Планот за забрзан економски раст, кој е еден од стратешките документи што ги подготвува Министерството за финанси и кој е пред усвојување, како и можностите што ги нуди тој за инвестирање денеска беа претставени пред засегнатите страни во имплементацијата на предвидените активности од Планот.

Министерството за финансии ја продолжува практиката да ги дискутира своите планови и политики со бизнис заедницата. Затоа ја воспоставивме и СЕФФ платформата, која е активна по одржување на Првата конфернција на МФ во септември годинава, а во чии рамки се одржа и денешната дискусија со претставници на стопанските комори, банките, развојните партнери, како и институциите кои ќе бидат вклучени во реализација на Планот, односно директорите на Дирекцијата за ТИРЗ, Развојната банка на Северна Македонија и на Фондот за иновации и технолошки развој.

„Во насока на нашите заложби за фискална консолидација, а воедно и заложбите за удвојување на економскиот раст и постигнување годишни стапки на раст на БДП од околу 5%, Министерството за финансии го подготви Планот за ззабрзан економски раст. Целта на Планот е да се зголемат вкупните инвестиции во економијата, а притоа да се остане на зацртаниот курс постепено да се намалува фискалниот дефицит, а со тоа и да го задржиме долгот на стабилно ниво, рече министерот за финансии Фатмир Бесими.

Овој план нуди нови начини за пристап до капитал за финансирање на заздравувањето и забрзувањето на економскиот раст, преку инвестициски проекти во јавниот и приватниот сектор. Покрај традиционалните инструменти, предложени се и повеќе иновативни начини за финансирање на инвестициите, користење на расположливите средства од официјалните кредитори и искористување на сите можности за мобилизација на приватниот капитал.

“Главната поента на Планот е преку креирање и користење нови механизми, инструменти, фондови и извори на финансирање да се создаде позитивен мултипликативен ефект, односно покрај планираните јавни инвестиции во износ од околу 4 милијарди евра за периодот 2022-2026 година, финансирани од буџетот, ИПА фондовите и меѓународните финансиски институции, да се мобилизираат неколкукратно повеќе средства и инвестиции од приватниот сектор“, потенцира министерот и оцени дека со тоа ќе се влијае не само на зголемување на вкупните инвестиции и забрзување на растот, туку и на отворање нови работни места.

Планот за забрзан економски раст е насочен кон инвестиции во јавни проекти, инвестиции во приватниот сектор, реформски политики и институционални реформи, а приоритетни области на кои ќе биде фокусиран се зелена економија, дигитализација, иновации и технолошки развој, човечки капитал, физичка инфраструктура и социјална кохезија. Покрај од буџетот, средствата за реализација ќе се обезбедуваат преку меѓународни и билатерални финансиски инститиуции, приватни институционални инвеститори, банки и развојни партнери, како и грантови.

Планот за финансирање на економското заздравување и забрзаниот раст треба да се усвои од страна на Владата, а активностите се предвидени за периодот од 2022-2026 година.

Дел од инструментите кои веќе стојат на располагање и новите инструменти предвидени во Планот, во текот на дискусијата беа претставени од страна на директорот на Развојната банка, Кире Наумов, директорот на Фондот за иновации и технолошки развој (ФИТР), Коста Петров и директорот на Дирекцијата за технолошки индустриски развојни зони (ТИРЗ) Јован Деспотовски.

Преку Портата за иновации на Народната банка согледуваме дека финтек-компаниите се заинтересирани за развивање и понуда на нови услуги во платежната сфера. Тие може да го олеснат управувањето со паричните средства на компаниите, коишто се водат на платежни сметки кај повеќе даватели на платежни услуги, преку следење во реално време на состојбата и извршените трансакции. За таа цел, ќе требно да се воведе концептот на т.н. „отворено банкарство“, којшто подразбира воспоставување стандарди за отворена и сигурна комуникација. Народната банка работи на изготвувањето соодветен подзаконски акт со кој ќе се пропишат стандардите за отворена и сигурна комуникација, усогласен со стандардите коишто се применуваат во Европската Унија.

Ова го истакна вицегувернерката на Народната банка, Емилија Нацевска, на панел-дискусијата „Долгорочни можности: Економски и правни аспекти на регулативата за инвеститорите во РСМ“, на виртуелниот национален настан во рамките на Светската недела на инвеститорите т.н. бизнис-ангели, којшто се одржа вчера, во организација на Сојузот на стопански комори на Македонија и Светскиот инвестициски форум на бизнис-ангелите.

Нацевска меѓу другото се осврна на придобивките од залагањата на финтек-компаниите за олеснување на плаќањата и преносот на средства, преку понуда на иновативни решенија за дигитализација на платежните услуги.

„Со користењето на иновативните решенија на финтек-компаниите, во иднина граѓаните ќе можат полесно да иницираат плаќања од своите платежни сметки коишто ги одржуваат кај банките или кај други даватели на платежни услуги, како и да добијат прегледни и корисни збирни и аналитички информации за своето потрошувачко однесување, во однос на извршените плаќања во одреден временски период преку своите платежни сметки кај различни даватели на платежни услуги“, истакна Нацевска.

Резултатите од истражувањето на Народната банка, коешто го презентира Нацевска, потврдуваат дека финтек-секторот може да обезбеди поголеми можности и подобри услуги за потрошувачите и малите бизниси и може да придонесе за усогласување на финансискиот систем со најдобрите меѓународни практики.

Во своето излагање, вицегувернерката потсети и дека Народната банка, во соработка со Министерството за финансии, работи на нова регулативна рамка во платежната сфера со експертска поддршка од Европската Унија. Новата регулативна рамка ќе придонесе за побрз развој на финтек-секторот во земјата.

Во Извештајот на Европската комисија (ЕК), во којшто на годишна основа детално се оценуваат политиките и напредокот во реформите на секоја земја кандидатка или потенцијална кандидатка за членство во Европската Унија, дадени се позитивни оцени за монетарната политика и Народната банка на Република Северна Македонија.

„ЕК оценува дека од аспект на монетарната политика, усогласувањето со европското законодавство е во напредна фаза, а се истакнува и дека за време на корона-кризата, централната банка успеа да ја одржи финансиската стабилност, како и да овозможи простор за значителна кредитна поддршка за граѓаните и компаниите. Во Извештајот се нагласува и исклучителната важност на независноста на централната банка“, соопшти Народната банка.

„Целосно независна институција, ослободена од мешање од други власти, е од витално значење за остварувањето на улогата на централната банка, како гарант за монетарната и финансиската стабилност“, стои во Извештајот.

Од ЕК оценуваат дека за време на кризата предизвикана од Kовид-19, централната банка успеала да ја одржи финансиската стабилност и да овозможи значителна кредитна поддршка за граѓаните и за компаниите. Се наведува дека Народната банка ја намалила основната каматна стапка на историски најниското ниво од 1,25%, со што ја ослободила потребната ликвидност во стопанството заради поттикнување на економската активност. ЕК посочува и дека монетарната политика е соодветна на макроекономските услови, а во Извештајот се истакнува и трендот на раст на кредитната поддршка.

Во Извештајот се наведува дека покрај тоа што го поддржува тековното економско закрепнување, монетарната политика внимателно ги следи и зголемените инфлациски притисоци.

Во поглавјето за статистиката, посебна оцена е дадена за статистиката во надлежност на централната банка. Европската комисија напоменува дека Народната банка ѝ е целосно посветена на примената на кодексот на статистичките стандарди и дека го подобрува својот капацитет за нивно постојано спроведување во своето работење. Како особено достигнување е издвоен фактот дека во областа на статистиката за финансиските сметки, Народната банка за првпат ги објави годишните податоци за финансиските сметки и редовно ги доставува податоците до Евростат, со подобрена методологија и покривање за одредени финансиски инструменти. Во однос на статистиката за билансот на плаќања и за директните странски инвестиции (СДИ), од ЕК нагласуваат дека Народната банка ја изготвува според најновите стандарди.

Во Извештајот се бележи и дека Законот за платежни услуги и платни системи, чија цел е усогласување на домашното со европското законодавство, влезе во владина процедура, како и тоа дека Народната банка е во напредна фаза на подготовка на подзаконските акти. Исто така, истакнато е дека Народната банка оствари напредок и во спроведувањето техничка анализа и откривањето фалсификувани пари, преку нови методолошки алатки, како и навремена размена на податоци со националните и меѓународните институции.