Економија
Прв саем за женско претприемништво во ЈИЕ

Прв саем за женско претприемништво во Југоисточна Европа почнува во петок (04 април) во Дубровник, во организација на Gender Task Force (GTF) во рамки на Светската група на меѓународни здруженија на деловни жени FCEM.
Саемот е една од активностите во рамки на тригодишниот проект „Женско претприемништво – мотор за создавање на работни места во ЈИЕ” чиј носител е Советот за регионална соработка. Финансиран е од страна на шведската организација Swedish International Development Agency (SIDA), со цел промовирање на најдобрите пракси во женското претприемништво и изградба на национални и регионални женски мрежи и здруженија.
Саемот за женско претприемништво е форма на собири какви што земјите со напредна економија и развиено женско претприемништво, на пример Шведска, го практикуваат веќе со децении. Целта на овие саеми е зацврстување на претприемничката мрежа, создавање нови контакти, размена на нови знаења и искуства. Саемот е организиран на регионално ниво затоа што во повеќето случаи жените претприемачи од ЈИЕ своите деловни прилики надвор од матичната земја ги остваруваат со соседните земји.
На саемот ќе учествуваат министри од Хрватска и Албанија, претставници од стопанските комори од девет земји, жени претприемачи од цела ЈИЕ. Меѓу учесниците се и македонски претставнички од стопанската комора, Македонската мрежа на ментори и останатите домашни организации кои ја третираат оваа тема.
Мери Ен Рукавина – Ципетиќ, директорка на GTF регионалниот центар за родова еднаквост во интервју за business.hr вели дека факт е дека жените се помалку присутни во светот на бизнисот отколку мажите поради воспоставените општествени модели.
„ Жените во претприемништвото немаат иста стартна позиција како мажите со оглед на отежнатиот пристап на капитал и дополнителни потешкотии со кои тие се сочуваат, како недостаток на социјална инфраструктура, на пример градинки, како и поради фактот дека жените по традиција која е изразена во бројни земји од ЈИЕ вообичаено не наследуваат имот, туку првенствено право на тоа имаат мажите. Жените објективно потешко доаѓаат до средства потребни за развој на претприемништвото иако се позастапени во високообразовниот слој на општеството. Жените во се поголем број имаат високо образование и кога би се отстраниле останатите пречки, би имале дури и предност пред нивните машки колеги. Во екот на светската економска криза, претпријатијата што ги водат жени се покажаа социјално почувствителни, жените се помалку склони кон отпуштање на работници и се помалку склони на ризичен капитал што им обезбедува на нивните фирми отпорност на последиците од кризата. Покрај тоа, факт е дека жените секогаш основаат претпријатија во најголем дел од нужда – поради личен и опстанок на семејството, поради губење на постојана работа и со помош на семејството, а не по сопствена иницијатива”, вели таа.
Рукавина – Ципетиќ истакнува дека Турција и Хрватска се лидери во ЈИЕ во развојот на женско претприемништво.
Токму Хрватска е предводник во стратешкиот пристап на женското претприемништво, првата стратегија ја изготви во 2010 година и со самото тоа е пред повеќето земји во ЕУ.
Во интервјуто Рукавина – Ципетиќ вели дека државните институции во сите земји би требало освен стратешко планирање да обезбедат и систематско следење со база на податоци како и зајакнување на социјалните инфраструктури каде што градинките не покриваат ни близу од потребите на жените претприемачи, на пример работното време од 8 до 4 не е усогласено со потребите на претприемништвото воопшто.
„Жените треба да веруваат во сопствената идеја и да не се откажуваат, да се движат. Имаат нееднаков пристап до капитал и би требало да бидат поупорни и посилни – да не се откажуваат од идеите, да се движат и да не се откажуваат кога ќе наидат на потешкотии”, порачува Рукавина – Ципетиќ.
Таа додава дека жените се помалку склони на ризици, повеќе чувствителни кон работниците, имаат помалку отпуштања во нивните фирми, нивната креативност може и мора да се развие и е побарана, а тоа особено се одразува преку социјалните иновации.
Исто така, потенцира Рукавина – Ципетиќ , жените се повеќе склони кон нови модели на претприемништво нагласувајќи ги социјалните фактори, а не само правење профит, а особено е нагласено нивното адаптирање на новите трендови во ЕУ и светот.крај/мф/сд
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Славески – Сецуко: во фокусот унапредување на соработката во областа на дигитализацијата, јакнење на финансиската вклученост

Гувернерот на Народната банка, Трајко Славески, оствари средба со амбасадорката на Јапонија во Република Северна Македонија, Кавахара Сецуко.
На средбата беа разменети мислења за актуелните економски движења во светот, предизвиците со кои се соочуваат централните банки при зголемена неизвесност, како и искуствата од спроведувањето на монетарната политика и одржувањето на финансиската стабилност.
Посебен акцент беше ставен на можностите за унапредување на соработката меѓу Народната банка и институциите од Јапонија, особено во областа на дигитализацијата во финансискиот сектор, јакнењето на финансиската вклученост и унапредувањето на вештините и капацитетот на човечките ресурси. Во таа смисла, беше истакната подготвеноста за размена на знаења и добри практики, имајќи го предвид јапонското искуство и експертиза во овие области.
Гувернерот Славески и амбасадорката Кавахара Сецуко се согласија дека постои простор за натамошно зближување и институционална соработка, којашто ќе придонесе за унапредување на економските односи меѓу двете земји.
Економија
Божиновска: Ред во изградбата на нови енергетски капацитети, за прв пат годишен план, ќе се гради она што е приоритет за државата и граѓаните

Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини како што е соопштено, започнува практичната примена на Законот за енергетика и воведување на транспарентен, јасен и предвидлив процес на планирање на развојот на енергетскиот систем во Република Македонија. За прв пат ќе биде изготвен Годишен план за развој на енергетскиот систем, кој ќе ги дефинира насоките за изградба на нови објекти и зајакнување на енергетските мрежи, како и насоките за развој на нови енергетски објекти во кои државата ќе се јави како инвеститор со цел стабилизација на системот и зголемување на безбедноста во снабдувањето со електрична енергија.
На интернет-страницата на Министерството за енергетика, рударство и минерални суровини се објавени сите потребни документи за доставување иницијативи за развој на енергетски проекти, со што започнува практичната примена на Законот за енергетика и се воспоставува транспарентен, јасен и предвидлив процес за планирање на развојот на енергетскиот систем во Република Северна Македонија, велат од министерството.
Овој процес е од особена важност за државата затоа што обезбедува конкретна слика за приоритетите во развојот на енергетските капацитети и овозможува стратешко насочување на инвестициите, со цел стабилно снабдување со електрична енергија и правна сигурност за инвеститорите.
„Со овој транспарентен процес, секој потенцијален инвеститор ќе има јасна слика за потребите и приоритетите на нашата држава. Секоја иницијатива ќе биде детално технички обработена, со јасно дефинирани можности за приклучок и потребните зајакнувања на мрежата. Нашата цел е енергетскиот систем да се развива одржливо и да обезбедува стабилно снабдување за сите граѓани“, истакна министерката Сања Божиновска.
„На интернет-страницата на Министерството е објавено детално објаснување што се е потребно за поднесување на инцијатива. https://portal.mdt.gov.mk/post-body-files/dokumenti-file-wrMD.docx
На сајтот на министерството се достапни и сите технички и административни документи, поделени според видот на капацитетите, а со цел олеснување на процесот за потенцијалните инвеститори, обезбедување навремена подготовка за апликација и можност сите заинтересирани да ги планираат своите инвестиции врз основа на јасна слика за приоритетите на државата.
Што значи ова за инвеститорите?
• Проектите уште во рана фаза ќе бидат детално технички обработени,
• ќе се дефинираат потребните интервенции во дистрибутивната и преносната мрежа,
• за секоја иницијатива ќе се изготват варијанти за приклучок, јасно и транспарентно ќе се презентираат потребните зајакнувања и надградби на соодветните енергетски системи како и роковите за реализација,
• ќе се елиминираат несигурностите околу приклучувањето на проектите кон мрежата,
• ќе се обезбеди правна сигурност за инвеститорите и предуслови за финансиска поддршка од институциите.
Секој инвеститор – приватна компанија, физичко лице, општина или јавно претпријатие – има можност да достави иницијатива. Секоја иницијатива ќе биде анализирана според:
• видот на технологија за производство на електрична енергија,
• техничките и технолошките карактеристики на опремата,
• инсталираната моќност и балансниот капацитет,
• регионот на реализација, како и можностите за приклучок кон енергетските системи.
Рок за доставување на иницијативи за 2026 година е 30 септември 2025.
По завршување на рокот ќе биде изготвен Годишен план за развој на енергетскиот систем“, соопштија од министерството.
Економија
Поевтинуваат секојдневните плаќања за граѓаните и за компаниите, извести Народната банка

Активностите на Народната банка за намалување на надоместоците на банките за електронските плаќања заради нивна поголема достапност и користење веќе имаат видливи резултати за граѓаните и за компаниите. По интензивната комуникација и по намалувањето на трошоците за користење на Македонскиот интербанкарски платен систем – МИПС, банките ги подложија на ревизија своите тарифници намалувајќи ги надоместоците за извршување на платежните услуги, извести Народната банка.
Сите банки веќе усвоија нови тарифници со значително намалени надоместоци за платежни трансакции со платни налози. Имено, надоместоците за плаќањата коишто граѓаните ги извршуваат преку МИПС се намалени во просек за околу 50%, додека електронските плаќања на граѓаните коишто се извршуваат во рамките на истата банка (т.н. интерни плаќања) стануваат бесплатни во најголемиот дел од банките. Надоместоците коишто компаниите им ги плаќаат на банките исто така се намалени. Така, електронските плаќања на компаниите во МИПС стануваат поевтини во просек за околу 30%, додека електронските интерни плаќања за околу 55%. Општо земено, банките преминуваат кон поевтини и фиксни надоместоци по трансакција, коишто се однапред познати и не зависат од износот на плаќањето. Новите поевтини надоместоци се веќе во примена кај дел од банките, а останатите банки планираат да започнат со примена на намалени надоместоци најдоцна до октомври оваа година, велат од НБ.
Овие промени се дел од пошироката визија на Народната банка за дигитализација и модернизација на платниот систем. Поевтините услуги го поттикнуваат користењето на електронските плаќања, ја зајакнуваат довербата во финансиските институции и придонесуваат кон општествено одговорно работење на банкарскиот сектор, се додава во соопштението.