Култура
(Видео) Буџетот за културата проектиран според ковид-условите
Министерката за култура, Ирена Стефоска, на прес-конференција на Владата го презентира предлог-буџетот за 2021 година на Министерството за култура. Стефоска се осврна на приоритетите, проектите и на политиките на Министерството за култура за 2021 година и истакна дека покрај сите предизвици – заштитата на културното наследство, поддршката на идеите и креативноста кај младите и ЕУ-интеграциите остануваат врвни приоритети кои се проектирани и за следната година.
Предлог-буџетот за 2021 година за културата изнесува 3.276.430.000 денари, а средствата наменети за финансирање проекти од национален интерес во културата во 2021 година изнесуваат 970.100.000 денари. Предлог-буџетот за култура во однос на целиот буџет на Република Северна Македонија е 1,23 процент, а во однос на буџетот за 2020 година е намален 10.000.000 денари.
Стефоска на прес-конференцијата информира дека изминативе неполни 3 месеци се решавале голем број предизвици, свесни дека се наоѓаме пред година што нема да биде помалку лесна од претходната.
„Затоа, работиме посветено за да креираме култура што ќе биде во релација со реалноста. А реалноста е дека – буџетот за 2020 длабоко стапнал на чергата за 2021. Околу една третина од обврските за оваа година се пренесуваат за следната од 2 причини: првата е – во мај годинава буџетот е скратен 30 %, и втората – затоа што во јуни и јули се склучувале анекс на договори за зголемување на сумите во одредени дејности, како и прифаќање проекти по жалба, кои претходно биле одбиени“, истакна Стефоска. Министерката за култура појасни дека кога ја презела функцијата министерка за култура, побарала отчет за секој потрошен денар и за секој долг на Министерството што се прелевал од година на година.
„Веднаш го екипиравме одделението за внатрешна контрола во секторот финансии, ја активиравме внатрешната ревизија, чиј извештај за една од дејностите е поразителен и оди на понатамошна постапка во соодветните институции. Поради тоа, исплатите се забавени. За да не ја доведеме културата во иста стапица, посветено работевме и на препораките на Државниот завод за ревизија од 2017 во врска со начинот на распределба на средствата од годишните конкурси. Наша цел е кај сите корисници, независно од исходот, да преовладее чувството дека процесот бил спроведен во фер постапка“, појасни Стефоска.
Таа истакна дека буџетот за 2021 е реален, приспособен на околностите и е проектиран во согласност со здравствената и економската криза предизвикана од коронавирусот.
„Успеавме, и покрај тешката економска ситуација, да имаме приближно ист буџет како минатата година. Скратени се средствата за културата, но тие се скратени во сите министерства, бидејќи во овој момент се соочуваме со здравствен предизвик, чие побрзо надминување е во интерес на сите граѓани. Ние сега мора да преживееме за потоа да можеме да живееме. Во изминатиот период од корона-кризата ресорот култура извлече повеќе искуства, кои, уверена сум, ќе ни помогнат и в година успешно да се справуваме со реалноста и да креираме содржини, кои, според протоколите, ќе ни овозможат континуитет“, рече министерката за култура. Стефоска појасни дека во предлог-буџетот за 2021 година се предвидени повеќе средства за: исплата на платите на вработените во установите од областа на културата во согласност со потпишаниот колективен договор за културата, предвидени се средства за нивелирање на платите на директорите на националните и локалните установи, а зголемување има кај ставката блок-дотации, каде што се предвидени повеќе средства за исплата на бруто-платите на вработените во локалните установи, кои се нивелирани поради примената на новиот колективен договор за културата, како и за платите на директорите на локалните установи. Предвидени се и средства во висина од пет милиони денари за поправки и тековно одржување на објектите на националните установи, од кои голем дел се изградени пред 30 години.
Стефоска информира дека предлог-буџетот за 2021 година, со кој се предвидени средства за работа на Министерството за култура и за Управата за заштита на културното наследство, изнесува 240.283.000 денари, а од овие средства, 2 милиона денари, се предвидени за набавка на софтвер и хардвер за современо функционирање на Министерството за култура и за набавка на соодветна информатичка опрема.
На прес-конференцијата беше споделено дека во рамките на буџетот за културата од следната година се отвора нова програма – „Културно наследство во опасност“ за која ќе бидат издвоени 12 милиони денари.
„Во поглед на остварувањето на приоритетите во заштитата, Курбиново е на врвот. Како приоритет се наметнува и заштитата на црквата во Матејче, проблем кој е актуелен веќе дваесет години. Тука е и конзервацијата на Лешочкиот манастир. Лично отидов во Градскиот конзерваторски центар за да видам до каде е проектот за конзервација на акведуктот. Имам добра вест – идејниот проект за конзервација на акведуктот е завршен, а основниот проект ќе биде готов за две недели“, рече Стефоска и додаде дека зпочнува и санацијата на куќата на Лазар Личеноски, како и санациите на неколку спомен-куќи во државава, како и на Центарот за култура во некогашната куќа на Нијази-бег.
Што се однесува до средствата за капитални проекти, министерката за култура информира дека за оваа намена се обезбедени 217.000.000 денари. Посочи дека планирани се средства за продолжување на изградбата на Турскиот театар во Скопје, за реализација на втората фаза на театарот и библиотека во Тетово, а со средствата во 2021 година би требало да се заврши театарот во Струмица.
„Во буџетот се обезбедени средства (6 милиони денари) за набавка на опрема за националните установи, а сметам дека од голема важност се и обезбедените 57 милиони денари насочени за санација. Така, во 2021 година се планирани реконструкциите на театарот во Куманово и на центрите за култура во Кочани и Гостивар“, истакна министерката за култура.
Осврнувајќи се на културата и на ЕУ-интеграциите, Стефоска рече дека предвидени се двојно повеќе средства за културата и евроинтеграциите. Таа информира дека финансиските средства обезбедуваат проекти поврзани со административна реорганизација на културните институции во согласност со принципите за јавна администрација на ЕУ; потоа средства за кофинансирање на сите одобрени проекти на македонските корисници од страна на Европската комисија, а кои се однесуваат на програмата „Креативна Европа“, како и воспоставување на европската агенда за Западен Балкан во областа на културата.
„Изразувам искрено уверување дека ова ќе придонесе кон поефикасно интегрирање и вмрежување на уметниците и културните работници од нашата земја со земјите од Европската Унија“, рече Стефоска. На прес-конференцијата беа споделени и заложбите на Министерството за култура за стимулирање на младите во сите сегменти.
„И во оваа пригода сакам да повторам дека поддржувајќи ги младите, Министерството не дискриминира по ниту еден основ, вклучително и по основ на возраст. Напротив. Ги охрабруваме сите, заедно, креативно, иновативно и со високо чувство на солидарност да го споделиме она што го имаме. Солидарноста им прилега на културните работници и на уметниците. Ковид не е изговор, Ковид е состојба која кај нас, покрај сето зло, остави и без работа 14.000 млади. А сега е нивното време. Младите најлесно ги прескокнуваат бариерите и нè носат на нови хоризонти“, истакна министерката за култура, Стефоска.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
„Макавеј“ го објави новиот роман „Волкот“ од Константин Дораковски
Издавачката куќа „Макавеј“ го претставува романот „Волкот“ од современиот македонски автор Константин Дораковски – дело во кое писателот се оддалечува од широките општествени и историски теми и длабоко навлегува во индивидуалната човечка психа. Дораковски ја отвора вечната дилема за природата на доброто и злото во човекот, градејќи ја приказната околу ликот Велјан, млад човек чија внатрешна борба меѓу светлината и темнината прераснува во драматична, болна и мошне емотивна лична одисеја.
Романот го следи Велјан од неговото детство обележано со загуба и тишина, преку младоста исполнета со чувствителност, неправда и копнеж, па сè до моментот кога неговиот карактер се крши под товарот на низа животни удари. Паралелно со реалната приказна, авторот мајсторски ја вметнува алегориската линија на „штркот“ и „волкот“ – двете спротивставени сили што ги симболизираат добрината и злото во човековата природа. „Волкот“ е роман во кој секоја страница го поттикнува читателот да се праша: што нè оформува – љубовта, болката или изборите што ги правиме?
„Ги покануваме читателите да го откријат овој возбудлив и продлабочен прозен свет. Како завршува приказната на Велјан останува на читателот самиот да го доживее и протолкува – без да откриеме повеќе, ќе кажеме само дека финалето на романот носи силен емоционален удар и отвора простор за длабоко размислување“, изјави уредникот на изданието Владимир Цветкоски.
Култура
Изложба на Сашо Алушевски во Скопје: „На мајката земја – шума“ го истражува односот меѓу фотографијата и природата
В среда, 3 декември, од 18 часот, авторот Сашо Алушевски ќе постави изложба од циклусот „На мајката земја – шума“ во мобилната монтажна галерија во Паркот на франкофонијата во Скопје.
Поставката „На мајката земја“ го истражува односот меѓу фотографијата и материјалната природа/реалност/нашите доживувања третирајќи ја фотографската слика како симулакрум – визуелен знак што не ја претставува природата директно, туку нејзините кодови и траги. Потпирајќи се врз Платоновата разлика меѓу идеја, имитација и сенка, изложбата укажува дека уметничката практика не може да го реплицира светот, туку само сопствените граници и јазикот.
Преку суптилна деконструкција на лисја, земја, камен и вода, сликите ја расплетуваат врската меѓу визуелното и физичкото. Материјата се претвора во знак, а фотографијата – иако фиксирана – упорно одбива да биде статична. Таа сведочи за својата ограниченост нудејќи простор во кој претставата и реалноста се разидуваат.
Овој јаз меѓу сликата и природата ја носи и главната порака: ниедна визуелна репрезентација не може да го замени директното, органско доживување на природата. Мирисот на мов, текстурата на кората, здивот на шумата – без соработка со идеалниот гледач – остануваат искуства што фотографијата само ги навестува, но не ги поседува.
Поставката ја преиспитува нашата перцепција: Дали сликите се надвор од нас – или во нас? Каде завршува сопствената проекција, а каде почнува реалното?
Во реализацијата се користени природни материјали и повеќе аналогни фотографски техники: цијанотипија, Ван Дајк, гумотипија и гумомаслена техника, колодиум, мордансаж и лумен-процеси.
Изложбата е реализирана со поддршка од Министерството за култура и туризам.
Култура
Почнува 24. „Синедејс“ со репертоар од над 50 европски остварувања
Со слоганот „Се гледаме од другата страна“ од 3 до 10 декември се одржува 24. „Синедејс“ – Фестивал на европски филм.
Осумте селекции, повеќе од 60 филма, кои ја одбележаа тековната европската филмска година и врвната работилница „Маркетинг на филм“ се фактографски белег на годинешниот „Синедејс“.
„Оваа година публика не ја водиме на филмско патување, туку ја водиме низ премин. Типично за Дејвид Линч, кому му го посветуваме ова издание, надреално, сонувачки, убаво и контрастно. Тој премин и покрај сѐ е богат со најновите и најнаградувани филмови. Свесни сме дека земја како Македонија, со мал продукциски импакт, филмот се докажа како најголем амбасадор и за да може да виреат такви креативци, но и на таквата префинета публика должни сме да ѝ го дадеме најдоброто што знаеме да го правиме, а тоа е фестивал, пред сé“, вели Маргарита Арсова, програмски координатор на „Синедејс“.
Два филма се на почетокот на фестивалот – „Тоа беше само несреќа“ во режија на Џафар Панахи, добитник на наградата „Златна палма“ на Канскиот фестивал и „Човек лавина“ на Слободанка Рудин, филм за еден од најдобрите музичари и тапанари во поранешна Југославија, Драгољуб Ѓуриќиќ.
„Ова издание на ‘Синедејс’ ги носи и ‘Тајниот агент’ на Мендонса Фило, ‘Домот на младата мајка’ на браќата Дарден, и двата номинирани за ‘Златна палма’, ‘Татко мајка сестра брат’ на Џим Џармуш, кој е добитник на наградата ‘Златен лав’ во Венеција и досега не е прикажан во кината во Европа, потоа филмови во кои македонските филмски екипи се копродуценти, како ‘Оче наш’ на Горан Станковиќ, ‘Ера’ на Парта Келменди, ‘Павиљон’ на Дино Мустафиќ… А ќе гледаме и филмови на Сорентино, Парк Чан-Вок. Особено сме благодарни што годинава и ‘Македокс’ ни се придружува со своја селекција, победници од нивниот фестивал. Многу гости, музика и филмски завршок на годинава за МКЦ“, дополнува Арсова.
Селектор на програмата на 24. „Синедејс“ е Бернд Будер и годинава ќе ги гледаме филмовите структурирани во повеќе селекции: официјална селекција, гала-програма, МК во ЕУ, МК-премиери на кратки филмови, музички документарци, СЕЕ-програма, селекција на Дејвид Линч и „Македокс“.
Жири-комисијата во состав: Сара Климовска – актерка, Северна Македонија, Арсен Оремовиќ – режисер, Хрватска, и Алеш Павлин – режисер. Словенија ќе одлучува за филмовите во официјална конкуренција, а Ана Опачиќ – режисерка, Хрватска, Фатос Бериша – режисер, Албанија, и Јасмина Карајловиќ – продуцентка, Црна Гора, за филмовите во СЕЕ-програмата.
На 4 и 5 декември во клубот МКЦ, во рамките на вечерите „Синемјузик“ имаме специјална селекција од десетина млади европски бендови, поддржани од програмата „Лајвјуроп“. Влезот за концертите е бесплатен.
Фестивалот ќе се случува во просториите на МКЦ, во киното „Фросина“ и во Дансинг-салата „25 мај“.
Билетите за годишното издание на „Синедејс“ ќе бидат по цена од 200 денари за сите филмови, а може да се купат онлајн, преку bileti.mkc.mk (препорачуваме онлајн-продажба), како и на самиот влез на МКЦ.
Фестивалот во најголем дел е поддржан од Агенцијата за филм на РСМ. Други финансиски покровители се Град Скопје, Делегацијата на ЕУ преку програмата за поддршка на европските филмски фестивали, како и мрежата „Лајвјуроп“.
Трето судење за „Пулс“: нов обид за воведни зборови на одбраната
Судењето за дискотеката „Пулс“, во која загинаа 63 лица и речиси 200 беа повредени, продолжува денеска со трето рочиште. Се...
САД размислуваат за копнен напад врз Венецуела; Мадуро: Подготвени сме да се браниме
Претседателот на Венецуела, Николас Мадуро, изјави дека неговата земја е подготвена да се одбрани додека САД размислуваат за копнен напад....
Виткоф и Кушнер денеска се среќаваат со Путин во Москва
Пратеникот на американскиот претседател Доналд Трамп, Стив Виткоф, и зетот на претседателот, Џаред Кушнер, ќе се сретнат со рускиот претседател...
Белата куќа е многу оптимистична во врска со мировните преговори во Украина
Белата куќа е „многу оптимистична“ во врска со шансите за постигнување договор за прекин на војната во Украина, изјави нејзината...
(Видео) Илјадници протестираа против владата во Бугарија, луѓето се судрија со полицијата
Илјадници луѓе излегоа на улиците на Софија за да протестираат против буџетскиот план на бугарската влада за следната година, првата...
Кремљ: Го освоивме Покровск
Руската армија го зазеде украинскиот рударски град Покровск во источниот регион Донецк, кој беше под напади околу една година, изјави...
Белата куќа: Магнетната резонанца на Трамп покажа одлична здравствена состојба
Портпаролката на Белата куќа, Каролина Ливит, денес изјави дека неодамнешниот преглед со магнетна резонанца на Доналд Трамп бил превентивен по...
Сиљановска-Давкова: Системските недостатоци во имплементацијата на Истанбулската конвенција, бараат системски пристап во нивото отстранување
Покрај формалната, нужна е реална заштита на жените од насилство, порача претседателката Гордана Сиљановска-Давкова на јавната расправа за имплементацијата на...
Освен во „Димо Хаџи Димов“, во друго училиште во Карпош не се најдени патогени бактерии
На 27.11.2025 АХВ заедно си службени лица од ИЈЗ направи вонредна контрола во 9 основни училишта во рамките на општина...
Продолжува повратот на средствата од мерката „Мој ДДВ“ за скенирани сметки, соопшти Управата за јавни приходи
Управата за јавни приходи информира дека повратот на средства од мерката „Мој ДДВ“ за скенирани сметки во третиот квартал од...
Се вклучија камерите во Скопје, возачите што ќе направат прекршок ќе добијат опомена
Камерите поставени на сообраќајниците во Скопје од денеска ќе снимаат, возачите што ќе направат прекршок ќе добијат опомена, а од...
Пазарниот инспекторат со засилени контроли во угостителските објекти во пресрет на празниците
Државниот пазарен инспекторат најави засилени инспекциски надзори во угостителските објекти во пресрет на претстојните празници и зголемениот број прослави. Целта,...
(Видео) Николоски: Пробиени 17 километри за обиколување на Стража на автопатот Гостивар – Букојчани
Интензивно се одвиваат градежните активности на автопатот Гостивар – Букојчани, кој е дел од Коридорот 8, на релацијата Скопје –...
Синдикатот на вработените на клиниките против реорганизацијата – прераспределбата на кадри може дополнително да ја наруши стабилноста на здравствениот систем
Самостојниот синдикат на вработените во универзитетските клиники, центрите, клиничките болници и други јавни здравствени установи (ССКЦ) предупредува дека предложената внатрешна...
Врховниот адмирал на НАТО: Размислуваме за поагресивен пристап против Русија
НАТО размислува за заземање поагресивен став како одговор на руските кибер-напади, саботажи и нарушувања на воздушниот простор, изјави највисокиот воен...
Хакирани 120.000 камери во домови и гинеколошки ординации во Јужна Кореја, снимки со експлицитна содржина продавани на интернет
Четири лица се уапсени во Јужна Кореја за наводно хакирање повеќе од 120.000 видеокамери во домови и бизниси и користење...
ЕУ го предупредува Трамп: Путин мора да одговара за воените злосторства
Висок функционер на Европската Унија предупреди дека мировниот план на Доналд Трамп за Украина не смее да го ослободи Владимир...
Трамп: Украина има сериозни проблеми
Претседателот на САД, Доналд Трамп, изјави дека е оптимист по разговорите меѓу украинските претставници и неговата администрација за начините за...
Родителите прават штета кога инсистираат нивните деца да добиваат петки без соодветно знаење, вели Јаневска
Проблемот со „петките“ во земјата е навистина сериозен и од моето долгогодишно, веќе пет-шест години со контактите со наставниците, тој...
Убиени оперативци на Хамас откако излегле од тунел во Газа
Израелските одбранбени сили (ИДФ) убија четворица оперативци на Хамас денес откако излегоа од тунел на југот од Појасот Газа, објави...
