Контакт

Култура

Коментар: Култ(ура) на инквизиција

Објавено пред

(Насловот, режисерот и содржината на воведот во текстов се измислени, секое поистоветување е случајно)

dobivaj vesti na viber

„Филмот „Исмејување со Алах“ во режија на Арбен Доли е современа љубовна приказна меѓу средовечен маж ставен на раскрсница во животот и млада жена која сака да замине во странство. Скендер работи во швајцарски медицински институт, татко е на 20-годишни близначки солидни студентки и сопруг на Стефани, учителка во основно училиште во Женева. Иако има убав живот, го измачува носталгија по родната земја, има интензивни сеќавања за роднините , убавите пејсажи од тетовското село Теарце, првите симпатии, незавршени судбински приказни… Се пакува и заминува во Македонија. Таму случајно ќе ја сретне младата Теута, која студира на Медицинскиот факултет во Скопје, и меѓу нив ќе се случи љубов. Во меѓувреме во Скопје се случуваат протести против воведување на законот за двојазичност. Една од сцените има потресни кадри каде што група хулигани манифестираат револт за овој закон, скандираат „Смрт за Шиптари“, „Гасна комора за клетите Шиптари“, „Само мртов Шиптар е добар Шиптар“. Во една друга сцена, се случува жестока пресметка меѓу средношколци во градски автобус, каде што ќе биде претепан Албанец од врсник Македонец. Овие сцени се чини се непотребни, но веројатно авторот ги вметнал сакајќи да ја опише актуелната состојба во земјата каде што паралелно се случува љубовта меѓу Скендер и Теута. Личната драма и човечките судбини наспроти едни паралелни општествени околности. Што и да сакал да каже авторот, филмот е просечен, конфузен и производ на слободниот израз на режисерот.“

Овој филмски осврт е измислен како симулирање рецензија кон една друга верзија на филмот „Ругање со Христос“ околу кој деновиве се крена прашина, а министерот за култура, Асаф Адеми, свика прес-конференција. На јавноста првиот човек на ресорното министерството ѝ порача дека вакви филмови во кои има сцени каде што војници на ОНА се изживуваат врз Македонци не ни се потребни. Исто така, потенцираше дека во иднина ќе бидат санкционирани вакви приказни каде што се навредуваат чувствата на граѓаните. Директорот на Агенцијата за филм, Горјан Тозија, пак, неколкупати нагласи дека не станува збор за цензура, а авторството и слободата на израз се најважни, но дека ни се потребни некои други теми за нашата кинематографија да се пробие и да стане дел од светската филмска мапа.

Се разбира дека секој има право на свое мислење и дека и публиката што ќе го погледне филмот на Јани Бојаџи ќе има најразличен став. Онаа поедуцирана филмска публика сигурна сум нема да препознае некое вонредно филмско остварување, дури ќе ѝ биде и здодевен. И да, се соласувам дека вакви филмови каде што во една содржина и драмска линија непотребно се провлекуваат сцени на насилство, коментираат некои историски околности не се нужни.

Но, сцените од мојов измислен филм „Исмејување со Алах“ каде што некои Македонци се насилни, прости, агресивни и се убијци, не би ме навредиле. Такви Македонци има, и тоа е вистината, како што има поединци и групи во секој народ. Дали повторно на имагинарна премиера во Монтреал, од мојов измислен филм, странците би заклучиле дека сите Македонци се варвари што ги мразат своте сограѓани Албанци е друго прашање кое може да има голема палета одговори, а оваа дебата би нè оддалечила од вредноста на филмот воопшто.

Да не одиме предалеку, човековата зла природа постојано е предмет на уметнички остварувања, затоа што е таа дел од реалното битисување. Треба ли да се чувствуам навредена како дел од човечкиот род чии припадници насекаде во светот масакрираат и луѓе и животни, силуваат, уништуваат? Треба ли Германците да ги цензурираат и да ги контролираат сите филмски сцени во кои има фрагменти од фашизмот? Сепак, има мала разлика од историја што има временска дистанца и од онаа што се случува во мигот. А нашава заедничка историја во минативе две децении, во кои вадиме сипаници, за жал и со човечки жртви, е многу свежа. Не сме во состојба непристрасно и објективно да ѝ погледнеме на вистината во очи. Што би се случило ако филмот „Окупација во 26 слики“ на Лордан Зафрановиќ ( што е исклучително филмско дело) своевремено не бил ставен во бункер?

Но, со субјективен и тесен поглед на осуди ќе продолжиме да негуваме култура на инквизиција и ќе ги јакнеме поделбите. Навистина се надевам дека еднаш, од филмот, литературата, музиката и во секој друг облик на уметност политиката ќе ги тргне рацете.

И конечно ако филмот е лош, естетски неиздржан и погрешен во драмскиот наратив, филмските критичари ќе го искритикуваат цивилизирано и објективно и на македонски и на албански јазик. Ама довребата ни е многу разнишана, вистина е дека минатиот режим создаде автори клиенти, вистина е дека, доброволно или не, работеа по нарачка, вистина е дека филмот беше убава финансиска и идеолошка манипулативна алатка, ама да ја затвориме таа приказна.

Никако тоа нема да се случи со одречност, покажување сила, локални емоции и најмалку од сè, со цензура. Чувствата да си ги чуваме за по дома, а да ги негуваме демократските нормативи, кои не подрзбираат шпанска инквизиција, ова е 21 век, дури и во Македонија.



©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура

„Силјан“ на Тамара Котевска е македонскиот кандидат за Оскар

Објавено пред

Македонскиот филм „Силјан“, во режија на Тамара Котевска и во продукција на Конкордиа (Concordia), е годинашниот македонски кандидат за наградата „Оскар“ за најдобар интернационален филм, соопшти Агенцијата за филм.

dobivaj vesti na viber

Одлуката ја донесе Комисијата за избор при Друштвото на филмските работници, а во конкуренција покрај Силјан беа и филмовите „Ди Џеј Ахмет“ на Георги Унковски, продукција на Синема Футура, како и „Планината не оди никаде“ на Петра Селишкар – Cinepaqe Production.

При својот избор, комисијата се водеше од уметничката вредност на филмовите, квалитетот на нивната наративна и визуелна компонента, како и од актуелноста и длабочината на приказните кои ги обработуваат.

Агенцијата за филм ја поздрави оваа одлука и испрати честитки до целиот авторски, креативен и продукциски тим.

Прикажи повеќе...

Култура

Премиера и во Подгорица: „Лов на дива свиња“ – женска борба за глас и правда

Објавено пред

По успешната праизведба летово на сцената во Македонскиот народен театар, претставата „Лов на дива свиња“ на 7 септември премиерно ќе се одигра пред публиката и во Градското позориште Подгорица. Ден потоа е закажана и првата реприза.

dobivaj vesti na viber

Марија Сарап е современа писателка од Црна Гора, која од неодамна е уметнички директор на Црногорско народно позориште. Поплавска е македонска режисерка што на нашата публика ѝ донесе значајни претстави и долгогодишен соработник на МНТ, каде што ги постави мјузиклите „Чикаго“, „Мама миа“, „Архангелот над Скопје“ и многу други. Претставата „Лов на дива свиња“ е копродукција помеѓу Македонскиот народен театар, Градското позориште Подгорица и Здружението за развивање уметност и културна соработка „Арт Медиа“ од Скопје. Во претставата играат актери од двете земји: Ана Стојановска, Искра Ветерова-Славенска и Мина Јелушиќ-Јериниќ од Македонија, како и Ѓоргије Татиќ и Вукан Пејовиќ од Црна Гора.

Режисерката Поплавска која е претседател на „Арт медиа“, иницираше театрите на двете земји да потпишат Меморандум за соработка, а во јуни годинава директорите на двете театарски институции, Никола Кимовски на МНТ и Сандра Вујовиќ на Градско позориште Подгорица, по потпишувањето, решија веднаш да започнат со реализација на претставата „Лов на дива свиња“, што е првиот заеднички проект. Со тоа започнува културната размена што предвидува развој на современата театарска сцена во регионот, поинтензивна соработка и нови регионални иницијативи меѓу Македонија и Црна Гора.

„Лов на дива свиња“ е современа драма и симбиоза на два авторски текста потпишани од Марија Сарап – „План Б“ и „Лов на дива свиња“. Претставата се занимава со интимна и силна исповед за жените, кои преживуваат семејно насилство и фемицид, нивната борба за себеидентификација и начините на кои се соочуваат во токсичните околности каде што се губат себеси. Делата на Сарап, општо земено, се карактеризираат со длабока психологизација на ликовите и истражување на социјалните и семејните теми, често фокусирајќи се на женските перспективи и нивните борби во патријархалните општества.

„Ова е приказна за демоните што ги ловиме цел живот во себе и се обидуваме да ги избркаме од себе за да бидеме подобри луѓе“, вели Сарап.

Режисерката Поплавска додава дека се работи за „Женска тема со јасна порака, приказна за семејно насилство и семејни тајни, демони што се пренесуваат во фамилијата. Оваа претстава е женски крик на сите оние што доживеале дел од она што ние го поставивме на сцената. Претставата ја отвора темата фемицид и истовремено е апел до сите засегнати институции. Мисијата сме ја постигнале, доколку барем некој во публиката одлучи да каже: Доста е!“, истакнува Поплавска и додава: „Со оваа претстава создадовме простор каде што актерите, без разлика на националноста и јазикот, заедно креираат искрена, силна и емотивна приказна. Радоста, енергијата и креативноста се чувствуваа на секоја проба и изведба.“

Претставата се игра двојазично – на македонски и на црногорски јазик, а сензибилитетот на актерите од двете земји ѝ носи дополнителна динамика и културна тежина.

Во претстојниот период, претставата ќе продолжи да се изведува на сцените на Македонскиот народен театар и Градското позориште Подгорица, со ангажман на две технички екипи, додека актерите ќе патуваат на релација Скопје – Подгорица. Соработката меѓу двете институции ја поттикнува долгорочната културна размена и заедничкото творештво на современи автори и уметници од регионот. Покрај изведбите што се планирани во Македонија и Црна Гора, „Лов на дива свиња“ е подготвена и за учество на регионални и меѓународни фестивали, каде што ќе продолжи да ја пренесува својата универзална порака. Проектот е одличен пример за значењето на уметничката соработка и создавање заедничка театарска сцена, која ги надминува границите и промовира важни општествени теми.

Фото: Емил Петров

Прикажи повеќе...

Култура

„Гола месечина“ 12. пат во Аеродром од 10 до 13 септември

Објавено пред

Од

Меѓународниот фестивал на комедијата „Гола месечина“, традиционално по 12-ти пат ќе се оджи од утре, 10 септември (среда) до 13 септември (сабота), во паркот Авионче во Општина Аеродром.

dobivaj vesti na viber

На првиот фестивалски ден со почеток во 20 часот ќе се одигра претставата „Брачно советување“ од Даниел Глатауер во режија на Жељко Стјепановиќ. Претставата е на Градско позориште Јазавац – Бања Лука, Босна и Херцеговина, во која играат Снежана Мишиќ, Жељко Еркиќ и Жељко Стјепановиќ.

На 11 септември (четврток) ќе се одигра претставата „За нас почнува живот“ од Ѓерѓ Шпиро, во режија на Дејан Пројковски. Во претставата, која е дел од Здружението МАНА – Скопје, играат актерите Биљана Драгиќевиќ Пројковска и Нино Леви.

На 12 септември (петок) на репертоарот е претставата „Вонбрачна комедија“ во режија на Иван Томашевиќ. Во претставата, која е дел од Сцена Маска – Шабац, играат актерите Анета Томашевиќ, Наѓа Ристиќ, Душан Симиќ и Иван Томашевиќ.

На 13 септември (сабота) ќе се одигра претставата „Ива и Глорија“ од Глорија Дубељ и Ива Шимиќ Шакороња, во режија на Јан Керекеш. Во претставата, која е дел од Театар Керекеш – Вараждин, Хрватска, играат актерките Глорија Дубељ и Ива Шимиќ Шакороња.

Истата вечер, од 21:20 часот, како дел од придружната програма, ќе настапи Бојан Велевски со својот стендап-настап.

Претставите годинава ги избра Роберт Ристов, а на последната фестивалска вечер ќе бидат доделени наградите, за кои ќе одлучува жири во состав Кристина Ласовска, Оливер Јосифовски и Мирјана Поповска Ристов.

Претставите почнуваат од 20 часот, а влезот е бесплатен за сите.

Прикажи повеќе...

Најново

Свет15 минути

Катарскиот премиер: Преговорите со Израел во моментов нема да дадат плод

Премиерот на Катар, шеикот Мохамед бин Абдулрахман ал-Тани, вчера изјави дека напорите за медијација се дел од идентитетот на Катар...

Европа24 минути

(Видео) Полската војска за руските дронови: Тоа е чин на агресија

Полскиот воздушен простор беше повеќе пати нарушен од руски беспилотни летала за време на синоќешниот напад врз Украина, потврди Оперативната...

Европа51 минута

(Видео) Пристигнуваат снимки од Полска: „На Флајтрадар можеше да се види сè во реално време“

Полската војска рано утрово соопшти дека соборила беспилотни летала што го нарушиле нејзиниот воздушен простор за време на рускиот напад...

Европа1 час

Туск: Операцијата е во тек

Полскиот премиер Доналд Туск потврди дека е во тек операција „поврзана со повеќекратни нарушувања на полскиот воздушен простор“. Во објава...

Европа1 час

Дронови влегоа во полскиот воздушен простор, Полјаците ги соборија

Полската војска рано утрово соопшти дека соборила беспилотни летала што го нарушиле нејзиниот воздушен простор за време на рускиот напад...

Македонија11 часа

Постои сомнеж дека пожарот во Дрисла е подметнат

Скопската противпожарна бригада со сити сили се обидува да го локализира пожарот во депонијата Дрисла. Направен е противпожарен појас за...

Македонија14 часа

Пожар на депонијата Дрисла, Ангелов смирува дека не е алармантно, но е сложено поради хемиските процеси

Пожар избувна на депонијата Дрисла. Директорот на Дирекцијата за заштита и спасување, Стојанче Ангелов, рече дека пожарот не е алармантен,...

Македонија18 часа

(Видео) Филипче во Франција: Резолуцијата е гаранција за заштита на националните интереси

Македонија мора да продолжи по европскиот пат, активно, со резултати и визија, порача претседателот на Социјалдемократскиот сојуз на Македонија, Венко...

Македонија18 часа

Нема казни за институциите што до 29 септември нема да стават црвени таблички на службените возила, ќе го направат тоа при регистрација

Институциите што до 29 септември нема да ги сменат табличките на службените возила за да се спречат приватни и партиски...

Економија18 часа

Поскапуваат бензините и дизелот

Од ноќеска на полноќ цените на бензините и на дизелот ќе се зголемат за еден денар, соопшти Регулаторната комисија за...

Македонија19 часа

Промовирани новите црвени таблички на службените возила: „Се става крај за нивна злоупотреба во приватни цели“

Службата за општи и заеднички работи – СОЗР ја почна официјалната примена на новите, специјални службени регистарски таблички, со што,...

Топ21 час

„Ќе ве дигнам на клоци“, „Ќе ве фрлам од 6. кат“: виш јавен обвинител од Скопје психички малтретирал пет колешки, едната од нив добила анксиозно растројство

Виш јавен обвинител на Вишото јавно обвинителство Скопје им се заканувал и вршел континуирано психичко насилство врз пет вработени жени,...

Топ21 час

МВР со детали за опожарениот автомобил на Галетановски: зафатени биле уште две возила

Денеска, во СВР Скопје е пријавено дека на улицата Иван Козаров во Скопје опожарено било патничко возило „бмв“, со скопски...

Македонија21 час

СДСМ ги осудува криминалниот чин и палењето на возилото на Галетановски: МВР веднаш да го расчисти случајот

СДСМ најостро го осудува криминалниот чин и палењето на возилото на претседателот на Градската организација, Ѓорѓи Галетановски. „Со доаѓањето на...

Топ22 часа

Го запалил глисерот на својот брат, пожарот се проширил на зграда и на возило: уапсен охриѓанец

Ноќеска во 03:00 часот, полициски службеници од СВР Охрид, од слобода го лишија 52-годишниот З.С. од Охрид. Тој се сомничи...

Македонија23 часа

Два активни пожара во државата, два под контрола, 29 изгаснати

Во текот на изминатото деноноќие, на територијата на Република Северна Македонија се регистрирани вкупно 33 пожари на отворен простор, од...

Македонија23 часа

„И СДС и Димовски признаваат дека во период на изборни циклуси бил следен и прислушуван Мицкоски“, велат од ВМРО-ДПМНЕ

„Скандалот со прислушкувањето на АНБ и АР на претседателот на ВМРО-ДПМНЕ, новинари, бизнисмени добива се поголеми размери. И СДС и...

Регион1 ден

(Видео) Силен земјотрес ја погоди Грција

Земјотрес со јачина од 5,3 степени го погоди грчкиот остров Евија во текот на ноќта и беше силно почувствуван во...

Свет1 ден

Посетата на САД ќе стане поскапа за странските патници од 30 септември

Патниците кои планираат да ги посетат Соединетите Американски Држави наскоро ќе се соочат со повисоки трошоци бидејќи повисоките такси за...

Свет1 ден

Голема победа за Трамп: Врховниот суд пресуди дека може да продолжи со рациите во Лос Анџелес

Врховниот суд на САД пресуди дека федералните рации за имиграција во Лос Анџелес можат да продолжат, укинувајќи ја претходната забрана...