Економија
Израел лежи на нафтени резерви како тие на Саудиска Арабија

Геодетите во Израел тврдат дека стотици метри под површината на земјата лежат наслаги од чакал кои можат да бидат претворени во милијарди барели нафта, наспроти екологистите, кои тврдат дека тоа еколошка временска бомба.
Геодетите во Израел тврдат дека стотици метри под површината на земјата лежат наслаги од чакал кои можат да бидат претворени во милијарди барели нафта, наспроти екологистите, кои тврдат дека тоа еколошка временска бомба.
Во плодната долина Елах во централен Израел, на околу 50 километри од Ерусалим, според Светскиот енергетски совет, лежат доволно големи наслаги на чакал од кои може да се произведат околу четири милијарди нафта, доволно да ги одржува потребите на земјата во наредните 40 години.
Сега заинтересираните нафтени компании треба да докажат дека од чакалот може на еколошки чист начин да се добијат нафта и гас, со употреба на технологија на загревање на почвата до преку 300 степени Целзиусови.
Овој проект би множел да биде многу доходовен, затоа што заинтересираните енергетски компании тврдат дека има многу повеќе резерви на чакал. Во израел и до сега се користела оваа технологија за производство на нафта, но само со ископување на површинските наслаги и во мали количини, кои се користат за производство на струја за локална употреба.
Историско истражување
Потрагата по домашни енергенси не е ништо ново во Израел. Во последните години, големи наоѓалишта на природен гас беа пронајдени во близина на израелскиот брег, но земјата се уште го увезува најголемиот дел од потребните количини од својот јужен сосед, Египет. Ваквото снабдување е многу несигурно: само оваа година снабдувањето беше неколкупати прекинувано поради напади врз гасоводот кои минува низ Синајската пустина. Тука е загриженоста за идните односи со Египет откако деценискиот претседател Хосни Мубарак, една од првите жртви на Арапската пролет, е тргнат од власта.
Што се однесува на нафтата, Израел безмалку целосно ја увезува – околу 100 милиони барели годишно – главно од Русија и од другите поранешни советски републики. Овој увоз беше значително намален во 2006 година, во текот на војната со Хезболах во Либан, кога Израел речиси остана без нафта.
Но, и покрај огромната потреба од домашно произведена нафта, отпорот кон планот на енергетските компании и натаму е голем, особено откако во САД, кои имаат огромни депозити на ваков чакал, во државата Колорадо беше прекинат сличен проект затоа што методот кој се употребува, со впумпување на огромни количини на вода измешана со хемикалии, предизвикал загриженост дека ќе влијае на чистата вода за пиење.
Слични стравувања постојат и во Израел и веќе е основан локален комитет за да се спречи, како што велат тие, „овој голем експеримент“.
„Една странска нафтена компанија доаѓа и ни вели дека сака да не направи многу богати. Она што навистина го сакаат е набрзина да не зафркнат“, вели основачот на комитетот, Рашел Јакобсон. Нејзината загриженост најмногу се должи на тоа што во областа исто така се наоѓа и многу чувствителниот природен прочистувач на водата која ја користат и тие и жителите на палестинскиот Западен брег.
Заинтересираните нафтени компании се обидуваат да ги смират локалните жители. Тие тврдат дека непробоен слој од карпи лежи помеѓу наслагите на нафтен чакал и наслагите кои служат за прочистување на водата. Нафташите тврдат дека методот кои се користи, со загревање на чакалот, нема да има никаков ефект врз прочистувачот.
Се чини дека и експертите немаат унифициран став за ова прашање.
„Звучи застрашувачки да се загреваат карпите на ваков начин. Но, во пракса, ефектите врз наслагите кои се во близина на чакалот се многу мали“, вели Џон Корбен, висок советник на меѓународната агенција за енергетика.
За разлика од него, Микел харм од Светскиот енергетски совет смета дека процесот многу тешко се контролира и дека може да претставува ризик за подземните води.
Заинтересираните нафтени компании уште и тврдат дека Израел можеби има наслаги кои можат да обезбедат резервно на нафта слични на оние на најбогатата земја со нафта во светот, Саудиска Арабија, која лежи врз проценети 260 милијарди барели. Но, Корбен вели дека таа споредба не е фер. Според него, нафтата во саудиска Арабија си е нафта, додека за таа во Израел треба најпрвин да се потрошат огромни средства за да се загреат карпите и од нив да се исцрпи нафтата. Исто така, тој смета дека ќе помине многу време додека заинтересираните компании докажат дека технологијата функционира и додека ги добијат сите потребни дозволи од државата.
Нафтените компании цврсто стојат на ставот дека резервите се огромни и дека можат да започнат со црпењето веќе во 2018 година. Корбен, пак, смета дека дури и да се „само“ четири милијарди барели, тоа ужасно големо количество на нафта за земја со големината на Израел.
Што е нафтен чакал
Нафтениот чакал е седиментарен камен кој содржи органска материја од кои можат да се извлечат значителни количини на нафта и гас.
Многу е поевтино да се црпи сировата нафта, но како што расте нејзината цена, нафтата од чакал станува се поисплатлива.
Нафтата од чакал може да биде директна замена за сировата нафта.
Вкупните светски резерви на нафта од чакал се проценуваат на четири пати повеќе од резервите на сирова нафта, иако поголемиот дел од неа не е економски исплатлив. /крај/bbc/сс/
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
„Ако веќе имате паметен телефон, зошто да не ја имате и вашата Влада таму?“ – Андоновски најави владина суперапликација

Министерот за дигитална трансформација, Стефан Андоновски, учествуваше на панел-дискусијата „Дигитални политики и иновации за економија подготвена за иднината“, во рамки на Самитот 2025 кој е во организација на Македонија 2025.
Министерот во својот говор се осврна на владината суперапликација, која како што рече, треба да биде клучен проект кој ќе ги донесе услугите до граѓанитe.
„Едно од највозбудливите нешта што ги градиме е Super App – нашата национална мобилна апликација за дигитален идентитет и услуги. Сакаме да ја завршиме и лансираме до крајот на оваа година”, изјави министерот.
Тој во продолжение од својот говор објасни дека ваквата апликација е иснпирирана од украинската апликација ДИА, која целосно го променила начинот на комуникација помеѓу граѓаните и институциите во Украина.
„Нашата верзија ќе започне со она што им е најпотребно на луѓето – дигитална лична карта, возачка дозвола и пристап до клучни услуги. Идејата е едноставна: Ако веќе имате паметен телефон во рака, зошто да не ја имате и вашата Влада таму?” – додаде Андоновски.
„Не брзаме. Тестираме, подобруваме, ги слушаме корисниците и ја поставуваме правната основа правилно – бидејќи ако не функционира лесно и безбедно од првиот ден, луѓето нема да се вратат. Но, визијата е јасна: да им го вратиме времето, енергијата и довербата на луѓето. Но, исто така, да изградиме нешто ново тука – во Македонија“, заклучи министерот.
Економија
Македонија2025 го отвори најголемиот Самит досега: Фокус на реформи, иновации и економски раст

Стратегии за забрзан економски раст преку болни реформи, значењето на дигиталните политики и иновациите за економија подготвена за иднината, улогата на глобалните економски партнерства, како и иднината на парите, медиумите и дигиталната слобода, се дел од темите на првиот ден од 14-тото издание на Самитот на Македонија2025.
Самитот беше официјално отворен со поздравни обраќања на претседателот на Одборот на директори на Македонија2025, Виктор Мизо и главната извршна директорка проф. Никица Мојсоска Блажевски. Тие ја истакнаа долгогодишната визија и мисија на организацијата за градење посилна нација преку економски раст, нулта толеранција за корупцијата, ефикасна јавна администрација, вложувања во образованието, иновации и ангажирање на дијаспората.
„Има прогрес во Македонија, но другите земји растат побрзо од нас. Сакаме пазарна економија, а бараме државен интервенционизам, работниците бараат повисоки плати, но не зборуваат за подобрување на нивните вештини. Лесно е да се обвинуваат соседите, Владата, но сите придонесуваме за тоа колку ќе просперира државата. Оваа Влада почна болни реформи, верувам дека гледа малку подалеку од изборниот циклус“, истакна Мојсоска Блажески.
На првиот ден од Самитот учествуваше и претседателот на Владата, Христијан Мицкоски кој во разговорот со директорката Мојсоска Блажевски се осврна на досегашните предизвици и резултатите што ги постигна неговата влада. Во фокусот на разговорот беа реформите кои треба да обезбедат подинамичен економски раст на земјата, како и соработката меѓу владата и приватниот сектор.
Самитот продолжи со панел дискусија насловена „Полнолетство – Македонија2025: Каде сме и каде одиме“, модерирана од членот на Одборот на директори, Боријан Борозанов, на која учествуваа основачите на Македонија2025, Мајк Зафировски и Џон Битов, како и членот на Одборот на директори, Живко Мукаетов. Во рамки на дискусијата тие се осврнаа на првичните мотиви за основањето Македонија 2025 и досегашните достигнувања на организацијата, за стратешките приоритети за забрзан развој на земјата, како што се борбата против корупцијата, постигнување на економски раст од над 5% годишно и дигитализација, а ја нагласија и улогата на приватниот сектор и лидерството во трансформација на државата и нивната визија за развојот на земјата до 2030 година.
„Македонија мора да ги трансформира јавните услуги, да вложува во технолошките таленти, но и да ги подготви компаниите за современиот дигитален екосистем преку дигитална трансформација и примена на вештачката интелигенција. Како да се постигне ова ќе биде едно од клучните прашања на кои ќе се обидеме да дадеме одговор токму на Самит“ изјави Кати Ицева, член на Одборот на директори на Македонија 2025.
За значењето на дигиталната трансформација на земјата и напорите на Македонија 2025 во оваа област зборуваше и Васко Кроневски, член на бордот на директори, кој напомена: „Технологијата станува стратешки ресурс за развојот и ние така мора да го гледаме. Можеме да го постигнеме посакуваниот економски раст и развој на целото општество, доколку ја употребиме технологијата и ги ставиме во функција огромниот број домашни таленти кои сега работат за потребите на други конкурентни економии и го поддржуваат нивниот развој“, истакна Кроневски.
Годинешниот Самит на Македонија 2025 е најголем досега и обединува над 700 учесници, вклучувајќи домашни и меѓународни лидери, претприемачи, креатори на политики, меѓународни експерти и претставници на академската заедница и на граѓанскиот сектор.
Првиот ден од Самитот се одвива во атмосфера на амбициозни разговори за реформи, отчетност и конкурентност – втемелени во заедничките вредности и јасната визија за економската иднина на Македонија. Самитот продолжува и утре со дискусии околу значењето на образованието за развојот на државата, за потребата од редефинирање на стратегиите за привлекување странски инвестиции, за улогата на вештачката интелигенција и нејзиното влијание врз трансформацијата на традиционалните индустрии, а ќе стане збор и за улогата на дијаспората во поттикнување на економскиот раст и развој на земјата.
Економија
Се зголемуваат цените на бензините, се намалува на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,21 % во однос на одлуката од 05.05.2025 година.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 0,847%, кај дизелот има намалување за 1,511%, кај екстра лесното масло исто така има намалување за 1,181% и кај мазутот намалувањето е за 2,906%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е повисок за 0,3599%.
Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 0,50 ден/лит.
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се зголемуваат за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) не се менува.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се намалува за 0,592 ден/кг и сега ќе изнесува 35,450 ден/кг.
Напоменуваме дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 13.5.2025 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени, велат од РКЕ.