Денес, и официјално се потпишуваат договорите за изградба на фотонапонска електрана во Осломеј од 100 мегавати, рече премиерот Заев на потпишувањето на договорите за изградба на електраната помеѓу „Електрани на Северна Македонија“ и партнерите „Фортис енержи електрик“ од Турција и „Солар про“ од Бугарија.

Заев истакна дека станува збор за една од најголемите инвестиции во енергетиката, поточно во обновливите извори за производство на електрична енергија.

„Вредноста на инвестицијата е 70 милиони евра, а ова постапка успешно ја завршивме по пат на јавноприватно партнерство“, рече премиерот.

Тој објасни дека фотонапонската електрана од 100 мегавати е конципирана како две постројки по 50 мегавати, во кои АД ЕСМ ќе биде јавниот партнер со компанијата „Фортис енержи електрик“ од Турција во едната електрана, а во другата електрана со „Солар про“ од Бугарија.

„Двете компании на јавниот повик имаа најдобри понуди. За возврат, приватните партнери на ЕСМ ќе му исплаќаат надоместок за јавноприватното партнерство во износ соодветен на 18 и на 18,5 % од произведената електрична енергија за час“, посочи Заев и додаде дека заработката на државата според пресметките би се движела до 1,5 милион евра годишно.

Дополнително, рече премиерот, инвеститорите имаат обврска да земат по еден вработен од мегават, односно 100 вработени од „Осломеј“.

Во своето обраќање Заев се осврна и на енергетската транзиција на земјата за која рече дека е развиен сериозен енергетски стратешки план како една од точките на Акција 21 и во интервентниот План за инвестиции 2021-2027.

„Одржливата или зелена енергија е меѓу нашите приоритети. За тоа потврдуваат и резултатите, Северна Македонија е на врвот, меѓу шампионите во регионот по раст на обновливи извори на енергија. Само за минатата година го зголемивме производството на енергија од обновливи извори на 827 мегавати, што претставува раст од 10,1 % и е во рамките на светскиот просек на зголемување од 10,3 отсто. До 2030 година следува постепено затворање на термоелектраните, на сите три блока во ‘РЕК Битола’ и еден блок на ‘РЕК Осломеј’. Новите инвестиции во фотоволтаици се 1.800 мегавати во државата“, посочи премиерот и додаде дека дел од процесот на енергетската транзиција и спроведувањето на праведна транзиција (just transition) во енергетскиот сектор предвидено е воведување еколошки такси на загадувачите, вклучувајќи ги и нафтените деривати, а во наредните години и еколошка такса на јагленот и производството на електрична енергија од јаглен, во согласност со политиките на Европската Унија и обврските од Парискиот договор.

„Средствата од овие еколошки такси ќе бидат исклучиво наменети за дополнителни проекти за зелена енергија. Донесовме стратегија за развој на енергетиката до 2040 година, во која се предвидени три сценарија – основно, умерено и зелено. Добивме поттик од невладиниот сектор и од меѓународните организации да го имплементираме зеленото сценарио, што значи поголеми инвестиции во чиста енергија, обновливи извори на енергија, затворање на термоелектраните на јаглен, инвестиции во енергетска ефикасност. Праведната транзиција, меѓу другото, значи и тие што загадуваат да плаќаат пенали, со цел да се обезбедат средства во буџетот за успешно спроведување на праведната транзиција“, заклучи Заев.

Генералниот директор на „Електрани на Северна Македонија“, Васко Ковачевски, истакна дека договорот за јавноприватно партнерство ќе биде во траење од 35 години по што приватниот партнер е обврзан да го пренесе правото на сопственост на фотонапонските електрани на јавниот партнер, односно АД ЕСМ, и да ги предаде во фактичко владение во исправна оперативна и погонска состојба.

Со панел-дискусијата „Јасни правила и дефиниции за подобни инвестициски трошоци и поефикасен систем за исплата и следење на државната помош“, дирекцијата за ТИРЗ почнува серија дебати со бизнис-заедницата, чија цел е унапредување на услугите и деловната клима за инвестирање во Северна Македонија, информираат од ТИРЗ. Процесот се реализира во партнерство со Советот за странски инвеститори и Асоцијацијата на странските компании со напредно технолошко производство.

„Воведуваме нов систем на унапредување на односите со инвеститорите. Сакаме преку отворен процес на разговор да стигнеме до решение за сите практични предизвици со кои се соочуваме, но и она што постои како потенцијал да го искористиме за подобрување на услугите. Денеска, зборуваме за една специфична тема – користење и следење на државната помош и дефинирање подобни трошоци. Воведуваме јасни и прецизни правила на игра, со што ќе ја зајакнеме меѓусебната доверба и да поттикнеме подобрување на деловната клима поставувајќи ја Северна Македонија како сериозна дестинација за инвестирање“, изјави Јован Деспотовски, директор на ТИРЗ.

Тој нагласи дека целта е да се воведе заштитен механизам и за компаниите, но и за државата, како и дека ова треба да резултира во упатство што ќе се применува и за компаниите надвор од зоните.

„Мораме да најдеме начин да се справиме со одредени ризици што постојат, како што е проверка на трошоците и колку тие се реални со пазарните цени. Ова е од интерес и на инвеститорите, но и на сите наши сограѓани – даночни обврзници во земјата“, додаде тој.

Амбиција е, рече Деспотовски, ова што се дискутира понатаму да важи и за компаниите надвор од зоните. „Ова е реално пионерски чекор во тој правец што сакаме да се преслика и во сите други елементи на доделување државна помош“, нагласи Деспотовски.

Штефан Петер, претседател на Советот за странски инвестиции, ја поздрави иницијативата за отворената дебата.

„Сите можеме да се согласиме дека странските директни инвестиции се важни за секоја земја, особено за мала земја како што е Северна Македонија. Тие носат свеж капитал, вработувања, образование, трансфер на технологии. Сите земји се натпреваруваат во привлекување странски инвестиции. Само во Советот сега имаме 130 странски компании што прават обрт од 5 милијарди евра и вработуваат 50.000 луѓе. Затоа, сметам дека секогаш можеме и мораме да ги унапредуваме нештата со цел да се унапреди системот, да има поголема флексибилност и да имаме развој што може да биде предвидлив“, нагласи Петер.

Директорот на Асоцијацијата на странските компании со напредно технолошко производство, Виктор Мизо, ја нагласи потребата од почесто ажурирање на ова упатство со кое се регулираат подобните трошоци.

„Многу е важно за идните компании да знаат однапред што е оправдан инвестициски трошок, кој ќе биде по ист принцип за сите. Исто така, многу е важно ова упатство да се усогласи со глобалните стандарди. Верувам дека ова ќе придонесе кон подобрување на процедурите и ќе биде основа за промена на законски акти, како и дека ќе се земат предвид нашите забелешки“, рече Мизо.

На панелот присуствуваа над 30 компании активни во зоните и надвор од нив.

На денешен ден, Халкбанк се стекна со сертификатот „Фер финансиски услуги за потрошувачите“ кој го доделува Организацијата на потрошувачите на Македонија врз доброволна основа.

Доделувањето на сертификатот претставува потврда дека Халкбанк е ориентирана кон почитување на правата на потрошувачите и дека посветено се грижи за задоволството на потрошувачите во сите области на дејствувањето.

Сертификатот „Фер финансиски услуги за потрошувачите“ се доделува заради исполнетоста на критериумите во шест одделни области кои се битни за потрошувачите, а се однесуваат на обезбедување точни, недвосмислени, разбирливи и навремени информации, примена на чесни пазарни практики, овозможена комуникација и пристап кон банката за различни категории лица, воспоставен систем за одговорно управување со поплаки од потрошувачите, како и едукација на потрошувачите и развој на финансиската писменост.

„Како што гласи и нашето мото „Важни се луѓето“ – луѓето се поставени во центарот на нашето работење. Негуваме грижа за вработените, негуваме грижа за нашите клиенти и деловни партнери и негуваме грижа за заедницата во која работиме. Особено сме горди што можеме да се пофалиме со стекнување на сертификатот „Фер Финансиски услуги за потрошувачите“ кој претставува уште едно признание дека Халкбанк е банка на народот, банка која работи за граѓаните и нуди врвно банкарско искуство преку создавање на фер и долгорочни односи со клиентите. Како банка ќе продолжиме да растеме заедно со растењето на нашите ценети клиенти, ќе ги поддржуваме и ќе направиме да се чувствуваат како наши партнери. Ќе се трудиме да ја даваме најдобрата услуга на пазарот и ќе се трудиме да бидеме дел од креирањето успешни приказни”, изјави д-р Билал Суџубаши, Главен Извршен Директор на Халкбанк АД Скопје.

Задоволство ни е да го поздравиме пристапувањето на Халкбанк кон процесот на сертификација. Во сите наведени области Халкбанк ги исполнува условите и се стекнува со сертификатот „Фер Финансиски услуги за потрошувачите“. Сертификатот ја верификува обврзаноста на Халкбанк да негува примерен однос кон потрошувачите, а со тоа да придонесува кон нивната доверба и задоволство”, изјави претседателката на ОПМ, д-р Маријана Лончар Велкова.

Сертификацијата се одвиваше врз основа на критериуми за верификација на исполнетоста на критериумите во наведените шест области, а е дел од ЕУ проектот за унапредување на заштитата на потрошувачите и застапување на нивните интереси во финансиските услуги. Проектот е спроведуван од ОПМ, а финансиран од oперативен грант од Програма за потрошувачи на Европската унија (2014-2020) преку Европската организација на потрошувачите (BEUC).

(ПР текст)