Контакт

Култура

Коментар: Култ(ура) на инквизиција

Објавено пред

(Насловот, режисерот и содржината на воведот во текстов се измислени, секое поистоветување е случајно)

dobivaj vesti na viber

„Филмот „Исмејување со Алах“ во режија на Арбен Доли е современа љубовна приказна меѓу средовечен маж ставен на раскрсница во животот и млада жена која сака да замине во странство. Скендер работи во швајцарски медицински институт, татко е на 20-годишни близначки солидни студентки и сопруг на Стефани, учителка во основно училиште во Женева. Иако има убав живот, го измачува носталгија по родната земја, има интензивни сеќавања за роднините , убавите пејсажи од тетовското село Теарце, првите симпатии, незавршени судбински приказни… Се пакува и заминува во Македонија. Таму случајно ќе ја сретне младата Теута, која студира на Медицинскиот факултет во Скопје, и меѓу нив ќе се случи љубов. Во меѓувреме во Скопје се случуваат протести против воведување на законот за двојазичност. Една од сцените има потресни кадри каде што група хулигани манифестираат револт за овој закон, скандираат „Смрт за Шиптари“, „Гасна комора за клетите Шиптари“, „Само мртов Шиптар е добар Шиптар“. Во една друга сцена, се случува жестока пресметка меѓу средношколци во градски автобус, каде што ќе биде претепан Албанец од врсник Македонец. Овие сцени се чини се непотребни, но веројатно авторот ги вметнал сакајќи да ја опише актуелната состојба во земјата каде што паралелно се случува љубовта меѓу Скендер и Теута. Личната драма и човечките судбини наспроти едни паралелни општествени околности. Што и да сакал да каже авторот, филмот е просечен, конфузен и производ на слободниот израз на режисерот.“

Овој филмски осврт е измислен како симулирање рецензија кон една друга верзија на филмот „Ругање со Христос“ околу кој деновиве се крена прашина, а министерот за култура, Асаф Адеми, свика прес-конференција. На јавноста првиот човек на ресорното министерството ѝ порача дека вакви филмови во кои има сцени каде што војници на ОНА се изживуваат врз Македонци не ни се потребни. Исто така, потенцираше дека во иднина ќе бидат санкционирани вакви приказни каде што се навредуваат чувствата на граѓаните. Директорот на Агенцијата за филм, Горјан Тозија, пак, неколкупати нагласи дека не станува збор за цензура, а авторството и слободата на израз се најважни, но дека ни се потребни некои други теми за нашата кинематографија да се пробие и да стане дел од светската филмска мапа.

Се разбира дека секој има право на свое мислење и дека и публиката што ќе го погледне филмот на Јани Бојаџи ќе има најразличен став. Онаа поедуцирана филмска публика сигурна сум нема да препознае некое вонредно филмско остварување, дури ќе ѝ биде и здодевен. И да, се соласувам дека вакви филмови каде што во една содржина и драмска линија непотребно се провлекуваат сцени на насилство, коментираат некои историски околности не се нужни.

Но, сцените од мојов измислен филм „Исмејување со Алах“ каде што некои Македонци се насилни, прости, агресивни и се убијци, не би ме навредиле. Такви Македонци има, и тоа е вистината, како што има поединци и групи во секој народ. Дали повторно на имагинарна премиера во Монтреал, од мојов измислен филм, странците би заклучиле дека сите Македонци се варвари што ги мразат своте сограѓани Албанци е друго прашање кое може да има голема палета одговори, а оваа дебата би нè оддалечила од вредноста на филмот воопшто.

Да не одиме предалеку, човековата зла природа постојано е предмет на уметнички остварувања, затоа што е таа дел од реалното битисување. Треба ли да се чувствуам навредена како дел од човечкиот род чии припадници насекаде во светот масакрираат и луѓе и животни, силуваат, уништуваат? Треба ли Германците да ги цензурираат и да ги контролираат сите филмски сцени во кои има фрагменти од фашизмот? Сепак, има мала разлика од историја што има временска дистанца и од онаа што се случува во мигот. А нашава заедничка историја во минативе две децении, во кои вадиме сипаници, за жал и со човечки жртви, е многу свежа. Не сме во состојба непристрасно и објективно да ѝ погледнеме на вистината во очи. Што би се случило ако филмот „Окупација во 26 слики“ на Лордан Зафрановиќ ( што е исклучително филмско дело) своевремено не бил ставен во бункер?

Но, со субјективен и тесен поглед на осуди ќе продолжиме да негуваме култура на инквизиција и ќе ги јакнеме поделбите. Навистина се надевам дека еднаш, од филмот, литературата, музиката и во секој друг облик на уметност политиката ќе ги тргне рацете.

И конечно ако филмот е лош, естетски неиздржан и погрешен во драмскиот наратив, филмските критичари ќе го искритикуваат цивилизирано и објективно и на македонски и на албански јазик. Ама довребата ни е многу разнишана, вистина е дека минатиот режим создаде автори клиенти, вистина е дека, доброволно или не, работеа по нарачка, вистина е дека филмот беше убава финансиска и идеолошка манипулативна алатка, ама да ја затвориме таа приказна.

Никако тоа нема да се случи со одречност, покажување сила, локални емоции и најмалку од сè, со цензура. Чувствата да си ги чуваме за по дома, а да ги негуваме демократските нормативи, кои не подрзбираат шпанска инквизиција, ова е 21 век, дури и во Македонија.



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура

Битола е подготвена за 11. издание на Шекспир фестивалот

Објавено пред

Од

Оваа година, во чест на 81 година постоење на Народниот театар Битола, на сцената на театарот, оживуваат вечните дела на Вилијам Шекспир – во интернационален театарски дух и со врвни продукции од Македонија и светот. Роденденот Битолскиот театар го слави со премиера и 11. издание на Битола Шекспир фестивалот кој се отвора со премиера на „Макбет” – НУ Народен театар Битола, Македонија.

dobivaj vesti na viber

Од 14. до 21. ноември публиката ќе има можност да ужива во претставите од Македонија, Полска, САД, Хрватска / Англија и Бугарија.

На програмата се:

– 15.11 – “Дванаесеттата ноќ” – Драмски театар „Александар Венгерко“, Бјалисток, Полска, режија: Игор Горжковски

– 17.11 – “Крал Лир” – “Lit Moon Theatre”, САД со почеток од 20 часот, режија: Џон Блондел

– 18.11 – “Еволуцијата на распадот” – Театарско здружение „Артема театарска лабораторија“, Скопје, Македонија, почеток 20 часот, режија : Дамјан Димовски,

– 19.11 – кореодрама “Само ти(и)ја / Only You (and I)” – Здружение на граѓани Тим Театрос К, Скопје , Македонија, режија: Војо Цветановски, почеток 20 часот

– 19.11– “Ричард III” – НУ Народен театар Битола, Македонија, режија :Мартин Мирчевски, почеток 21 часот,

– 20.11 – “Јас Писблосом / I, Peaseblossom” – “Hani-Tong Theatre”, Хрватска / Англија, режија: Филип Пар Монодрама базирана на извонредната ревизија на Шекспировата ,,Сон на летната ноќ,, од Тим Крауч,

– 21.11 – “Како што милувате / As You Like It” – Драмски театар „Стојан Бачваров“, Варна, Бугарија, режија: Габор Томпа (Романија).

Влезниците за премиерата на 14 ноември за отворањето на фестивалот се по цена од 300 денари, додека за останатите денови се бесплатни, но со претходна резервација преку смс на телефонскиот број 075/549-400 (секој работен ден од 10:00 до 15:00 часот) со следниве податоци: име и презиме, датум и име на претставата.

Резервациите се обработуваат по принципот „прв јавен, прв услужен“, а потврдата ќе ја добиете со повратна СМС порака со информации за подигање на билетите.

Вашата резервација е резервирана само доколку добиете потврдна смс порака. Поради ограничениот број на седишта за дел од претставите влезниците за истите се во мал број, па поради тоа принципот за резервација е “прв јавен , прв услужен”.

Прикажи повеќе...

Култура

Македонски уметници учествуваа на ликовната колонија во Корча

Објавено пред

Во периодот од 28 октомври до 1 ноември 2025 година, во градот Корча, Албанија, се одржа Ликовната колонија „Visual Artists Colony – Korce2025“, поддржана од Western Balkans Fund. Настанот беше организиран во соработка меѓу неколку партнери од регионот, меѓу кои и македонската невладина организација Интеркултура, која беше еден од коорганизаторите на оваа иницијатива.

dobivaj vesti na viber

Во рамки на колонијата учество земаа шест уметници од Македонија, познати по своето богато уметничко искуство и препознатлив авторски израз. Заедно со колеги од цела Европа, тие работеа на создавање нови дела инспирирани од потребата за мир, заедништво и меѓусебно разбирање во Западен Балкан, како и од културното наследство и природата на Корча.

Програмата на колонијата опфати посети на музејот „Gjon Mili“ и Музејот на средновековна уметност, демонстрации на сликање на голем канвас во живо во West Park, како и отворени креативни сесии во Стариот базар и културно-историските локалитети на градот.

Кулминацијата на колонијата беше изложбата на уметничките дела во Галеријата на Градската библиотека во Корча, заедно со делата од меѓународниот симпозиум „Days of Mio“. Настанот претставуваше прослава на уметноста, регионалната соработка и културната размена меѓу уметниците од Западен Балкан.

Прикажи повеќе...

Култура

(Видео) До понеделник е гласањето за „Силјан“ за престижната „Cinema eye honors audience award“

Објавено пред

Ексклузивно, еден од водечките светски филмски медиуми, IndieWire, го објави новиот трејлер за филмот, опишувајќи го како „најубавиот документарец на годината“ и ги повика гледачите од целиот свет да гласаат за него во рамки на престижната награда Cinema Eye Honors Audience Choice Award.

dobivaj vesti na viber

Линк за гласање: https://cinemaeyehonors.com/audience-choice-voting/

Меѓународен успех и признанија

Филмот ја имаше својата светска премиера на Филмскиот фестивал во Венеција 2025 година, каде што доби извонредни критики и беше наречен „триумф“ и „чудо над чудата“. „Приказната за Силијан“ се издвојува како едно од најзначајните документарни остварувања во пресрет на оскаровската сезона, а наскоро ќе биде прикажан во киносалите низ светот под дистрибуција на National Geographic.

Критичарите за филмот

Познатиот филмски критичар Кристијан Блауелт во својата рецензија за IndieWire напиша: „Приказната за Силијан е без сомнение најубавиот документарен филм на годината. Внимателно изработен, човечен и поетски приказ на односот меѓу еден постар човек и штркот кој му станува пријател и спасител.“ Филмот ја следи приказната за Никола, човек кој се обидува да ја одржи семејната фарма откако неговото семејство заминува во потрага по посигурна егзистенција. Во момент на осаменост, штркот кој случајно се појавува му станува придружник, пријател и симбол на надеж. Приказната е вистинита и неодоливо потсетува на старата македонска народна легенда за залутаниот син кој се враќа кај својот татко откако се претвора во штрк.

Процесот на создавање

Режисерката Тамара Котевска ја следи семејната приказна на Никола повеќе од година и пол пред да се појави штркот. Првично планира да сними документарен филм за последиците на конзумеризмот и глобализацијата врз миграциите, кај луѓето и кај нејзините омилени штркови. Но, животот на ова семејство неочекувано почнал да ја пресликува уметноста, претворајќи ја нивната реалност во современ мит за поврзаноста меѓу човекот и природата. Резултатот е поетско и длабоко човечко сведоштво за вечноста и за тоа како древните митови содржат вистини што остануваат значајни низ вековите.

Кампања за Оскар и американска турнеја

Тамара Котевска во моментов е на американска турнеја во рамките на кампањата за Оскар, а пред неколку дена настапи меѓу режисерите на десетте најдобри документарни филмови на годината во престижната селекција на The Hollywood Reporter на фестивалот во Савана, Вирџинија. Турата продолжува, а јавноста ќе има можност да ја следи преку медиумите и официјалните канали на филмот.

Прикажи повеќе...

Најново

Македонија12 часа

(Видео) ДИК ги соопшти првичните официјални резултати од вториот круг на локалните избори

Државната изборна комисија попладнево ги соопшти првичните официјални резултати од вториот круг на локалните избори. Гласањето како што информираше претседателот...

Топ14 часа

Уапсен е возачот кој денеска со „пасат“ усмрти велосипедист на булеварот „Гоце Делчев“ во Скопје и побегна од местото

Денеска (03.11.2025) во Скопје, полициски службеници од СВР Скопје го лишија од слобода Х.К.(37) од Скопје. Тој околу 12:30 часот...

Македонија16 часа

За вакцинација против сезонскиот грип досега пријавени над 76 илјади граѓани, почна и вакцинацијата со комерцијалните вакцини за 700 денари

Министерството за здравство информира дека за вакцинација против сезонскиот грип за ризичните категории населени досега се пријавени над 76 илјади...

Македонија18 часа

(Видео) Мисајловски: Со освоени 54 општини и градот Скопје, ВМРО-ДПМНЕ е апсолутен победник на овие локални избори

Со освоени 54 општини и градот Скопје, ВМРО-ДПМНЕ е апсолутен победник на овие локални избори. А владината коалиција, на овие...

Македонија19 часа

Претседателот на општинската организација на СДСМ во Ѓорче Петров поднесе оставка

Претседателот на општинската организација на СДСМ во Ѓорче Петров, Костадин Ацевски, поднесе оставка поради лошите резултати на локалните избори. Според...

Македонија20 часа

Александар Стојкоски го доби уверението за втор мандат како градоначалник на општина Ѓорче Петров

Општинската изборна комисија денес официјално му го врачи уверението за избор на Александар Стојкоски за градоначалник на општина Ѓорче Петров,...

Македонија20 часа

Глобален индекс на мирот 2025: Русија најнебезбедна земја во светот, Македонија на 51. место

Институтот за економија и мир (IEP) го објави својот годишен глобален индекс на мирот, сеопфатна анализа што рангира 163 земји...

Топ21 час

Уапсен возач во Скопје: прегазил пешак и избегал од местото на несреќата

Вчера во 19:10 часот во СВР Скопје е пријавено дека на улицата „Димитрие Чуповски“ во Скопје, патничко возило „фолксваген тигуан“...

Македонија21 час

Во двор во семејна куќа во Битолско организирани борби со кучиња: поведена постапка против двајца

Основното јавно обвинителство Битола поведе постапка против две лица за кривично дело – Убивање и мачење животни од член 233...

Македонија22 часа

„Влен“: Со еден глас Албанците го запечатија крајот на ерата на Ахмети!

„Изборите што ги нарекоа „референдум“ завршија како политички суд против оние што го држеа албанскиот народ како заложник 23 години...

Свет23 часа

(Видео) Најмалку 20 мртви, а повеќе од 150 повредени во силниот земјотрес во Авганистан

Земјотрес со јачина од 6,3 степени го погоди северниот авганистански град Мазар-е Шариф рано наутро во понеделник, при што загинаа...

Регион23 часа

Брнабиќ: Поранешниот претседател на Србија, несреќа од човек, повикува на граѓанска војна

Претседателката на српското Собрание, Ана Брнабиќ, остро го критикуваше поранешниот српски претседател Борис Тадиќ откако тој ги повика граѓаните да...

Европа24 часа

Обвинител: Грабежот во „Лувр“ е дело на ситни криминалци, а не на професионалци

Спектакуларната кражба на накит од 88,4 милиони евра во музејот Лувр минатиот месец не е дело на професионални крадци во...

Свет1 ден

Трамп: Не размислувам да испратам ракети „томахавк“ во Украина

Американскиот претседател Доналд Трамп изјави дека всушност не размислува да ѝ даде на Украина крстосувачки ракети „Томахавк“ со долг дострел....

Македонија1 ден

(Видео) Мециновиќ до гласачите на СДСМ: Браната е пукната и ние сме вашата опција, затоа што Левица е опозицијата на ВМРО-ДПМНЕ

Во изминатите два месеци постигнавме нешто што не можевме да го замислиме. Во создавањето на ова движење, во овие 60...

Македонија1 ден

(Видео) Фатмир Дехари падна од народот кој се обедини против раскалашеноста и недомаќинското работење, рече Мицкоски за победата во Кичево

Премиерот и лидер на ВМРО – ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, вечерва многу порано отколку во првиот круг прогласи голема победа на...

Македонија1 ден

Орце Ѓорѓиевски: Скопје е ослободено!

Кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ за градоначалник на Град Скопје, Орце Ѓорѓиевски, ја слави победата на денешните избори. Тој вели дека вечерва...

Македонија1 ден

(Видео) Герасимовски: Центар што го сакаме е победнички и во сигурни раце

Кандидатот за градоначалник на Општина Центар од редовите на СДСМ Горан Герасимовски, вечерва во изјава за медиумите потенцираше дека денеска...

Македонија1 ден

(Видео) Победата на Орце Ѓорѓиевски се слави пред Белата палата

Победата на кандидатот на ВМРО-ДПМНЕ за градоначалник на Скопје, Орце Ѓорѓиевски се слави пред Белата палата. Од обработени 97,69% досега,...

Македонија1 ден

(Видео) Филипче: Покрај освоените три градоначалнички места во првиот круг, имаме победа уште во три

Претседателот на СДСМ, Венко Филипче вечерва на прес-конференција им честиташе на граѓаните за достоинственото гласање на вториот круг на изборите....