Свет
Производството на банани загрозено од болест

Шест децении откако плантажи банани изумреа откако беа нападнати од габа во Латинска Америка, нова болест му се заканува на ова овошје, што би можело да ги уништи светските насади.
Шест децении откако плантажи банани изумреа откако беа нападнати од габа во Латинска Америка, нова болест му се заканува на ова овошје, што би можело да ги уништи светските насади.
Оваа година во Австралија, во држвата која е главна во производство на банани се појави Fusarium wilt, откако се прошири претходно во Азија и Африка. Габата е присутна од 1990 тите години на минатиот век, најголемиот извозник од Еквадор, Fresh Del Monte Produce Inc., ја нарече ноќна мора.
Обединетите нации предупредуваат дека болеста се заканува на целокупното производство, а Латинска Америка презема чекори за да го намали ризикот.
Во 1950 тите години, индустријата преживеа на тој начин што од најпродаваниот тип на Gros Michel банана, се премина на поотпорниот вид Cavendish. Но, овојпат, нема подготвена замена. Американците сега јадат банани колку што јадат јаболка и портокали заедно, а пазарот се проценува на седум милијарди долари.
„Немаме ништо што ќе ја замени Cavendish бананата“, вели Герт Кена, истражувач од Универзитетот Вагенинген од Холандија, кој ги проучува болестите на бананите.
Дел од проблемот е и тоа што пазарот еволуирал од пред еден век и сега се заснова на само еден вид, место на повеќе.
Има повеќе од 1.000 типови банани, но многу од нив се јадат само во местото каде растат, а доста и не се зајадење. За да заработат, одгледувачите на банани се свртеле кон еден вид, заради униформност, но и за да ја држат цената на ниско ниво. До 1960 година, беше само Gros Michel, која потполно исчезна во една деценија, поради болеста позната како Панамска болест.
Тогашниот премин од Gros Michel на Cavendish, барал огромни промени. Кавендиш бананата била помала и помалку вкусна, па при транспорт биле потребни помали кутии, место до тогаш користените контејнери. Повторна замена со друг ви, исто така, би била прескапа.
САД и Европската Унија се најголеми увозници на банана, додека Еквадор и Филипини се најголеми извозници. Според проценките, бананата е извор на приход или храна за 400 милиони луѓе во светот.
Во последните две децении нов вид Fusarium wilt, наречен Панама болест му се заканува на Кавендиш видот на банани, вклучувајќи ги и оние во Кина и на Филипините, но и во делови од Африка. Годинава ги нападна и бананите во Квинсленд, Австралија која произведува повеќе од 90 отсто од вкупното австралиско производство на банани, вредно 467 милиони долари.
TR4 влегува во растението и се шири, а прв симптом е пожолтување на лисјата, кои потоа добиваат кафеава боја и отпаѓаат. Болеста не претставува закана за луѓето.
Производителите од Латинска Америка се сретнаа во март за да разговараат за мерки за одбрана од болеста, а ќе се сретнат повторно во септември или октомври, вели Едуардо Ледесма, директор на Асоцијацијата на извозници на банани.
Болеста лесно ја шират и луѓето. Спорите ги има во валканите чевсли, ана тркалата од тракторите и камионите, контејнерите за превоз и друга инфицирана опрема. Се пренесува и преку дожд, поплави и проточна вода. Бидејќи повеќето Кавендиш банани во светот се клонови, болсета ги напаѓа сите.
Болеста се уште не стигнала до американските и западноафриканските банани, од каде доаѓа целокупната сегашна залиха, а се бара и начин да се развие вид отпорен на болеста.
Од Fresh Del Monte изјавија дека нивните банани ширум Јужна Америка не се нападнати и не очекуваат тоа скоро да се случи.
Фармите во Квинсленд, Австралија, од друга страна се ставени во карантин, а се уништуваат насадите кои се заболни.
Истражувачите од Вагенинген велат дека болеста ќе се шири покрај напорите за нејзино сузбивање, се додека постојат исти видови банани.
„Историјата се повторува. Ако ја погледнете мапата ќе видите дека болеста маршира“, вели Кепел./крај/ап/бб
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Економија
Светските берзи паднаа поради заканата на Трамп за ЕУ

На светските берзи цените на акциите паднаа минатата недела бидејќи инвеститорите беа загрижени за намалувањето на кредитниот рејтинг на САД, а на пазарите негативно влијаеа и новите закани на Вашингтон за зголемување на царините за увозот од Европската унија.
На Волстрит минатата недела, Dow Jones се лизна за 2,5 отсто, на 41.603 поени, додека S&P 500 падна за 2,6 отсто, на 5.802 поени, а индексот Nasdaq 2,5 отсто, на 18.737 поени.
Од самиот почеток на неделата индексите беа во минус бидејќи агенцијата Мудис го намали кредитниот рејтинг на САД од Ааа на Аа1 поради големиот дефицит на федералниот буџет, високите финансиски трошоци и планираните даночни намалувања.
Јавниот долг на САД е околу 36.200 милијарди долари, а може да се зголеми за уште 3.800 милијарди во следните десет години бидејќи претседателот на САД Доналд Трамп има намера да ги намали даноците. Поради ова, приносите на државните обврзници значително се зголемија, што значи дека владата мора да се задолжува по повисока цена.
Намалувањето на даноците веројатно би ја стимулирало потрошувачката и би го поддржало економскиот раст, но од друга страна, јавниот долг би се зголемил доколку не се намалат државните трошоци. И намалувањето на федералните трошоци, што е еден од приоритетите на Трамп, не оди толку глатко како што најави претседателот. Освен тоа, се чини дека проектот не е доволно добро подготвен.
Сепак, на крајот на неделата, приносите на обврзниците донекаде се стабилизираа, откако Претставничкиот дом на Конгресот тесно го поддржа предлог-законот на Трамп за даночни намалувања, па се уште се чека поддршката од Сенатот.
Но, во петокот, Трамп повторно ги потресе пазарите заканувајќи ѝ се на Европската унија со царини од 50 отсто од 1 јуни, бидејќи не е задоволен од тоа како напредуваат трговските разговори меѓу САД и ЕУ.
И на повеќето европски берзи цените на акциите паднаа минатата недела. Додуша, лондонскиот FTSE индекс зајакна за 0,4 отсто, на 8.717 поени, но франкфуртски DAX се лизна за 0,6 отсто, на 23.629 поени, а париски CAC 1,9 отсто, на 7.734 поени.
Економија
Макрон: Албанија за 2 години ќе биде во ЕУ, дојдете и инвестирајте

Францускиот претседател Емануел Макрон од Тирана упати силна порака до странските инвеститори, повикувајќи ги да дојдат и да вложуваат во Албанија, за која изрази убеденост дека „за две години ќе биде дел од Европската унија“.
Изјавата беше дадена на економскиот форум „Приоритет Европа“, организиран од Институтот „Иницијатива за идни инвестиции“ на Ричард Атијас, кој има за цел да ги поврзе европските лидери и иноватори со големи инвестициски фондови од Блискиот Исток, Азија и САД.
„Албанија е влезна точка за регионот на Балканот и медитеранскиот басен. Европа е стабилно и доверливо место. Во овој луд свет, да не ја потценуваме силата на таквите квалитети“, порача Макрон.
Тој додаде дека премиерот Еди Рама има јасен мандат и посветеност Албанија да ја внесе во ЕУ до 2027 година, а според Макрон, тоа би можело да се случи дури и порано – за две години.
Премиерот Рама, пак, изјави дека неговата земја ги започна преговорите со Европската Унија во 2022 година и дека ако ги завршат сите задачи добро, ќе може да ги затворат преговорите до 2027 година. Ова според Рама би било навистина неверојатно.
Свет
Пресврт во трговската војна – САД побараа разговори со Кина

Соединетите Американски Држави се обратија до Кина за да побараат разговори за царините од 145 проценти што ги воведе претседателот Доналд Трамп, а вратата на Пекинг е отворена за разговори, соопшти утрово кинеското Министерство за трговија сигнализирајќи потенцијално ублажување на трговската војна.
„САД треба да бидат подготвени да преземат мерки за да ги исправат погрешните практики и да ги откажат едностраните царини“, соопшти Министерството за трговија додавајќи дека Вашингтон мора да покаже искреност во преговорите.
„Обидот да се искористи разговорот како изговор за принуда и изнуда нема да функционира“, соопшти Министерството за трговија.
Пекинг отворено го изрази својот гнев поради царините за кои вели дека не може да го запрат подемот на втората по големина економија во светот. Тој го фокусира својот гнев на поттикнување на јавната и глобалната осуда на американските ограничувања за увоз.
„Кина сака да се сретне и да разговара за трговија, а разговорите ќе следуваат набргу“, изјави синоќа американскиот државен секретар Марко Рубио за „Фокс њуз“.
„Нашиот министер за финансии Скот Бесент е вклучен во овие напори и нивните дискусии ќе следуваат набргу“, рече тој додавајќи дека прашањето е колку САД треба да купуваат од Кина во иднина.
Трамп завчера изјави дека верува оти постои многу голема шанса неговата администрација да постигне договор со Кина.
Тој го изјави ова неколку часа откога кинескиот претседател Шји Џјинпинг ги повика официјалните лица да преземат мерки за приспособување кон промените во меѓународната средина, без конкретно да ги спомене САД.