Економија
Промовирани измените на Законот за стечај во насока на подобрување на бизнис климата
Подобрување на бизнис климата, но и подобрување на условите на пазарот, особено во реалниот сектор и појасно и побезбедно регулирање на правата и обврските помеѓу субјектите на пазарот се целта на измените и дополнувањата на Законот за стечај, што во четвртокот ги промовираше министерот за економија Ваљон Сараќини.
„Стручните тимови на Министерството за економија работеа на анализирање на состојбите во овој домен на пазарот, при што беше утврдено дека е потребно да се создаде нова регулација на пазарот во овој домен, а потребата од тоа во најголем дел е во насока на создавање на стабилен и ликвиден реален пазар, кој ќе придонесе до развој и поголема стабилност на компаниите“, истакна Сараќини.Тој додаде дека во новото законско решение се вградени одредби за забрзување на стечајната постапка и зголемување на процентот на намирување на доверителите. „Освен измените кои се однесуваат на веќе постојни законски решенија, се предлагаат неколку битни измени кои досега не беа вградени во законот, а тоа се реорганизација на должникот пред отворање на стечајната постапка, електронска продажба на стечајната маса, стечајна постапка од мала вредност, нов начин на назначување на стечаен управник“, информираше Сараќини.Преку реорганизацијата, на должникот се овозможува поголема гаранција за доверителот во процесот на наплата на своите побарувања, а се дава можност да се постигне договор помеѓу должникот и доверителите за прифаќање на план за реорганизација, пред должникот да влезе во состојба на инсолвентност, со што деловниот потфат би продолжил без да се отвора и води стечајна постапка. Во оваа постапка се определуваат мерки од страна на судот за заштита на средствата и имотот на должникот од присилно извршување, со оглед што по својот карактер стечајната постапка е постапка за колективно намирување, за разлика од постапката за извршување, каде доверителите се намируваат поединечно.„Се предлага и спроведување на постапка за реорганизација во претходна постапка, чија предност е во тоа што не се отвора стечајна постапка и не настапуваат сите правни последици. Планот го доставува должникот, кој претходно склучил договор со доверителите околу начинот на кој се врши реорганизацијата и околу начинот на намирувањето на побарувањата на доверителите. Во оваа постапка се испитуваат услови за отворање на стечајната постапка, за да му се овозможи на должникот да може да предложи план за реорганизација, кога фирмата е се’ уште во финансиска кондиција. Тој план го оценува стечајниот судија, кој може да не го одобри, а се објавува оглас со кој се повикуваат сите доверители да извршат увид во него и да дадат забелешки за кои судијата може да свика рочиште. Рокот во кој се спроведува оваа постапка за реорганизација е 60 дена“, истакна министерот. Следната новина е претворање на имотот во пари или нова електронска продажба, каде се предлага пред да започне продажбата, стечајниот управник во рок од три дена од донесувањето на одлуката за ликвидација на деловниот потфат да објави оглас во најмалку еден дневен весник, а по потреба и во странски весник, со кој ќе ги повика заинтересираните купувачи да достават понуди за намера за купување на имот, кој ќе трае 15 дена.Се предлага продажбата на имотот во пари по електронски пат со лицитација без почетна вредност, да трае најдолго 90 дена, да биде објавена во три огласи на еден од предвидените начини, а ако се неуспешни, во тој случај се пристапува веднаш кон физичка делба на имотот на доверителите. Во случај кога на огласот се јавил купувач кој понудил најповолна цена, се предлага стечајниот управник да го извести стечајниот судија дека електронската продажба била извршена, со тоа што стечајниот судија во рок од три дена носи писмено решение, со кое констатира дека учесникот на огласот понудил најдобра цена и го задолжува во рок од осум дена да ја усплати постигната цена. „Постапката од мала вредност е постапка во која не се формира одбор на доверители, туку одлуките ги носи собранието на доверители, стечајниот судија, а ги предлага стечајниот управник, со што се постигнува пократок рок за постапување и се намалуваат трошоците на постапката. Тоа ќе овозможи поголем процент на намирување на доверителите, а оваа постапка се спроведува во случај кога вредноста на стечајната маса е до 1.000.000 денари“, посочи министерот.Една од најважните измени во предложениот закон за стечај е во делот на именувањето на стечајните управници, кое се врши според методата на електронско избирање на од листата на пријавените стечајни управници за секој суд кој постапува по стечајните предмети, а новоименуваниот стечаен управник или предложениот стечаен управник мора да биде од листата на стечајни управници на судот кој е надлежен за водење на стечајните постапки.Сараќини потенцира дека во моментов во Република Македонија активни постапки кои во моментов се водат се 254, а во 2013 година има 40 отворени постапки. Експертот Дејан Костовски кој долго време ја проучува оваа проблематика истакна дека новите измени на законот ќе придонесат за добивање на поголеми оценки на Р’епублика Македонија во Извештајот Doing Bussines, како и во поглед на привлекување на странски инвеститори./крај/
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Економија
Одржана редовната седница на Советот на Народната банка
Советот на Народната банка, на редовната седница одржана на 25 април 2024 година, го усвои Годишниот извештај на Народната банка за 2023 година, во кој се наведува дека мерките и политиките на Народната банка спроведени минатата година, овозможија успешно одржување на стабилноста на девизниот курс и справување со инфлацијата, којашто од највисокото ниво од 19,8% во октомври 2022 година, се сведе на 3,6% на крајот на 2023 година, без притоа позначително да се загрози реалната економија и финансиската стабилност. Всушност финансиската стабилност и дополнително зајакна и покрај последователните кризи во изминатиов период.
Во 2023 година Народната банка продолжи со постепено зголемување на основната каматна стапка до нивото од 6,3%, а истовремено направи и промени во макропрудентната политика, како и кај инструментот на задолжителна резерва, кои дополнително го поттикнаа штедењето во домашната валута, односно доведоа до поголема „денаризација“. Начинот на водењето на монетарната политика од страна на Народната банка, одржувањето на финансиската стабилност, како и довербата на граѓаните и на институциите во нашата централна банка беа позитивно оценети од страна на повеќе релевантни меѓународни и европски институции како што се Меѓународниот монетарен фонд (ММФ), Европската комисија, Европската централна банка (ЕЦБ), како и Светската банка.
Дел од активностите на Народната банка во 2023 година беа насочени во области кои носат погодности за граѓаните како корисници на банкарските услуги. Со стапувањето на сила на Законот за платежни услуги и платни системи, се поттикнува влез на нови даватели на платежни услуги, што ќе придонесе за поширока понуда на поевтини платежни услуги за граѓаните и компаниите, а се уредуваат и повеќе решенија за подобра заштита на потрошувачите, преку поставување насоки и ограничувања за надоместоците за платежните услуги, основната сметка со платежни функции, како и поголема транспарентност. Народната банка воспостави и нова алатка која овозможува споредба на надоместоците помеѓу давателите на платежните услуги, а исто така за прв пат донесе и Циркулар којшто ги опфаќа добрите практики за заштита на правата и интересите на потрошувачите при користењето финансиски услуги од банкарскиот сектор. Исто така, Народната банка започна со таргетирани контроли на давателите на платежни услуги во насока на заштита на корисниците на финансиските услуги.
Минатата година се засилуваше и колективната свест кон спроведување одржливи економски политики насочени кон екологијата. За таа цел, Народната банка го усвои првиот Среднорочен план на активностите на Народната банка во доменот на управувањето со климатските промени за периодот 2023 ‒ 2025 година, со што се постави сеопфатна рамка за управувањето со ризиците од климатските промени, којашто предвидува повеќе активности во областа на регулативата и супервизијата за климатските ризици, вклучително и стрес-тестирања на домашните банки поврзани со климатските промени. Како дел од активностите од Планот, Народната банка донесе и Насоки за управување со ризиците поврзани со климатските промени, коишто деловните банки ќе ги земат предвид при формулирањето и спроведувањето на својата деловна стратегија и во процесот на управување со ризиците.
Во 2023 година беше донесена и Финтек-стратегијата за финансиските регулатори, во која се содржат препораки за координиран пристап на регулаторите, со цел да се трасира патот за ползување на придобивките од развојот на иновациите на финансиите, коишто се повеќекратни.
Народната банка активно работеше на остварувањето на Програмата за работа за 2023 година којашто придонесува за исполнување на стратегиските цели и јакнење на институционалните капацитети предвидени со Стратегискиот план за периодот 2022 ‒ 2024 година, а воедно и за исполнување на предвидената визија да биде препознаена како независна, одговорна, професионална, иновативна и транспарентна институција којашто ужива висока доверба и кредибилитет во јавноста.
Во однос на статистиката, Народната банка продолжи со објавување на нови сетови на податоци со кои ги продолжи напорите за следење на меѓународните и европски статистички барања и го исполни последниот показател во рамките на највисокиот статистички стандард за дисеминација на податоци СДДС плус. Ова, во основа значи зголемување на транспарентноста на Народната банка што е видливо и преку збогатувањето на веб-страницата со повеќе податоци, алатки за пристап до информации и преку дополнувањето со други начини на комуникација со јавноста.
На истата седница беше усвоен и Извештајот за ризиците во банкарскиот сектор во 2023 година. Во него се наведува дека и покрај повеќето шокови кредитното портфолио на банките е со солиден квалитет, а учеството на нефункционалните во вкупните кредити од 2,8% е на ниво на историскиот минимум. Адекватноста на капиталот на банките во 2023 година достигна нивоа коишто се највисоки во изминатите 17 години и на крајот од годината изнесува 18,1%, што е суштински за задржувањето на стабилноста при соочувањето со евентуалните ризици. Народната банка во неколку наврати во текот на 2023 година го зголеми нивото на противцикличниот капитален заштитен слој што треба да го одржуваат банките, со што се очекува натамошно јакнење на отпорноста на банкарскиот систем. Во насока на понатамошно јакнење на отпоноста на банкарскиот сектор и јакнење на макропрудентната политика, минатата година беа подготвени и донесени новиот Законот за финансиска стабилност и Законот за решавање банки.
Носител на депозитниот раст во 2023 година чиј годишен раст достигна 9,2% беа депозитите од домаќинствата, иако и депозитите од претпријатијата го забрзаа растот. Преку инструментот за задолжителна резерва Народната банка придонесе за раст на склоноста на депонентите за чување на своите средства во денарските депозити, чиј годишен раст е неколкукратно повисок во споредба со зголемувањето на девизните депозити, при што кај домаќинствата растот на депозитите во денари изнесува 11,8% наспроти 4,4% во странска валута, додека кај корпоративниот сектор 15,8% наспроти 8,2%. Дополнително, позитивни придвижувања има и во однос на рочноста на депозитите, при што долгорочните депозити, по подолг период на намалување, во 2023 година забележаа раст со стапка од 25,7%, највисока во последните десетина години.
Показателите за изложеноста на ризици на банкарскиот сектор се стабилни и дополнително се подобрени, а стрес-тестовите упатуваат на добар капацитет за апсорбирање на можните шокови. Сепак, окружувањето и натаму е неизвесно во услови на геополитички превирања и потребно е натамошно внимателно следење на ризиците и претпазливост во водењето на политиките.
Економија
Вицегувернерката Митреска: Народната банка го поттикнува зеленото кредитирање
„Народната банка ги препозна ризиците од климатските промени на долг рок, зазеде проактивен став и како една од своите стратегиски цели ги постави зголемената свесност за климатските промени и придонесот кон зелената одржлива економија“, посочи вицегувернерката на Народната банка, Ана Митреска, во интервју за „Блумберг Адрија“, при што истакна дека „зелената агенда“ е вградена во Стратегискиот план на Народната банка. Во период од четири години нивото на „зелените кредити“ е зголемено за околу 2,5 пати.
Митреска посочи дека заради поддршка на зелените финансии и за справување со климатските ризици, Народната банка донесе среднорочен план којшто предвидува конкретни акциски планови или активности во повеќе сфери на работењето на Народната банка, како регулативата, супервизијата, финансиската стабилност, истражувањето и меѓународната соработка.
„Неодамна донесовме и конкретни насоки за банките коишто треба да претставуваат еден вид мапа за начинот на кој треба да се однесуваат банките во однос на мерењето, оценувањето и управувањето со ризиците од климатските промени. Уште пред неколку години го променивме концептот на инструментот за задолжителна резерва заради поттикнување на зеленото кредитирање. Во рамките на институцијата работиме и на политиката на одржливост на банката, што значи подобрување на нашиот корпоративен профил во однос на одржливоста како концепт“, посочи Митреска, истакнувајќи дека Народната банка применува систематизиран пристап кога станува збор за зелената економија и справувањето со ризиците од климатски промени.
„Кредитите со зелена компонента се кредити коишто се насочени кон зголемување на енергетската ефикасност, и на корпоративниот сектор, и на населението, вложување, односно инвестиции во проекти коишто се однесуваат на обновливи извори на енергија, проекти коишто подразбираат користење одржливи материјали, одржливи решенија“, објасни Митреска и посочи дека станува збор за кредитирање коешто е насочено кон инвестициите наменети за заштита на животната средина и ублажување на ефектите од климатските промени врз околината.
Економија
Од полноќ нови цени на горивата
Регулаторната комисија за енергетика донесе oдлука со која се врши намалување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,09 % во однос на одлуката од 15.4.2024 година.
Од 23.4.2024 година, од 00.01 часот, максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:
Моторен бензин ЕВРОСУПЕР БС-95 – 87,50 (денари/литар)
Моторен бензин ЕВРОСУПЕР БС-98 – 90,00 (денари/литар)
Дизел-гориво ЕВРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) – 76,00 (денари/литар)
Масло за горење екстра-лесно 1 (ЕЛ-1) – 76,00 (денари/литар)
Мазут М-1 НС – 44,554 (денари/килограм)
Малопродажните цени на ЕВРОДИЗЕЛОТ (Д-Е V) и на екстра-лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се намалуваат 1,50 денар/л.
Малопродажната цена на бензинот ЕВРОСУПЕР БС-95 се зголемува 1,00 денар/л, а малопродажната цена бензинот ЕВРОСУПЕР БС-98 се зголемува 1,50 денар/л.
Малопродажната цена на мазутот М-1 НС се зголемува 0,252 денари/кг и ќе изнесува 44,554 денари/кг.
Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините 0,608 %, кај дизелот намалувањето е 5,088 %, кај екстра-лесното масло намалувањето е 4,799 % и кај мазутот намалувањето е 1,138 %.
Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е повисок 1,618 %.