Економија
Заврши самитот на ЕУ: Подлабоките реформи оставени за подоцна

Лидерите на Европската унија(ЕУ) во петок го завршија дводневниот самит во Брисел на кој ветија дека ќе продолжат со продлабочувањето на интеграциите во еврозоната, но конкретни одлуки по тоа прашање се оставени за подоцна.
Пред почетокот на самитот, ноќта меѓу среда и четврток, министрите за финансии на 27 земји членки, постигнаа историски договор за воспоставување на единствен надзор над банките во еврозоната, што е прв чекор во воспоставувањето на банкарска унија.
Единствениот надзорен механизам е предуслов за директна докапитализација на банките од Европскиот стабилизациски механизам(ЕСМ), траен фонд за спасување на членките на еврозоната. Директната докапитализација на банките од ЕСМ би овозможила прекин на папочната врска меѓу банките и државата, односно меѓу кризата на банките и должничката криза во државите, кои заради зачувување на финансискиот систем биле принудени да ги спасуваат банките, што одеше на товар на даночните обврзници и предизвика голем раст на јавните долгови.
Во фокусот на тој успех, се очекуваше лидерите да продолжат со амбициозни реформи во структурата на еврозоната, но засега тоа е одложено за периодот по парламентарните избори во Германија во есен 2013 година и по изборите за Европскиот парламент, што ќе се одржат во мај 2014 година.
Ова е шести и последен самит на ЕУ оваа година и беше замислен како самит на кој лидерите требаше да договорат генерален ремонт на Економската монетарна унија(ЕМУ), за да се отстранат недостатоците што должничката криза ги исфрли на површина.
На барање на шефовите на држави или влади на земјите членки, претседателот на Европскиот совет Херман Ван Ромпуј заедно со останатите челници на европските институции подготви извештај, во кој се изнесени два големи реформски предлози. Првиот предлог е земјите членки да потпишат билатерални договори со европските институции за спроведување на структурните реформи, а вториот е создавање на фискален капацитет на еврозоната.
Склучувањето на договорните аранжмани меѓу земјите членки и европските институции за спроведување на структурните реформи, а за возврат земјите би добиле сакана финансиска поддршка, според предлогот на Ван Ромпуј би требало да профункционира до крајот на 2014 година, а фискалниот капацитет, еден вид зачетник на посебниот буџет на еврозоната, по 2014 година.
Но, во заклучоците од самитот останаа „договорните аранжмани“, а изоставен е фискалниот капацитет и наместо него се споменува „механизмот на солидарност“ од кој би се поддржувале реформите во земјите членки. Германската канцеларка Ангела Меркел рече дека тој фонд на солидарноста нема да биде многу голем, „можеби 10,15 или 20 милијарди евра“.
Ван Ромпуј предложи фискалниот капацитет да има две функции – поттикнување на структурните реформи и подобрување на отпорноста на асиметрични шокови. Ван Ромпуј наведува дека фискалниот капацитет би можел да биде основен темел за издавање на заеднички обврзници, а притоа да не стане заеднички долг.
Но од заклучоците е исфрлен фондот за апсорбирање на шокови, кој го поддржуваат Франција и јужните членки на ЕУ. Исто е исфрлено барањето на италијанскиот премиер Марио Монти задолжувањата за финансирање на јавните инвестиции да не се смета како дефицит.
Францускиот претседател Франсоа Оланд и германската канцеларка Меркел се разликуваат во оценките за актуелниот момент на ЕУ.
„Европа излезе од периодот во кој беше под знак прашалник нејзината иднина и судбина“, рече по самитот Оланд, додека Меркел рече дека пред Унијата е тежок период во кој „не смее да се запре со реформите“.
Следната година челниците на ЕУ би требало да го договорат механизмот за санација на банките и заедничкиот систем за штедни депозити, што се следни чекори во воспоставувањето на банкарска унија. /крај/хн/ст
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Дизелот поскапува, цената на бензините останува иста

Од ноќеска на полноќ, дизелот ќе поскапи за два денари, додека цената на бензините ќе остане иста, соопшти Регулаторната комисија за енергетика, водни услуги и услуги за управување со комунален отпад на Република Северна Македонија (РКЕ).
Од 16.5.2025 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 73,50 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 75,50 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 66,50 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 65,00 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 36,529 (денари/килограм)
Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се зголемува за 2,00 ден/лит.
Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 1,079 ден/кг и сега ќе изнесува 36,529 ден/кг.
Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) не се менуваат.
Економија
За 2025 година Владата утврди квота од 10.000 работни дозволи за странци, изјави Дурмиши

За 2025 година, Владата на Република Северна Македонија утврди квота од 10.000 работни дозволи за странци. Оваа бројка е резултат на внимателна анализа на состојбата на пазарот на труд и изразените потреби од работна сила во различни сектори, изјави министерот за економија и труд, Бесар Дурмиши, на регионалната конференција за трудова миграција што се одржува во Будва, во организација на Меѓународната организација за миграции (IOM) и партнерските институции од регионот.
Тој додаде дека системот е прецизен, транспарентен и ја почитува домашната работна сила, истовремено отстапувајќи простор за пополнување на дефицитарните профили со квалификувани странски работници.
Според министерот, заложбата на Владата е да се создаде амбиент каде што секој што легално живее и работи во нашата земја ќе се чувствува безбедно, почитувано и поддржано.
„Трудовата миграција претставува можност за економски раст на секоја земја – но само доколку е управувана мудро, со почитување на човековите права, со визија за иднината и со подготвеност за соработка. Нашата цел е јасна – да изградиме општество во кое трудовата миграција ќе го поттикнува растот, ќе ги поврзува луѓето и ќе создава заедничка иднина на стабилност, развој и достоинство. Нашата земја останува отворена за соработка со земјите од Западен Балкан и пошироко. Веруваме дека преку заедничко планирање и усогласување на регулативите, можеме да овозможиме циркулација на вештини, поддршка на иновациите и намалување на сивата економија“, заклучи министерот Дурмиши.
Тој рече дека нашата земја ги гледа мигрантите не само како работна сила, туку како носители на знаење, искуство, културна размена и економски потенцијал.
„Регулираното вклучување на странски работници придонесува кон подигнување на продуктивноста, развојот на трудоинтензивни индустрии и стабилизирање на вработеноста“, рече министерот.
„За трудовата миграција да биде успешна, таа мора да биде придружена со социјални и интеграциски политики. Тоа значи заштита на работничките права, борба против дискриминација, почитување на културните разлики и обезбедување еднаков пристап до информации и институции“, кажа министерот и додаде дека во Северна Македонија согласно Законот за вработување и работа на странци, се обезбедува стабилен и јасен правен механизам, преку кој странските работници можат да се вклучат во економијата на нашата држава, секогаш во согласност со домашните потреби и стандарди.
Законот предвидува утврдување на годишна квота за работни дозволи, која не смее да надминува 5% од вкупно вработеното население во земјата.
Економија
СЕПА: Напредува подготовката на банките за приклучување во европската платежна инфраструктура во октомври 2025 година

Сите дванаесет комерцијални банки во земјава интензивно работат на изготвување апликации и технички решенија потребни за нивното вклучување во платежната шема за кредитни трансфери на Единствената област за плаќања во евра (СЕПА). Една системски значајна банка веќе ја поднесе апликацијата до Европскиот совет за плаќања (ЕПС), девет банки имаат направено избор на странска банка преку која ќе ги извршуваат плаќањата, коешто е предуслов за поднесување на апликацијата, додека останатите се во фаза на завршување на овие активности. Се очекува, најголемиот дел од банките да го завршат овој процес до 22 август 2025 година за да можат да започнат со извршување на првите прекугранични трансакции во евра во рамките на СЕПА на почетокот на октомври 2025 година, којшто е и најраниот рок утврден од ЕПС за приклучување на давателите на платежни услуги од нашата земја.
Ова е заклучокот од состанокот одржан помеѓу претставниците од Народната банка и Македонската банкарска асоцијација (МБА) во Националниот совет за платни системи (НСП), со цел согледување на тековниот статус на плановите и роковите за миграција на банките, предизвиците со коишто се соочуваат и можностите за нивно надминување за навремено и успешно приклучување во СЕПА. НСП е консултативно тело коешто преку координирани активности на сите засегнати страни од регулаторен и деловен аспект има за цел да го поддржи развојот на платниот систем во земјата и да ја зголеми ефикасноста на плаќањата во земјата и странство. Состанокот го предводеше вицегувернерката Емилија Нацевска, која е претседателка на НСП. НСП, преку постојана соработка на сите засегнати страни во земјата, ќе продолжи да им дава поддршка на банките за разрешување на сите отворени прашања со цел нивна ефикасна интеграција во платежните шеми во СЕПА.
На 6 март 2025 година Европскиот совет за плаќања ја прифати апликацијата на нашата земја, со што станавме членка на СЕПА, а со тоа се овозможи и приклучување на домашните банки во платежните шеми преку кои се извршуваат плаќањата во евра, во географски опсег од 40 земји членки. Интеграцијата на банките во европскиот платежен екосистем носи бројни придобивки за граѓаните и компаниите, пред сѐ брзи, сигурни и поевтини прекугранични плаќања во евра и зголемена економска активност. Народната банка, како носител на активностите за членството на земјата во СЕПА, останува посветена на процесот на интеграција на банките, при што редовно и навремено ќе ја информира јавноста за напредокот.