Култура
Костадиновска – Стојчевска: Новото трислојно сликарство во Лешок е мотив да се продолжи со инвестициите во заштитата
Министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска денеска ја посети црквата „Успение на пресвета Богородица“ во Лешок, Тетовско, каде што се запозна со новото откритие на конзерваторите, кои наидоа на постари слоеви и трислојно сликарство на фрескоживописот во овој значаен споменик на културата, што претставува вистинска реткост.
Заштитата на оваа црква изминатите пет години е издвоена како приоритет во програмата на Владата, а надлежната установа, НУ Национален конзерваторски центар – Скопје, со средства од Министерството за култура, изврши препокривање и архитектонска консолидација на објектот.
Конзерваторскиот проект за ѕидно сликарство во оваа црква го реализираа стручни екипи од НУ Национален конзерваторски центар – Скопје, а се одвиваше етапно во изминатите три години, со финансиска поддршка од Министерството за култура.
Со истражувачките активности беа потврдени двете претходно евидентирани фази на живописот од 19 век и 17 век, а за најстариот, трет слој живопис, постоеја само посредни, пишани извори.
Сега откриениот трет слој живопис доби и материјална потврда, а се наоѓа во олтарот, во долната зона, под слојот од 17 век и се работи за фигура на архијереј во цел раст со свиток во раката.
Министерката за култура Костадиновска-Стојчевска го поздрави откритието на конзерваторите и ја нагласи важноста од развивањето и унапредувањето на конзерваторската дејност во нашата држава. Таа ја истакна и важноста од продолжување на овој проект и во наредните години, со цел да се сочува нашето вредно културно наследство.
„Нашето внимание останува на заштитата на културното наследство. Од особена важност е и нашите национални установи успешно да ги реализираат одобрените проекти. Ќе потсетам дека оваа година преку националните установи се одвиваат повеќе значајни проекти од областа на заштитата на културното наследство. Се работи и ќе продолжи работата и на скопскиот акведукт и на црквата во Курбиново, но и на други културни сведоштва за нас. Годинава за заштитата на културното наследство беа извоени 164 милиони денари. Како Министерство за култура, не само од буџетот, фокусирани сме и на соработката и на поддршка од фондовите од меѓународни инстутуции. Заштитата е скапа работа, а стручниот кадар е дефицитарен. Мора да работиме и во оваа насока“, рече министерката за култура, Костадиновска-Стојчевска.
Конзерваторите нагласуваат дека точниот период на датирање на новооткриениот слој ќе го соопштат историчарите на уметноста.
Конзерваторот Владо Мукоски информира дека живописот од 17 век ќе биде поставен на носач за да може да се поместува и да се види и постариот слој под него. Тој ја нагласи важноста на откриеното тријслојно сликарство и додаде дека методите што ги применуваат се навистина иновативни, со тоа што ќе бидат презентирани и живописите и од 17 и од 19 век.
Црквата „Успение на пресвета Богородица“ во минатото била главна манастирска црква на Лешочкиот манастир. Таа се наоѓа во југоисточниот дел на манастирскиот двор и е една од најстарите добро сочувани цркви во Полог. Според историски извори, црквата е подигната врз постаро култно место во византискиот период кога Лешок бил градска населба.
Досега сочуваниот живопис потекнува од два периода, од 17 и 19 век, и се толку мајсторски компонирани што претставуваат една целина за посетителот.
Живописот на олтарот и нартексот е од 19 век. Во олтарот тој е нанесен врз постари живописи, така што се гледаат три слоја. Живописот од 17 век е доста интересен бидејќи во себе содржи елементи од класична византиска уметност од 14 век и белези на барокот. Во црквата има и иконостас, кој е изработен во 1879 година од галичанецот Михаил Ѓурчинов.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Гоце Цветановски со специјална награда во Белград за придонес во филмската уметност и индустрија
Македонскиот режисер и сценарист Гоце Цветановски доби специјална награда за придонес во филмската уметност и индустрија на 19. издание на Српскиот фестивал за фантастични филмови, еден од најзначајните регионални фестивали посветени на жанровскиот и авторскиот филм.
Свеченото отворање на фестивалот се одржа во Културниот Центар во Белград, во присуство на бројни филмски автори, професионалци и љубители на фантастичниот филм. На настанот присуствуваше и директорот на македонскиот Културно-информативен центар во Белград, Васко Шутаров.
Наградата на Цветановски му беше врачена по проекцијата на оскаровецот „Поплава“, по што следеше панел-дискусија на тема иднината на анимираниот филм во регионот. На панелот, покрај Цветановски, учествуваа и истакнатите автори Растко и Ивана Чириќ, Никола Мајдак и Алекса Гајиќ, кои разговараа за предизвиците, новите технологии и можностите за регионална соработка во современата анимација.
При примањето на наградата, Цветановски се наврати на своите почетоци и емотивната врска со фестивалот:
„Мојата прва награда во кариерата ја добив токму на овој фестивал, за краткиот игран филм ‘Мал дисконтинуитет во време-просторот’ во 2014 година. Затоа ова признание за мене носи особена емоционална и професионална вредност.“
Наградата доаѓа како признание за долгогодишната авторска работа на Цветановски и неговиот придонес во современиот филм, со посебен акцент на фантастичниот и анимираниот жанр.
Култура
Во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“ втора меѓународна изложба на уметничка фотографија „Мотус 2025“
Здружението за промоција на интелектуални, мултикултурни и спортски вредности – Мотус од Куманово, преку својот Фото клуб – Мотус, во период од 18 декември (четврток) 2025 во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово, ќе ја организира втората Меѓународна изложба на уметничка фотографија Мотус 2025.
На изложбата ќе бидат изложени пеесетина фотографии. Учество зедоа 249 автори од 50 земји.

Финансиер на изложбата е Општина Куманово, преку програмата за подршка на културни манифестации за 2025 година, а истата е под патронат на Меѓународната Федрација на Фотографска Уметност (ФИАП 2025/393), (Фото Сојуз на Македонија (ФСМ 2025/003) и Меѓународна Фото Асоцијација Дунав (ДИПА 2025/054).
Изложбата ќе биде отворена на 18 (четврток) декември 2025 во 19:30 часот во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово.
Култура
„Интер(но)фејс“ на Борис Шемов во „Мала станица“
На 18 декември 2025 година, со почеток во 20.00 часот, во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, во рамките на програмските активности на Националната галерија, ќе биде отворена изложбата „Интер(но)фејс“ на уметникот Борис Шемов, курирана од д-р Ана Франговска.
„Интер(но)фејс“ е мултимедијален проект кој се фокусира на односот меѓу човекот и вештачката интелигенција, на улогата на јазикот како визуелно, идеолошко и комуникациско средство, како и на пост-интернет естетиката како нова културна реалност. Преку различни медиумски форми – текстуални интервенции, видео-содржини, алгоритамски и дигитални процеси – изложбата отвора прашања за моќта, контролата, технологијата и трансформацијата на субјектот во современиот дигитален контекст.
Насловот „Интер(но)фејс“ упатува на двојната природа на интерфејсот – како техничка површина на комуникација меѓу човекот и машината, но и како внатрешен, идеолошки простор во кој се преговараат значењата, одлуките и позициите на моќ. Изложбата го третира интерфејсот не само како функционален медиум, туку како критичка зона на судир меѓу човечкото искуство и алгоритамската логика.
Проектот се надоврзува на актуелните уметнички и теориски дискурси за постхуманизмот, визуелната култура и дигиталната медијација на реалноста. Во таа рамка, „Интер(но)фејс“ ја поставува вештачката интелигенција не како неутрален технолошки алат, туку како активен фактор во креирањето на современите културни, политички и етички релации.
Изложбата „Интер(но)фејс“ може да се посети во периодот од 18 до 24 декември 2025 година во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, Национална галерија, Скопје.

