Економија
Нацртот на заедничката изјава на Г20 содржи план за раст
На самитот на групата Г20 кој се одржува во француското монденско летувалиште Кан, во четвртокот се довршува акциониот план со кој светското стопанство ќе настојува да се врати на урамнотежен раст а се разгледува и зголемување на ресурсите на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ)
На самитот на групата Г20 кој се одржува во француското монденско летувалиште Кан, во четвртокот се довршува акциониот план со кој светското стопанство ќе настојува да се врати на урамнотежен раст а се разгледува и зголемување на ресурсите на Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) за помош на земјите потресени од економските шокови. Во нацртот на заедничката изјава која во четврток наутро на увид ја доби агенцијата Reuters, се покажува дека 20-те големи светски стопанства се согласуваат дека земјите со големи буџетски дефицити мораат да и’ пристапат на финансиската консолидација, а оние коишто бележат трговски суфицит треба да ја засилат внатрешната побарувачка.Планот го вклучува и ветувањето на Италија дека ќе ги намали долгот и дефицитот, соопштиле изворите на агенцијата.Групата Г20 се обидува да се справи со големите неурамнотежености коишто доведоа до кризата во периодот од 2007 до 2009 година и ја повика Европа да се исчисти од фискалното безредие коешто владее на нејзините простори. „Земјите со прекумерен товар од долгот треба веднаш да ја започнат финансиската консолидација. Земјите во еврозоната во коишто пазарите гледаат сигурни прибежишта, треба да ја поддржат побарувачката и со тоа да им ја олеснат ситуацијата на послабите партнери“, изјави рускиот претседател Дмитриј Медведев. Челниците собрани на самитот на Г20 на кој доминираат драматични пресврти околу решавањето на грчкиот долг, вклучувајќи ги и можностите Грција да ја напушти еврозоната, рекоа дека се согласиле оти треба да се зголемат средствата на ММФ за да се зајакне довербата и на Фондот да му се обезбедат средства за справување со евентуалните идни кризи. Министерот за финансии на Велика Британија, Џорџ Озборн изјави дека Кина го поддржува таквиот план, како и дека нема издвоени гласови како во времето кога Г20 беше под притисокот да ја демонстрира истата решителност во договарањето мерки за надминување на кризата од 2008 година. „Меѓународната заедница прифати дека треба да се решава општата глобална економска ситуација. Се води расправа за зголемување на средствата на ММФ на класичен начин. Не чув дека кој и да е приговараше на предлогот дека треба да ги зголемите средствата на ММФ. Колку што слушнав од Кинезите, и тие се заинтересирани за давање поддршка на ММФ“, рече Озборн.„Во овој критичен момент, Г20 мора да работи на решавањето на клучните проблеми, да ја поттикне довербата на пазарите, да ги ублажи ризиците и да одговори на предизвиците, како и да го промовира глобалниот стопански раст и стабилност“, изјави кинескиот претседател Ху Џинтао. Австралиската премиерка Џулиа Гилард, изјави дека се надева оти Г20 брзо ќе постигне договор околу дополнителното финансирање на ММФ.„Најголемата ранливост која му се заканува на стопанството е одржливоста на јавниот долг во економиите во развој“, изјави турскиот премиер Реџеп Таип Ердоган. Г20 заедничката изјава ќе ја објави во петок подоцна по завршувањето на самитот во Кан.Нацрт изјавата покажува дека Г„0 всушност го разгледува предлогот ММФ да отвори нова линија краткорочни кредити за помош на земјите соочени со стопанските потреси во нивната контрола. Групата, исто така, го разгледува инјектирањето милијарди долари во светското стопанство низ долга посебна алокација на Специјалните права за повлекување (SDR) од ММФ, за да се ублажи притисокот на пазарите на акции и обврзниците предизвикана со кризата во еврозоната.Во ова смисла, кинескиот претседател Ху Џинтао рече дека користењето на SDR би требало да се прошири, сугерирајќи дека Пекинг би можел да ја поддржи таа идеја финансиските хартии од вредност да можат да се издаваат во Специјалните права за повлекување – SDR, правејќи го овој буџетски инструмент на ММФ резервна валута за доларот. Во нацрт изјавата на групата Г20, исто така, се повикува глобалното регулаторно тело за хартиите од вредност – IOSCO да изработи процена на функционирањето на пазарите (ткн CDS), обезбедување на кредите, кое во голема мера е нерегулирано и се одвива директно меѓу банките и инвеститорите.Нацрт заедничката изјава од самитот на Г20 покажува мал напредок околу првичната цел на домаќинот Франција, поврзано со отворањето разговори за промените во глобалниот монетарен систем, за да тој подобро ги одразува интересите на стопанствата во развој. „Големата дваесетка“, нарекувана и „Групата на дваесеттемината“ или едноставно Г-20, беше формирана во 1999 година и во прво време ги одржуваше своите средби на ниво на министрите за финансии. Во составот на Г-20 всушност вклегуваат 19 земји: Австралија, Аргентина, Бразил, Велика Британија, Германија, Индија, Индонезија, Италија, Канада, Кина, Мексико, Русија, Саудиска Арабија, САД, Турција, Франција, Јужна Кореја, Јужна Африка, Јапонија и како 20-та Европската унија, којашто е претставувана од државата Претседавач со ЕУ во моментот на одржувањето на самитот и од првиот човек на Европската централна банка. Овие земји имаат 90 отсто до светскиот БДП, 80 проценти од светската трговија и три четвртини од светското население./крај/ро/мф/сн
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Одржана редовната седница на Советот на Народната банка
Советот на Народната банка, на редовната седница одржана на 25 април 2024 година, го усвои Годишниот извештај на Народната банка за 2023 година, во кој се наведува дека мерките и политиките на Народната банка спроведени минатата година, овозможија успешно одржување на стабилноста на девизниот курс и справување со инфлацијата, којашто од највисокото ниво од 19,8% во октомври 2022 година, се сведе на 3,6% на крајот на 2023 година, без притоа позначително да се загрози реалната економија и финансиската стабилност. Всушност финансиската стабилност и дополнително зајакна и покрај последователните кризи во изминатиов период.
Во 2023 година Народната банка продолжи со постепено зголемување на основната каматна стапка до нивото од 6,3%, а истовремено направи и промени во макропрудентната политика, како и кај инструментот на задолжителна резерва, кои дополнително го поттикнаа штедењето во домашната валута, односно доведоа до поголема „денаризација“. Начинот на водењето на монетарната политика од страна на Народната банка, одржувањето на финансиската стабилност, како и довербата на граѓаните и на институциите во нашата централна банка беа позитивно оценети од страна на повеќе релевантни меѓународни и европски институции како што се Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Европската комисија, Европската централна банка (ЕЦБ), како и Светската банка.
Дел од активностите на Народната банка во 2023 година беа насочени во области кои носат погодности за граѓаните како корисници на банкарските услуги. Со стапувањето на сила на Законот за платежни услуги и платни системи, се поттикнува влез на нови даватели на платежни услуги, што ќе придонесе за поширока понуда на поевтини платежни услуги за граѓаните и компаниите, а се уредуваат и повеќе решенија за подобра заштита на потрошувачите, преку поставување насоки и ограничувања за надоместоците за платежните услуги, основната сметка со платежни функции, како и поголема транспарентност. Народната банка воспостави и нова алатка која овозможува споредба на надоместоците помеѓу давателите на платежните услуги, а исто така за прв пат донесе и Циркулар којшто ги опфаќа добрите практики за заштита на правата и интересите на потрошувачите при користењето финансиски услуги од банкарскиот сектор. Исто така, Народната банка започна со таргетирани контроли на давателите на платежни услуги во насока на заштита на корисниците на финансиските услуги.
Минатата година се засилуваше и колективната свест кон спроведување одржливи економски политики насочени кон екологијата. За таа цел, Народната банка го усвои првиот Среднорочен план на активностите на Народната банка во доменот на управувањето со климатските промени за периодот 2023 ‒ 2025 година, со што се постави сеопфатна рамка за управувањето со ризиците од климатските промени, којашто предвидува повеќе активности во областа на регулативата и супервизијата за климатските ризици, вклучително и стрес-тестирања на домашните банки поврзани со климатските промени. Како дел од активностите од Планот, Народната банка донесе и Насоки за управување со ризиците поврзани со климатските промени, коишто деловните банки ќе ги земат предвид при формулирањето и спроведувањето на својата деловна стратегија и во процесот на управување со ризиците.
Во 2023 година беше донесена и Финтек-стратегијата за финансиските регулатори, во која се содржат препораки за координиран пристап на регулаторите, со цел да се трасира патот за ползување на придобивките од развојот на иновациите на финансиите, коишто се повеќекратни.
Народната банка активно работеше на остварувањето на Програмата за работа за 2023 година којашто придонесува за исполнување на стратегиските цели и јакнење на институционалните капацитети предвидени со Стратегискиот план за периодот 2022 ‒ 2024 година, а воедно и за исполнување на предвидената визија да биде препознаена како независна, одговорна, професионална, иновативна и транспарентна институција којашто ужива висока доверба и кредибилитет во јавноста.
Во однос на статистиката, Народната банка продолжи со објавување на нови сетови на податоци со кои ги продолжи напорите за следење на меѓународните и европски статистички барања и го исполни последниот показател во рамките на највисокиот статистички стандард за дисеминација на податоци СДДС плус. Ова, во основа значи зголемување на транспарентноста на Народната банка што е видливо и преку збогатувањето на веб-страницата со повеќе податоци, алатки за пристап до информации и преку дополнувањето со други начини на комуникација со јавноста.
На истата седница беше усвоен и Извештајот за ризиците во банкарскиот сектор во 2023 година. Во него се наведува дека и покрај повеќето шокови кредитното портфолио на банките е со солиден квалитет, а учеството на нефункционалните во вкупните кредити од 2,8% е на ниво на историскиот минимум. Адекватноста на капиталот на банките во 2023 година достигна нивоа коишто се највисоки во изминатите 17 години и на крајот од годината изнесува 18,1%, што е суштински за задржувањето на стабилноста при соочувањето со евентуалните ризици. Народната банка во неколку наврати во текот на 2023 година го зголеми нивото на противцикличниот капитален заштитен слој што треба да го одржуваат банките, со што се очекува натамошно јакнење на отпорноста на банкарскиот систем. Во насока на понатамошно јакнење на отпоноста на банкарскиот сектор и јакнење на макропрудентната политика, минатата година беа подготвени и донесени новиот Законот за финансиска стабилност и Законот за решавање банки.
Носител на депозитниот раст во 2023 година чиј годишен раст достигна 9,2% беа депозитите од домаќинствата, иако и депозитите од претпријатијата го забрзаа растот. Преку инструментот за задолжителна резерва Народната банка придонесе за раст на склоноста на депонентите за чување на своите средства во денарските депозити, чиј годишен раст е неколкукратно повисок во споредба со зголемувањето на девизните депозити, при што кај домаќинствата растот на депозитите во денари изнесува 11,8% наспроти 4,4% во странска валута, додека кај корпоративниот сектор 15,8% наспроти 8,2%. Дополнително, позитивни придвижувања има и во однос на рочноста на депозитите, при што долгорочните депозити, по подолг период на намалување, во 2023 година забележаа раст со стапка од 25,7%, највисока во последните десетина години.
Показателите за изложеноста на ризици на банкарскиот сектор се стабилни и дополнително се подобрени, а стрес-тестовите упатуваат на добар капацитет за апсорбирање на можните шокови. Сепак, окружувањето и натаму е неизвесно во услови на геополитички превирања и потребно е натамошно внимателно следење на ризиците и претпазливост во водењето на политиките.
Економија
Вицегувернерката Митреска: Народната банка го поттикнува зеленото кредитирање
„Народната банка ги препозна ризиците од климатските промени на долг рок, зазеде проактивен став и како една од своите стратегиски цели ги постави зголемената свесност за климатските промени и придонесот кон зелената одржлива економија“, посочи вицегувернерката на Народната банка, Ана Митреска, во интервју за „Блумберг Адрија“, при што истакна дека „зелената агенда“ е вградена во Стратегискиот план на Народната банка. Во период од четири години нивото на „зелените кредити“ е зголемено за околу 2,5 пати.
Митреска посочи дека заради поддршка на зелените финансии и за справување со климатските ризици, Народната банка донесе среднорочен план којшто предвидува конкретни акциски планови или активности во повеќе сфери на работењето на Народната банка, како регулативата, супервизијата, финансиската стабилност, истражувањето и меѓународната соработка.
„Неодамна донесовме и конкретни насоки за банките коишто треба да претставуваат еден вид мапа за начинот на кој треба да се однесуваат банките во однос на мерењето, оценувањето и управувањето со ризиците од климатските промени. Уште пред неколку години го променивме концептот на инструментот за задолжителна резерва заради поттикнување на зеленото кредитирање. Во рамките на институцијата работиме и на политиката на одржливост на банката, што значи подобрување на нашиот корпоративен профил во однос на одржливоста како концепт“, посочи Митреска, истакнувајќи дека Народната банка применува систематизиран пристап кога станува збор за зелената економија и справувањето со ризиците од климатски промени.
„Кредитите со зелена компонента се кредити коишто се насочени кон зголемување на енергетската ефикасност, и на корпоративниот сектор, и на населението, вложување, односно инвестиции во проекти коишто се однесуваат на обновливи извори на енергија, проекти коишто подразбираат користење одржливи материјали, одржливи решенија“, објасни Митреска и посочи дека станува збор за кредитирање коешто е насочено кон инвестициите наменети за заштита на животната средина и ублажување на ефектите од климатските промени врз околината.
Економија
Од полноќ нови цени на горивата
Регулаторната комисија за енергетика донесе oдлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,09 % во однос на одлуката од 15.4.2024 година.
Од 23.4.2024 година, од 00.01 часот, максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕВРОСУПЕР БС-95 – 87,50 (денари/литар)
Моторен бензин ЕВРОСУПЕР БС-98 – 90,00 (денари/литар)
Дизел-гориво ЕВРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) – 76,00 (денари/литар)
Масло за горење екстра-лесно 1 (ЕЛ-1) – 76,00 (денари/литар)
Мазут М-1 НС – 44,554 (денари/килограм)
Малопродажните цени на ЕВРОДИЗЕЛОТ (Д-Е V) и на екстра-лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се намалуваат 1,50 денар/л.
Малопродажната цена на бензинот ЕВРОСУПЕР БС-95 се зголемува 1,00 денар/л, а малопродажната цена бензинот ЕВРОСУПЕР БС-98 се зголемува 1,50 денар/л.
Малопродажната цена на мазутот М-1 НС се зголемува 0,252 денари/кг и ќе изнесува 44,554 денари/кг.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините 0,608 %, кај дизелот намалувањето е 5,088 %, кај екстра-лесното масло намалувањето е 4,799 % и кај мазутот намалувањето е 1,138 %.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е повисок 1,618 %.