Култура
(Видео) Николиќ и Јолевски за премиерата на „Отело“ во МНТ: Претстава за предрасудите и љубомората кои можат да бидат фатални за жената

По првата премиера, која се одржи на 16 ноември на сцената во Босанското народно позориште, Зеница – БиХ, во Македонскиот народен театар на 4 декември со почеток во 20 часот ќе биде одиграна скопската премиера на претставата „Отело“ од Вилијам Шекспир, а во режија на Нина Николиќ. Овој меѓународен проект е копродукција помеѓу Македонскиот народен театар, Босанското народно позориште, Зеница ― БиХ и „Перипетија продукција“, Скопје, во кој играат актери од двете земји, и тоа: Енес Салковиќ, Саша Ханџиќ, Дарја Ризова, Ѓорѓи Јолевски, Златан Шкољиќ, Aлександар Ѓорѓиески, Џенана Џаниќ, Тамара Миличевиќ-Стилиќ, Александар Михајловски и Аксел Мехмед.
Режисерката Николиќ вели дека оваа шекспирова драма ја актуелизира бидејќи смета дека темата што се отвора во „Отело“ и зборува за околности во кои Дездемона ќе биде жртва на агресијата и љубомората на некој начин ја опишува деструктивноста на овие емоции кои можат да доведат до фатален крај.
„На втората изведба на ‘Отело’ во Зеница имавме млада публика која очигледно не го знаеше Шекспировиот текст и претставата ја следеше до крај во исчекување каде ќе ги одведе и кога го видоа фаталниот крај на Дездемона не го сокрија чувството на пораз до што се може да доведе една доминација на машката агресија и љубомора и дека тоа може да заврши со смрт. Во атмосферата се чувствуваше дека оваа порака стигна до нив и затоа сметам дека оваа интерпретација на ‘Отело’ носи важна порака ви современиот свет“, вели Николиќ.
Претставата е специфична бидејќи има голема интернационална екипа, се игра на босански и на македонски јазик. За актерот Јолевски, кој игра три карактери во „Отело“, работата на оваа претстава била исклучително интересна и двојазичната игра докажува дека суштината на текстот и театарската игра го држат вниманието на гледачот, а актерите совршено се разбирале меѓу себе.
„Предрасудите се дел од карактерот речиси на сите ликови во ‘Отело’ кои не можат да се надминат себеси па ќе ја жртвуваат добрината и љубовта на Дездемона. Токму поради потенцирање на предрасудите како доминантни во ‘Отело’, а многу актуелни на овие простори, двојазичната актерска игра е од суштинско значење во оваа претстава. Целиот процес на подготовка беше многу интересен, од првото исчитување на текстот до неговата премиера. Задоволство беше да се работи со млада актерска екипа и со режисерката Николиќ“, вели Јолевски.
Во разговорот Јолевски остро го критикуваше и денешниот пристап кон театарот и културата.
„Ние сме центрифугално исфрлени од системот и сплескани на ѕидот, а ако уметноста е духот на народот во една држава тоа значи дека истото се случува со духот на народот. Наша должност е да се бунтуваме и да си го вратиме вистинското место иако политиката и бизнис-елитите доминираат во нашето општество“, вели Јолевски.
Драматургот на претставата е Тамара Барачков, сценографското решение е на Вишња Вујовиќ, Ивана Каранфиловска-Угуровска, костимограф, на сценските движења работел Димитриос Сотириу, текстот е во превод на Маја Трајаноска-Ивановска и Зина Агиќ, Крис Јегер, дизајн на светло, а композитор на музиката е Дуке Бојаџиев.
Билетите за премиерата и следната изведба, која е закажана на 5 декември, се пуштени во продажба преку онлајн-системот и на билетарницата во МНТ.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“

Под мотото „Театарот го менува светот“ од 3 до 7 август во НУ Центар за култура – Битола ќе се одржи 14. издание на Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во традиционалниот термин на две сцени во Центарот за култура ќе се одиграат десет претстави. А покрај официјалната натпреварувачка програма, фестивалот оваа година подготви богата придружна програма.
Шест претстави од Грузија, Унгарија, Хрватска, Бугарија, Албанија и Македонија ќе се натпреваруваат за фестивалското Гран-при за најдобра претстава во целина. Дел од програмата се театрите „Нодар Думбадзе“ и „Пиро Ќеци“, национални установи од Грузија и Албанија. А ни доаѓаат и признатите независни продукции: „Колибри“ од Унгарија и „Мала сцена“ од Хрватска кои важат за најстари и водечки театри за деца во своите земји. На програмата е и куклениот театар „Сенџу“ од Бугарија кои ни носат јапонски куклен театар по методот на Такеда а за прв пат на „Битолино“ ќе учествува и Театарот „Сенки и облаци“ од Скопје.
„Нашите сцени се место каде што детската насмевка, фантазијата и искрените емоции се во центарот на вниманието. Преку театарот ние не само што раскажуваме приказни, туку и ги воспитуваме идните генерации – во духот на емпатија, разбирање и љубов кон уметноста. Срдечно им се заблагодарувам на сите театари од целиот свет кој изразија интерес да учествуваат. А особено – на децата, нашата верна публика изминатите тринаесет години кои се срцето на сè што правиме.“ – истакна Филип Етмишовски, директор на Бабец театар и Интернационалниот детски театарски фестивал „Битолино“.
Во годината кога Драмскиот аматерски фестивал во Кочани, кој важи за носечка платформа за театарските аматери, е оправдано одложен. „Битолино“ одлучи да ја отстапи својата сцена на аматерските театри и театарски школи од земјата. Оваа година во придружната програма ќе бидат Театар Чекори од Скопје и Театарот при ЈОУ Дом на култура „Иван Мазов – Климе“ од Кавадарци. Фестивалот ќе го отвори и затвори Театарската школа „Бабец“ со претставите „Зборови“ и „Аудиција“. Токму со премиерата на младинската постановка на „Аудиција“ по текст на Александар Галин, Бабец театар ќе го одбележи и својот јубилеен 15. роденден.
Во придружната фестивалска програма е и дводневна театарска работилница за куклен театар „Светот на куклите“ со бугарската режисерка и актерка Ефимиа Павлова. Токму директорката на Државниот куклен театар во Сливен, Бугарија ќе биде претседател на фестивалското жири. Останатите два члена се македонските актери со интернационална театарска, филмска и телевизиска кариера: Тони Наумовски и Мартина Тапарчевска.
Фестивалот е поддржан како проект од национален интерес во рамки на Годишната програма на Министерстовото за култура и туризам на Македонија, Годишната програма за култура на Општина Битола а генерален спонзор е Комерцијална банка АД Скопје.
Култура
Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшките вечери на поезијата за 2025

Пет книги влегоа во потесен избор за наградата „Браќа Миладиновци“ на Струшки вечери на поезијата за 2025.
„Жири-комисијата за доделување на наградата „Браќа Миладиновци“ на СВП за 2025 година одржан на 18 јули 2025 година По завршување на првата, поединечна фаза на работа, во согласност со Правилникот за наградата, Во текот на првиот дел на состанокот, во согласност со Правилникот, едногласно ја усвои следнава листа на потесен избор од пет поетски книги (наведени по азбучен ред, според презимето на авторот):
– „Рубедо“ од Андреј Ал-Асади (Скопје: ПНВ Публикации, 2025)
– „Рајсфершулс“ од Јулијана Величковска (Скопје: ПНВ Публикации, 2024)
– „Маслина и младост“ од Гордана Михаилова Бошнакоска (Скопје: Макавеј, 2025)
– „На ти со Ерос и Танатос“ од Виолета Танчева-Златева (Скопје: Три, 2025)
– „Вообразби: лирски етиди за некој друг свет“ од Бранко Цветкоски (Скопје: Макавеј, 2025)“, се истакнува во информацијата.
На конкурсот, според соопштеното, се пристигнати 37 книги од исто толку автори, кои влеголе во конкуренција.
Согласно планираните програмски активности, читањето на застапените автори во потесниот избор ќе биде на 22 август, додека добитникот на наградата „Браќа Миладиновци“ за најдобра поетска книга меѓу две фестивалски изданија, објавена на македонски јазик, што ја доделува СВП ќе биде прогласен на 23 август.
„На конкурсот пристигнаа вкупно 35 наслови. Покрај паричниот износ, како дел од наградата од 2012 година во издание на СВП наредната година наградената книга ја објавува во превод на еден странски јазик и ја претставува преку промоција и портрет на добитникот“.
Култура
„Мајка“ на Теона Стругар-Митевска распродаден за европска дистрибуција пред премиерата во Венеција

Филмот „Мајка“ на Теона Стругар-Митевска, кој ќе ја отвори престижната селекција „Хоризонти“ на годинешниот 81. Венецински филмски фестивал, веќе е распродаден за кинодистрибуција во над 15 европски земји, вклучувајќи ги Франција, Германија, Италија, Шпанија, Данска, Шведска, Норвешка, Полска, Чешка, Финска, Белгија и други.
Филмот ќе почне да се прикажува во европските кина од 3 декември, што претставува редок и исклучителен успех за една македонска продукција да обезбеди киноприкажување пред светската премиера.
„Овој извонреден интерес за ‘Мајка’ е доказ дека филмот има потенцијал да стане еден од најистакнатите европски филмови оваа година“, велат од француската агенција „Кинолоџи“, која е задолжена за светска продажба и дистрибуција.
„Филмот ‘Мајка’ е извонредно уметничко дело. Гордост ни е што овој филм, зад кој стојат визијата на Теона Стругар-Митевска и посветеноста на целата авторска екипа, го носи печатот на македонската креативност, но и професионализам. Неговото претставување на отворањето на еден од најреномираните светски фестивали, Венецискиот, е доказ дека македонската уметност може рамноправно да чекори со светот. ‘Мајка’ покажува дека кога уметниците се поддржани, а државата има слух за културното творештво, се раѓаат дела што говорат на универзален јазик. Министерството за култура и туризам ќе продолжи решително да поддржува проекти од ваков калибар, кои не само што ја афирмираат македонската култура дома туку ѝ обезбедуваат видливост и признание на најпрестижните сцени во светот“, изјави денеска на прес-конференција министерот за култура и туризам, Зоран Љутков.
Филмот ќе ја има својата светска премиера на 28 август 2025 година во Венеција отворајќи го првиот натпреварувачки ден во селекцијата „Хоризонти“, која е посветена на иновативни естетски и наративни филмски форми. Тој ден во Венеција ќе се прикажат само два филма: La Grazia, напишан и режиран од оскаровецот Паоло Сорентино, и македонскиот „Мајка“ на Теона Стругар-Митевска.
Главната улога ја толкува шведската ѕвезда Номи Рапас, светски позната по улогата во „Девојката со тетоважа на змеј“, заедно со Никола Ристановски во улогата на отец Фредерик и Силвија Фокс како сестра Агнешка. Режисерката Теона Стругар-Митевска истакна дека токму нивната хемија и доверба на сетот биле клучни за автентичноста и интензитетот на филмот. Европските дистрибутери веќе ја препознаваат нивната изведба како еден од најсилните адути на филмот.
Филмот е копродукција меѓу Македонија, Белгија, Шведска, Индија, Данска и Босна и Херцеговина, снимен на три континенти, со поддршка од Агенцијата за филм на Северна Македонија, Creative Europe – MEDIA, Данскиот филмски институт, Belgium Tax Shelter, Шведскиот филмски институт, регионални фондови и други партнери.
„Мајка“ ќе се натпреварува во повеќе категории во Венеција вклучувајќи: најдобар филм, режија, сценарио и актерски остварувања. Премиерата на 28 август е само почеток на неговото европско и светско фестивалско патување.
За македонската публика, „Мајка“ ќе биде премиерно прикажан на 46. издание на Интернационалниот фестивал на филмска камера „Браќа Манаки“, што ќе се одржи од 20 до 26 септември во Битола.
Сценографијата е дело на Вук Митевски, прв асистент на режија е Јане Ќортошев, а сценариото го потпишуваат Гоце Смилевски, Теона Стругар-Митевска и Елма Татарагиќ.