Економија
Финализиран договорот за механизмот за спас на еврото

Министрите за финансии од 17-те членки на еврозоната на состанокот во Брисел во понеделник вечерта го финализираа договорот кој го уредува постојаниот фонд за спас на еврото, ЕСМ (European Stability Mechanism).
Министрите за финансии од 17-те членки на еврозоната на состанокот во Брисел во понеделник вечерта го финализираа договорот кој го уредува постојаниот фонд за спас на еврото, ЕСМ (European Stability Mechanism), со што се трасира патот за ЕСМ да стапи во сила во јули годинава, една година порано од планираното.
Премиерот на Луксембург, Жан-Клод Јункер, претседавач со групата на министри за финансии од еврозоната, ја објави информацијата веднаш по завршувањето на состанокот во Брисел доцна навечер во понеделникот. ЕСМ сега е подготвен да го замени привремената Установа за европска финансиска стабилност, ЕФСФ (European Financial Stability Facility) на 1 јули годинава.
„Верувам дека ова е многу значајно постигнување. Тоа потврдува дека евро групата и Европската унија во целина се способни да ги преземат неопходните чекори“, изјави по состанокот германскиот министер за финансии Волфганг Шобл.
Шобл, исто така, вели дека бил постигнат договор за фискалниот пакт на еврозоната, кој земјите-членки на зоната на заедничка валута ќе ги подложи на построги буџетски правила. Иако призна дека најтешкото сé уште не е надминато, Шобл истакна дека „сега има причина за оптимизам“.
ЕСМ ќе се финансира со 500 милијарди евра, со цел да им помогне на земјите-членки кои имаат потешкотии, а главен донатор во фондот ќе биде Германија – иако неодамнешното одбивање од страна на германската канцеларка Ангела Меркел да се зголемат средствата на ЕСМ како полека да исчезнува под притисокот на останатите членки.
Италијанскиот премиер Марио Монти верува дека ЕСМ треба да се дуплира, на еден трилион евра, а и францускиот претседател Никола Саркози неколкупати ја повика Германија да донира повеќе средства. Шефот на Европската централна банка, Марио Драги го дели мислењето на овие двајца, како и шефот на меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Кристин Лагард.
„Ни треба огромен заштитен ѕид. Без него, земјите како Италија и Шпанија, кој во основа се способни да си ги исплаќаат долговите, би можеле да бидат турнати во криза на солвентноста поради високи трошоци за рефинансирање на долговите“, изјави таа по средбата со Меркел во Берлин, исто така во понеделник вечерта.
Германската канцеларка жестоко му се противеше на зголемувањето на износот потребен за ЕСМ, но тоа сега како да се менува. Говорејќи на прес-конференција во Берлин во понеделник, по средбата со белгискиот премиер Елио Ди Рупо, кој исто така сигнализираше дека се залага за зголемување на средствата, Меркел истакна дека: „Германија секогаш го правела она што е потребно да се заштити еврото“.
Германскиот удел во ЕСМ ќе изнесува речиси 22 милијарди евра во готовина, згора на 168-те милијарди евра во достапен капитал. Дискусиите за тоа дали да се зголеми обемот на ЕСМ ќе продолжат во март, како што беше договорено меѓу членките уште минатата година.
Понезависен и поробусен
Во меѓувреме, германската влада ги негираше извештаите дека е подготвена да се согласи со зголемување на ЕСМ на 750 милијарди долари.
„Тоа не е вистина. Не постои таква одлука“, категоричен беше портпаролот на Меркел, Штефан Шајбарт. Информацијата дека Германија ќе прифати зголемување ја објави весникот Financial Times, а за возврат ќе барала партнерите од еврозоната да ги прифатат построгите правила од предвидената фискална компактност помеѓу членките.
Земјите од еврозоната се обврзани да обезбедат вкупно 80 милијарди евра во готовина за новиот ЕСМ, во надеж дека тој ќе биде понезависен и поробустен од претходникот ЕФСФ, кој неодамна беше деградиран од агенцијата за кредитен рејтинг Standard&Poor’s.
Земјите кои ќе сакаат да добијат помош од ЕСМ ќе мора првин да го потпишат пактот на ЕУ за построга буџетска дисциплина, што е суштинско барање од Берлин.
Згора на тоа, одлуките за тоа каде ќе одат парите од ЕСМ веќе нема да мора да бидат едногласни, со што на малите земји-членки им се оневозможува да го блокираат фондот. За носење на одлука во ЕСМ ќе биде потребно мнозинство од 85 проценти. Според еврокомесарот за економски и монетарни прашања Оли Рен, ЕСМ ќе биде столбот на новиот заштитен ѕид против должничката криза.
И Грција беше на дневниот ред на состанокот на министрите за финансии во Брисел. Другите 16 членки на еврозоната поставија додатни услови за секој нов пакет за помош. Тие сакаат новите камати за грчките обврзници, по „стрижењето“ на долговите кои земјата ги имаше кон приватните банки и инвеститори, да се одржуваат на ниво под четири проценти. Министрите повикаа и на поголеми реформски напори од страна на Атина.
Одржувањето на каматите за грчките обврзници под четири проценти, сепак, може да се покаже како исклучително тешко. Преговорите со приватните кредитори на Грција се тешки, и покрај потребата за брзо и успешно завршување за да се избегне несолвентноста на земјата. Кредиторите засега се исклучително претпазливи кон понудите кои досега ги понуди Атина, затоа што се предвидува поголемо кратење на долговите од 50 проценти, за колку што се согласија минатата година. Успешното завршување на преговорите е услов за финализирање на вториот пакет за помош на Грција, вреден 130 милијарди евра. /крај/spiegelonline/сс/
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
„Ако веќе имате паметен телефон, зошто да не ја имате и вашата Влада таму?“ – Андоновски најави владина суперапликација

Министерот за дигитална трансформација, Стефан Андоновски, учествуваше на панел-дискусијата „Дигитални политики и иновации за економија подготвена за иднината“, во рамки на Самитот 2025 кој е во организација на Македонија 2025.
Министерот во својот говор се осврна на владината суперапликација, која како што рече, треба да биде клучен проект кој ќе ги донесе услугите до граѓанитe.
„Едно од највозбудливите нешта што ги градиме е Super App – нашата национална мобилна апликација за дигитален идентитет и услуги. Сакаме да ја завршиме и лансираме до крајот на оваа година”, изјави министерот.
Тој во продолжение од својот говор објасни дека ваквата апликација е иснпирирана од украинската апликација ДИА, која целосно го променила начинот на комуникација помеѓу граѓаните и институциите во Украина.
„Нашата верзија ќе започне со она што им е најпотребно на луѓето – дигитална лична карта, возачка дозвола и пристап до клучни услуги. Идејата е едноставна: Ако веќе имате паметен телефон во рака, зошто да не ја имате и вашата Влада таму?” – додаде Андоновски.
„Не брзаме. Тестираме, подобруваме, ги слушаме корисниците и ја поставуваме правната основа правилно – бидејќи ако не функционира лесно и безбедно од првиот ден, луѓето нема да се вратат. Но, визијата е јасна: да им го вратиме времето, енергијата и довербата на луѓето. Но, исто така, да изградиме нешто ново тука – во Македонија“, заклучи министерот.
Економија
Македонија2025 го отвори најголемиот Самит досега: Фокус на реформи, иновации и економски раст

Стратегии за забрзан економски раст преку болни реформи, значењето на дигиталните политики и иновациите за економија подготвена за иднината, улогата на глобалните економски партнерства, како и иднината на парите, медиумите и дигиталната слобода, се дел од темите на првиот ден од 14-тото издание на Самитот на Македонија2025.
Самитот беше официјално отворен со поздравни обраќања на претседателот на Одборот на директори на Македонија2025, Виктор Мизо и главната извршна директорка проф. Никица Мојсоска Блажевски. Тие ја истакнаа долгогодишната визија и мисија на организацијата за градење посилна нација преку економски раст, нулта толеранција за корупцијата, ефикасна јавна администрација, вложувања во образованието, иновации и ангажирање на дијаспората.
„Има прогрес во Македонија, но другите земји растат побрзо од нас. Сакаме пазарна економија, а бараме државен интервенционизам, работниците бараат повисоки плати, но не зборуваат за подобрување на нивните вештини. Лесно е да се обвинуваат соседите, Владата, но сите придонесуваме за тоа колку ќе просперира државата. Оваа Влада почна болни реформи, верувам дека гледа малку подалеку од изборниот циклус“, истакна Мојсоска Блажески.
На првиот ден од Самитот учествуваше и претседателот на Владата, Христијан Мицкоски кој во разговорот со директорката Мојсоска Блажевски се осврна на досегашните предизвици и резултатите што ги постигна неговата влада. Во фокусот на разговорот беа реформите кои треба да обезбедат подинамичен економски раст на земјата, како и соработката меѓу владата и приватниот сектор.
Самитот продолжи со панел дискусија насловена „Полнолетство – Македонија2025: Каде сме и каде одиме“, модерирана од членот на Одборот на директори, Боријан Борозанов, на која учествуваа основачите на Македонија2025, Мајк Зафировски и Џон Битов, како и членот на Одборот на директори, Живко Мукаетов. Во рамки на дискусијата тие се осврнаа на првичните мотиви за основањето Македонија 2025 и досегашните достигнувања на организацијата, за стратешките приоритети за забрзан развој на земјата, како што се борбата против корупцијата, постигнување на економски раст од над 5% годишно и дигитализација, а ја нагласија и улогата на приватниот сектор и лидерството во трансформација на државата и нивната визија за развојот на земјата до 2030 година.
„Македонија мора да ги трансформира јавните услуги, да вложува во технолошките таленти, но и да ги подготви компаниите за современиот дигитален екосистем преку дигитална трансформација и примена на вештачката интелигенција. Како да се постигне ова ќе биде едно од клучните прашања на кои ќе се обидеме да дадеме одговор токму на Самит“ изјави Кати Ицева, член на Одборот на директори на Македонија 2025.
За значењето на дигиталната трансформација на земјата и напорите на Македонија 2025 во оваа област зборуваше и Васко Кроневски, член на бордот на директори, кој напомена: „Технологијата станува стратешки ресурс за развојот и ние така мора да го гледаме. Можеме да го постигнеме посакуваниот економски раст и развој на целото општество, доколку ја употребиме технологијата и ги ставиме во функција огромниот број домашни таленти кои сега работат за потребите на други конкурентни економии и го поддржуваат нивниот развој“, истакна Кроневски.
Годинешниот Самит на Македонија 2025 е најголем досега и обединува над 700 учесници, вклучувајќи домашни и меѓународни лидери, претприемачи, креатори на политики, меѓународни експерти и претставници на академската заедница и на граѓанскиот сектор.
Првиот ден од Самитот се одвива во атмосфера на амбициозни разговори за реформи, отчетност и конкурентност – втемелени во заедничките вредности и јасната визија за економската иднина на Македонија. Самитот продолжува и утре со дискусии околу значењето на образованието за развојот на државата, за потребата од редефинирање на стратегиите за привлекување странски инвестиции, за улогата на вештачката интелигенција и нејзиното влијание врз трансформацијата на традиционалните индустрии, а ќе стане збор и за улогата на дијаспората во поттикнување на економскиот раст и развој на земјата.
Економија
Се зголемуваат цените на бензините, се намалува на дизелот

Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ) донесе Одлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,21 % во однос на одлуката од 05.05.2025 година.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 0,847%, кај дизелот има намалување за 1,511%, кај екстра лесното масло исто така има намалување за 1,181% и кај мазутот намалувањето е за 2,906%.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е повисок за 0,3599%.
Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 0,50 ден/лит.
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 се зголемуваат за 0,50 ден/лит.
Малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) не се менува.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се намалува за 0,592 ден/кг и сега ќе изнесува 35,450 ден/кг.
Напоменуваме дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 13.5.2025 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени, велат од РКЕ.