Култура
Интервју на писателот Томислав Османли за „Вијести“: „Во новото општество нема место за сеќавањата“
Македонскиот писател е преставен во мошне опсежен разговорот за неговите книги објавени во регионалните издавачки куќи, како и со неговите мислења кои се движат и во проблемските историски, како и во општествените поттексти на неговото книжевно творештво.
Подлистокот за култура и уметност „Art“ на дневниот весник „Vijesti“ од Подгорица, објавува опсежен разговор со нашиот писател Томислав Османли.
Интервјуто, чијшто автор е долгогодишниот новинар Вујица Огњеновиќ, е мотивирано со неодамнешната објава на романот „Бродот. Конзархија“ на македонски автор, во издание угледната издавачка куќа „Агора“ од Нови Сад. Авторот овој новински разговор, својот соговорник го претставува концизно, на следниот начин: „Македонскиот писател Томислав Османли (1956) е наградуван прозаист, драмски писател, теоретичар на медиуми и автор на над 30 книги, меѓу кои се и првите македонски книги посветени на седмата и на деветтата уметност (филмот и стрипот). За Art Vijesti тој говореше за своите наградени книги“.
Разговорот со македонскиот писател е најавен и на насловната страница на саботниот број за култура и уметност на независниот дневен весник „Vijesti“ кој годинава одбележува 25 години постоење. Интервјуто со Османли носи наслов „Во новото општество нема место за сеќавањата“. Покренува прашања од повеќе домени, од негова книжевна поетика, прозни особености, темите на глобалната моќ и манипулацијата со основните човечки вредности како што се животот и слободата на поединецот и на народите, разорувањето на земји: „впрочем,не е само Балканот, според старата ситагма, буре со барут, туку тоа во меѓувреме стана и целиот свет. Блискиот Исток е во воена состојба до кајшто досега моето целоживотно паметење, значи и пред војните во нашите земји, а така останува непрекинато, дури и по склопувањето на нашите кревки мирови; таму,веќе со генерации, новородените деца вдишуваат чад и барут. Европа е, еве, поприште на жесток и опасен воен судир помеѓу два блиски, некогаш братски идентитети. Тоа потсетува на нашите крвави искуства. Тековната украинска судир во една димензија го доживувам како постјугословенска војна… Има во тие судири, некаков заеднички содржател, што меѓу жртвите, а особено кај главните извршители…“
Османли говори за траумите на современоста од аспект на литературниот и интелектуален ангажман, на силите (ги нарекува злодуси) што поттикнуват војни, сѐ до темите на актуелното отуѓено живеење во сегашност во која сѐ, па и демократијата се претвора во симулакрум, проблематизирани и во неговата глобална дистопија, романот „Бродот. Конзархија“ и неговата особена „холографска“ поетика. Интервјуто, сепак, не се задржува само на спомнатата литературна објава, туку и на уште неколку прози книги на Османли, објавени на просторот на регионот во кој се говори и се чита на ист или сроден јазик. Така, во фокусот на интересирањето на авторот на интервјуто во најновиот број на подгорички „Art“ се и романот „Дваесет и првиот“, книгата раскази и новели „Светилка за Ханука“, „Зад аголот“, „Каприча“…
Меѓу останатото, во интервјуто станува збор и за актуелните македонските национални теми, од кој дел авторот на интервјуто со Томислав Османли го извлекува следниот исказ: „Kолку што негациите и посегнувањата по македонската историја, јазик и идентитет се позачестени, толку е посилна и југоносталгијата зашто во југословенската повоена заедница македонскиот народ го доби своето комплетно признание и својата прва трајна државност.“ Понатаму македонскиот писател продолжува: „Што се донесува до мене, јас од својата македонска и југословенска припадност никогаш не сум се откажал. Јас сум југоносталгичар, но и културен југореалист, зашто со задоволство констатирам дека луѓето на уметноста и на културата најлесно се пронаоѓаат, се договараат, се дружат и соработуваат, па токму тие најдобро и успеваат повторно да ги воспостават врските што така жестоко ги беа испокинале политичарите.“
Османли пред црногорските читателите опсежно ја претставува и македонската прозна сцена спомнувајќи голем број имиња на автори од сите книжевни генерации кои активно создаваат романескни творби.
Проширеното медиумско интересирање за авторскиот профил на Томислав Османли е резултат на подолго време присутните позитивните одгласи на книжевните проследувачи и на читателските реакции што во тамошните медиуми ги добиваат неговите прозни дела, кои години со ред, се објавуваат во Хрватска, Србија, БиХ и Црна Гора. По неодамнешните разговори со нашиот писател, во белградскиот независен весник „Дневник“, како и седмичната емисија „Околу Балканот“ на програмата на Радио Белград 2, објавени во април и во мај годинава, ова е трето поскорешно големо интервју, меѓу поголемиот број претходни разговори, со кое тамошните литературни јавности континуирано, повеќекратно го фокусираат творештвото на овој исклучително продуктивен и естетски особен македонскиот автор.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Поддршка за културата во Битола: MINT зад Шекспир фестивалот 2025
Денес официјално започнува Шекспир фестивалот во Битола, еден од најзначајните и најреномирани театарски настани во регионот, кој годинава повторно ги обединува највлијателните и најиновативните Шекспирови продукции од светот.
Организиран од Народниот театар Битола, фестивалот претставува платформа каде класичните драмски текстови добиваат современи интерпретации, а Битола станува центар на висока сценска уметност.
Во пресрет на свеченото отворање, денес се одржа работна средба помеѓу директорот на Народниот театар Битола, Васко Мавровски, и генералниот директор на MINT Fintech Group, Никола Јошевски. MINT е долгогодишен партнер и спонзор на Народниот театар Битола, а годинава ја проширува својата поддршка и како клучен спонзор на Шекспир фестивалот.
Средбата, одржана во фоајето на театарот, беше можност за разговор за заедничката визија, новите идеи и стратешкото планирање на програмските и културните иницијативи за 2026 година.
„MINT продолжува да вложува во културата не како обврска, туку како уверување дека уметноста ја гради заедницата, а силната културна сцена значи силно и одржливо општество,“ истакнаа од компанијата.
Вечерва, со кревање на завесата, Битола повторно ќе стане театарски центар чијашто традиција, енергија и визија ја прават препознатлива на културната мапа на регионот.
(ПР)
Култура
Објавен „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половина на ХХ век“ од Славчо Ковиловски
„Македоника литера“ објави нова книга на Славчо Ковилоски со наслов „Речник на псевдонимите во македонската книжевност од првата половинана ХХ век“.
Овој речник се надоврзува на „Речникот на псевдонимите во македонската книжевност од XIX век“, од истиот автор, публикуван во 2022 година. Покрај лажните имиња од сите видови (псевдоними, кратенки, знаци) овде се вклучени и одредници со прекари на публицисти, родените имиња на авторите, како и одреден број партизански псевдоними.
Во Речникот се наоѓаат книжевни псевдоними на 187 автори и 36 псевдоними од други области со вкупен број од 223 лица со скриени имиња. Исто така, има 19 родени (крстени) имиња на луѓе од книжевноста и културата, како и 37 автори чии прекари се споменуваат покрај нивните имиња. Вкупниот број на псевдоними изнесува повеќе од петстотини. Посебно поглавје е посветено на теорискиот пристап при објаснувањето на методологијата, односно постапките за дешифрирање и категоризирање на скриените имиња. Овој дел е особено важен, бидејќи без соодветен критички метод на потврдување или негирање на авторството препишано според псевдоним, не може да се добие релевантен одговор, прецизно дефиниран, елабориран според современите концепции на теоријата на книжевноста, но и на книжевно-историските односи и практики.
Славчо Ковилоски (Скопје, 1978) е македонски книжевен историчар, културолог, поет, прозаист. Автор е на неколку прозни, поетски и монодрамски дела, како и на повеќе монографии од областа на книжевноста, историјата и културологијата. Прикази и статии објавувал во повеќе македонски списанија и дневните весници. Има преведено шест белетристички и научни дела од хрватски и бугарски на македонски јазик и повеќе преводи од српски јазик објавени во периодиката. Делови од неговото прозно и поетско творештво се преведени и препеани на неколку европски јазици.
Работи во Институтот за македонска литература (Одделение за македонска литература во XIX век), при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје.
Култура
Пијано-рецитал „Скопје во петолиние 2028“
Културниот информативен центар – Скопје го најавува пијано рециталот „Скопје во петолиние 2028“ – македонска музичка приказна во чест на Скопје, Европска престолнина на културата 2028.
Овој уникатен рецитал ќе ја раскаже музичката приказна на нашиот град преку внимателно одбрани дела на македонски композитори, претворајќи го Скопје во вистинска партитура, а пијаното – во раскажувач. Рециталот претставува интимна пијанистичка нарација која го пренесува духот и енергијата на градот директно до срцето на публиката.
На пијаното ќе настапи Давид Павиќ, млад, но веќе признат пијанист кој го претставува новиот бран на македонски уметници. Со внимателно одбраниот репертоар, рециталот ќе го истакне генерацискиот премин на македонските композитори и континуитетот на музичкото изразување во Македонија.
Овој рецитал е прв целовечерен концерт од ваков вид воопшто кај нас, во кој младата надеж на македонската пијанистичка сцена, Давид Павиќ, преку својот личен уметнички израз ќе ги претстави делата на македонските композитори во ново светло.
Со внимателна интерпретација и емоционална длабочина, тој не само што ги оживува музичките дела на македонските композитори, туку и ги афирмира пред домашната и меѓународната публика.

