Култура
„Македонскиот збор одекнува на сите континенти“ – отворена 56. Летна школа на МСМЈЛК при УКИМ
Македонскиот збор одекнувал, одекнува и ќе одекнува во светот, на сите континенти! Со вложувањето во развојот на странската македонистика се следи и остварува аманетот на Мисирков. На Летната школа по македонски јазик, литература и култура, покрај семинаристи од земјите од кои редовно има учесници, сега повторно има семинаристи од земји во кои се надеваме тамошни универзитети ќе постстанат или повторно ќе бидат академски средишта во кои се изучуваат македонскиот јазик, литература и култура – во Охрид се семинаристи од сите страни на светот: од Кина до земјите од регионот.
Ова се дел од пораките и информациите што беа истакнати денес, на свеченото отворање на 56. Летна школа на МСМЈЛК при УКИМ, која се одржува во Охрид и ќе трае до 31 август. На отворањето во Конгресниот центар на УКИМ во Охрид се обратија ректорот на УКИМ, проф. д-р Никола Јанкуловски, и директорката на МСМЈЛК при УКИМ, проф. д-р Весна Мојсова-Чепишевска.
Јанкуловски на почетокот на обраќањето го цитира аманетот на Мисирков: „Милоста кон народниот јазик е наш долг и наше право. Ние сме должни да го милуваме нашиот јазик, затоа што тој е наш, како што е наша и татковината“. Притоа посочи дека за остварување на овој долг од аманетот на Мисирков клучен е развојот на современата странска македонистика.
„Без неа, заложбите и сонот на Мисирков, ама и на неговите потомци, а наши претходници, не ќе беа целосно остварени. За неа, клучна е токму оваа Летна школа – стожерот на странската македонистичка мисла“, порача ректорот на УКИМ.
Тој посочи дека годинава има семинаристи и од НР Кина – таму веќе се одвива настава по македонски јазик, а минатата година првпат беше избран лектор и се прави сè лекторатот да почне забрзан развој. Додека повторно има семинаристи и од САД, Јужна Кореја и од Италија, а од Турција, покрај семинаристи од Истанбул, годинава има и од анкарскиот универзитет. Нагласи дека на оваа Летна школа има учесници и од Албанија, во период кога интензивно се работи до крај да се оствари иницијативата за повторно отворање лекторат по македонски јазик во Тирана. По 2-3 години, се вратија и семинаристите од Романија, на Школата има учесник и од Украина и се зголемува интересот за изучување на македонскиот јазик од семинаристи од Грција. А тука се и семинаристи од земји, од кои традиционално, без прекин, има учесници на Летната школа: Франција, Полска, Словачка, Унгарија, Словенија, Хрватска, Србија, Руската Федерација, Чешката Република.
„Сето ова го нагласувам затоа што сакам да укажам дека за нас, секој од вас, кој е подготвен македонскиот збор, мисла и вистина да ги пренесува во својата матична културна средина и во светот, е од исклучителна важност. И тие што сте веќе со децении или години посветени на македонистиката, вклучително и универзитетски професори, истражувачи и докажани преведувачи, кои и при исклучителни предизвици останавте доследни на ставовите за македонистиката и меѓународно ги афирмиравте. И тие што сте од новите генерации странски македонисти и сте на почетното или средното рамниште на познавање на македонскиот јазик – затоа што вие сте иднината“, порача Јанкуловски обраќајќи им се на семинаристите.
Директорката на МСМЈЛК при УКИМ, Весна Мојсова-Чепишевска, посочи дека се потврдува оти ја разбравме пораката што Крсте Мисирков ни ја остави по објавувањето на неговата книга „За македонцките работи“, а неговите идеали сè уште не биле остварени: „Велам, за среќа, има македонска национална култура и историја, зашто тој факт го вооружува македонскиот народ со непобедливо оружје во неговата борба за човечки права и за слободен национален живот како рамноправен член во бројот на културните народи“.
„Потребата тој факт да се афирмира пред светот, особено пред академската заедница, афирмирајќи ја и посебноста на македонскиот јазик и на македонската литература, била причина да се почне со организација на оваа Летна школа. Неоспорно, тој факт веќе одамна е афирмиран во светот и Мисирковите идеали веќе се остварени. Ама причините за непрекинато одржување на оваа Школа со текот на годините станаа и помногубројни. Клучната причина е што постојано има странски македонисти од сите континенти, кои со голема посветеност и со конкретни остварувања тој факт го афирмираат во светот“, истакна директорката на МСМЈЛК при УКИМ.
Мојсова-Чепишевска и директно им се обрати на учесниците на Школата, притоа цитирајќи и стихови на Ацо Шопов: „Од врвот на светот ја здогледав и препознав мојата земја / распарчена и разграбена од темни братоубиствени војни, / од туѓи желби и посегања да ја присвојат за себе. / Само здивот на едниот нејзин дел / се извишува високо до непознати небеса / и како пролетен ветар од Шара / го заплиснува убавиот Пирин на Јане / и го разбранува синиот Егеј потемнет од мака…“
„Искрено се надеваме дека на оваа Летна школа вие не само што ќе ја препознаете и што подобро ќе ја запознаете туку уште повеќе и ќе се приврзете за нашата земја, со продлабочени знаења за македонскиот јазик, литература и култура. Ние ќе сториме сè за тоа да се случи!“, им порача таа, меѓу другото, на учесниците на Школата.
Во завршницата на своето обраќање, повторно потсетувајќи на некои стихови на Шопов, таа особено ја истакна важноста и семинаристите од младите генерации, кои годинава доаѓаат првпат или не биле многупати, да останат посветени на македонистиката и да продолжат да се среќаваат на Летната школа во Охрид следејќи ја традицијата на многумина свои претходници и современици.
„Затоа што, само ако таа традиција продолжи, и овде кај Охридското Езеро се среќавате и по многу лета, вклучително и вие што годинава доаѓате првпат или не сте биле многупати, и во времето што е пред нас, фактите за македонскиот јазик, литература и култура ќе одекнуваат во светот, порача директорката на МСМЈЛК при УКИМ.
На отворањето на Школата беше промовиран и зборникот со предавања од минатогодишното издание на Летната школа на МСМЈЛК при УКИМ, а промоторка беше проф. д-р Гордана Алексова, лекторка со долг стаж на школите на семинарот.
Веќе утре, по отворањето, ќе се одржи и првото предавање, а семинаристите веќе следат и лекторска настава. Покрај наставата, во текот на Школата се предвидени и промоции на книги, учества на семинаристите на културни манифестации итн.
Како што беше истакнато на отворањето, Летната школа се одржува со финансиска поддршка од Министерството за култура. Некои од програмските активности се остваруваат со поддршка од Општина Охрид. На отворањето, од страна на директорката, Мојсова-Чепишевска, од името на МСМЈЛК при УКИМ беше упатена благодарност до сите овие фактори што ја препознаваат важноста на Летната школа.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Премиера на претставата „Народен пратеник“ во рамките на јубилејот 80 години МНТ
Во рамките на одбележувањето на 80-годишнината на Македонскиот народен театар, на 25 јануари со почеток во 20:00 часот ќе се одигра премиерната изведба на претставата „Народен пратеник“ од авторот Бранислав Нушиќ, а во адаптација и режија на Егон Савин. Култното режисерско име Егон Савин се враќа во МНТ по подолг период. Ова е негова трета претстава во театарот, претходно ги има поставено „Злосторство и казна“ (1994) и „Лаж и паралаж“ (1996).
Во претставата игра внимателно одбрана и веќе докажана актерска екипа: Александар Микиќ, Дарја Ризова, Тони Михајловски, Јордан Симонов и Тања Кочовска. Бранислав Нушиќ, пак, е еден од најпоставуваните автори на сцената на МНТ, а овој „Народен пратеник“ е трета постановка на познатата драма на Нушиќ. Првата постановка премиерно е изведена на 8 мај 1945 година, во режија на Тодор Николовски, и таа е втората поставена драма на сцената на МНТ. Поставена е уште еднаш – 24 април 1993 година, во режија на Димитрие Османли. Таа е една од најпосетените и најдолговечни претстави: се игра до 2008 година, со вкупно 188 изведби. Режисерот Савин и авторот Нушиќ се неминовен и неизоставен дел од МНТ.
Сценограф на претставата е Весна Поповиќ, костимограф е Роза Трајческа-Ристовска, преводот на текстот го направи Загорка Поп-Антоска Андовска, а дијалектната адаптација на текстот е на Томислав Османли. Асистент на режисерот е Шенај Мандак, а изборот на музиката е на режисерот.
Првата реприза е закажана за 30 јануари, а билетите за истата се веќе распродадени.
Култура
Цуцковски: Заедно со новите селектори ќе создадеме врвна уметничката програма на Охридско лето
Симона Ѓорчева, музички менаџер и режисерот Ненад Витанов се новите селектори на музичкиот и драмскиот дел од програмата на НУ „Охридско лето“.
Директорот Ѓорѓи Цуцковски најави дека заедно со селекторите ќе создадат свежа, интересна и квалитетна програма. Вели дека ќе се залага да се искористи високиот уметнички кадар од Европа а ангажманот на Симона Ѓорчева во Македонија е прв пример за тоа. Според него нејзиниот придонес ќе биде од огромно значење во создавањето на една нова, модерна и креативна културна вредност како дел од вековна традиција на Фестивалот.
„Со професионалноста и умешноста на новите селектори ќе внесиме свежина во програмата и убеден сум дека тоа ќе го препознае стручната критика и нашата верна публика“, вели Цуцковски.
Ѓорчева и Витанов се истакнати уметници и културни работници, добро познати на домашната и меѓународната музичка и театарска јавност, со богата меѓународна професионална кариера.
Годинава од 12 јули до 20 август ќе се одржи 65 фестивалско издание на „Охридско лето“.
Култура
Промоција на книгата „Гледна точка” на Јани Бојаџи
На 21 јануари, вторник, со почеток од 19 часот, во Кинотека на Македонија, ќе биде промовирана книгата „Гледна точка“ на авторот Јани Бојаџи, македонски режисер, продуцент и сценарист.
„Дали навистина сум таков во текот на работа на сет или пак можеби не сосема? Со нетрпение чекам да видам дали е така како што сум пишувал?“, вели Бојаџи во најавата за промоцијата на книгата.
Водител на настанот ќе биде Александар Русјаков, а искуства ќе споделат и неколку актери, директори на фотографија и монтажери, соработници на Бојаџи.
Авторот најавува и специјално изненадување за сите кои ќе дојдат на промоцијата и ќе бидат дел од забавата. Ќе биде покажан трејлер од долгочекуваниот нов проект „Утре наутро“!
Книгата „Гледна точка“ навидум зборува за работи за кои зборуваат, повеќе или помалку, на овој или оној начин, и сите многубројни учебници по режија и слични прирачници: основите на филмската режија, работата на режисерот, соработката со кинематограферот, со продуцентите, актерите итн. Но, она што ја прави оваа книга посебна, специфична, е тоа што таа е сосема лично видување на авторот на сите овие процеси, кое произлегува од неговото образование и досегашното работно искуство на филмот и телевизијата. Оттаму, и јазикот на книгата е искрен, отворен и авторот без задршки, храбро, анализира многубројни теми кои влегуваат во неговиот фокус, изнесувајќи сосема лични ставови и констатации. Оттаму, не случајно и книгата завршува со ставот на авторот: „Ова е мојата гледна точка!“ – д-р. А. Чуповски
Јани Бојаџи е познат македонски режисер, продуцент и сценарист, кој зад себе има повеќе од десетици филмски и телевизиски проекти. Тој е доктор на науки, професор по филмска и телевизиска режија на Интернационален Универзитет Europa PRIMA и од 2019 година, е директор на Телевизија Алфа. Во 2013 година, се вработил во Канал 5, каде бил режисер, сценарист и извршен продуцент на серијалот „Македонски народни приказни“ и играни и документарни филмови, каде работел до 2017 година. Во март 2023 година, Бојаџи станува основач на платформата „Кинемое” која е наменета за македонска продукција за филмови и серии. Тој е директор на Фестивалот „Преку езерото“, кој се одржува еднаш годишно во Дојран од 2023 година. Бојаџи, има напишано повеќе од 50 колумни за весникот „Нова Македонија“, за театар и филм.
Тој им се заблагодарува на сите кои биле причина и инспирација да го создаде ова авторско дело од триста и кусур страници пишувани со љубов и страст кон филмот и уметноста на екранот, во безмалку три, за, како што вели, многу лути и многу слатки години, во исто време.