно одвојуваат безмалку 80 милиони евра. Станува збор за сума која не е за потценување. Меѓутоа, светските аналитичари велат дека, всушност, се работи за финансиска инјекција која влегува од еден економски сектор во друг без да има негативни ефекти врз рентабилното работење на работодавците. Според нив, работниците кога празнуваат ги трошат тие пари и повеќе на различни туристичко-угостителски услуги, а голем дел од нив завршуваат и во прехранбената индустрија.

Вкупно платено отсуство во Македонија и други земји споредено со европскиот просек просечен платен одмор        празници    вкупно платено отсуство                Македонија        21                11        32                    Италија        42                11        53                Шведска        25                19        44                    Франција        37                12        49    Јапонија        26                14        40Германија        35                9        44Европски         /                /        34,4просекСите неработни денови во Македонија во 2009 г.1 Јануари (четврток), Нова година.7 Јануари (среда), прв ден на Божиќ.20 Април (понеделник), Велигден, вториот ден на Велигден.1 Мај (петок), Ден на трудот.24 Мај (недела), Св. Кирил и Методиј, Ден на сесловенските просветители, односно 25 Мај (понеделник) е неработен ден.2 Август (недела), Ден на Републиката, односно 3 Август (понеделник) е неработен ден.8 Септември (вторник), Ден на независноста.20 Септември (недела) Рамазан-Бајрам, првиот ден на Рамазан-Бајрам, односно 21 Септември (понеделник) е неработен ден.11 Октомври (недела), Ден на народното востание, односно 12 Октомври (понеделник) е неработен ден.23 Октомври (петок), Ден на македонската револуционерна борба.8 Декември (вторник), Св. Климент Охридски.Неработни денови за православните6 Јануари (вторник), Бадник, ден пред Божиќ19 Јануари (понеделник), Богојавление (Водици)17 Април (петок), Велики Петок, петок пред Велигден5 Јуни (петок), Духовден, петок пред Духовден28 Август (петок), Успение на Пресвета Богородица (Голема Богородица)Неработни денови за католиците13 Април (понеделник), Велигден, вториот ден на Велигден1 Ноември (недела), Празникот на сите светци25 Декември (петок), првиот ден на БожиќНеработни денови за муслиманите27 Ноември (петок), Курбан-Бајрам, првиот ден на Курбан-БајрамНеработни денови за заедниците22 Ноември (недела), Ден на албанската азбука27 Јануари (вторник), Свети Сава – за Србите8 Април (среда), Меѓународен ден на Ромите23 Мај (сабота), Национален ден на Власите28 Септември (понеделник), Јом Кипур, првиот ден на Јом Кипур – за Евреите28 Септември (понеделник), Меѓународен ден на Бошњаците21 Декември (понеделник), Ден на настава на турски јазик