Култура
Ќе ги побара ли Македонија назад златните маски од Требениште?

Ќе го прифати ли Република Македонија повикот да му се придружи на светскиот сојуз на земји кои бараат да им се врати културното наследство кое им било земено во минатото и денес е изложено во други земји?
Ќе го побара ли Република Македонија да и` биде вратено вредното културно наследство што низ историјата било изнесувано од нејзината територија, за време на туѓите владеења? Колкави се шансите да бидат вратени во земјата од каде што потекнуваат златните маски и војничкиот шлем од Требениште, царските двери од Охрид, средновековните ракописи и други вредни антиквитети кои денес се чуваат или се изложени во соседните земји? Ќе ја прифати ли Македонија поканата да му се придружи на светскиот сојуз на земји кои бараат да им се врати културното наследство кое им било земено во минатото и денес е изложено во други земји?Ова се само неколку од многуте прашања што се отвораат по одржаната Конференција за заштита и репатријација на антиквитети што се одржа деновиве во Египет, на која учествуваа 25 земји од светот, меѓу нив Египет, Грција и Кина, кои усвоија заедничка листа на драгоцени реликвии што ги бараат назад од западните музеи.Земјите-учеснички повикаа на светско единство на земјите што се засегнати и најавија дека ќе побараат да се измени конвенцијата на Обединетите нации со која забранува извоз и сопственост на антиквитети кои биле украдени по 1970 година, за да можат да трагаат и по предмети што биле изнесени пред тоа. Според учесниците на конференцијата, иницијативата од Каиро е првиот чекор, кој дава надеж дека нешто може да се промени.„Сметам дека одржавме историска конференција за сите земји што некогаш изгубиле артефакти. Се согалсивме да се бориме заедно. Културното наследство треба да се врати во неговата татковина“, порача домаќинот на конференцијата, шефот на египетскиот Совет за антиквитети, д-р Захи Хавас.Како што неодамна изјави за магазинот Free Time Guide – Macedonia директорoт на Управата за заштита културното наследство на РМ, Паско Кузман, иако голем дел од културното наследство на Република Македонија било изнесено од земјата за време на туѓите владеења, тешко дека нешто ќе може да се направи и тешко дека Македонија ќе може да си ги врати назад вредните предмети како златните маски од Требениште. Две од нив денес се изложени во Народниот музеј во Белград, а другите две се во Археолошкиот музеј во Софија. „Маските се изложени, не се скриени. Тогаш било Србија – Јужна Бановина – ние сме биле во составот на СХС. Исто и со Бугарите. Тогаш било бугарско. Тие не се украдени, туку се легално однесени, заедно со многу работи што биле однесени. Во тие гробови имало и многу други предмети – златни, бронзени, сребрени, керамички и поинакви – ама маските се најзначајни и најпознати“, вели Кузман.Во периодот од 1918 до 1934 во тн. кнежевски гробови во некрополата Требениште, на 15 километри северно од Охрид, биле откриени четири златни погребни маски. Првите две случајно ги откриле бугарските војници што ја копале трасата за теснолинејката (некогашната железничката пруга до Охрид) за потребите на воените дејствија во 1918, по што се однесени во Софија.Другите две се откриени во т.н. српско време, за време на Кралството СХС. Ги открил археологот Никола Вулиќ за време на ископувањата од 1930 до 1934 година. Маските биле однесени во тогашниот Музеј Кнеза Павла, односно денешниот Народен музеј во Белград, каде што се изложени. Околу 257 предмети од требенишката некропола и денес се во софискиот Археолошки музеј, а околу 176 се во белградскиот Народен музеј.
Следува: Ќе и` се придружи ли Македонија на иницијативата од Каиро?
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
Премиера на едно од најпопуларните и највесели дела на сите времиња – оперетата „Лилјакот“од Јохан Штраус II

На 25 октомври со почеток во 20.00 часот, на големата сцена на Националната опера и балет ќе се одржи премиерата на едно од најпопуларните и највесели дела на сите времиња – оперетата „Лилјакот“ од Јохан Штраус II. Втората изведба на оперетата е закажана за 28 октомври, во 20 часот.
Диригент е Бисера Чадловска, режијата е на Љупка Јакимовска, сценографијата на Марија Ветероска, костимографијата на Марија Пупучевска, кореограф е Саша Евтимова, хор мајстор е Јасмина Ѓоргеска, а концерт мајстор е Верица Ламбевска.
Во солистичката екипа настапуваат: Васко Здравков, Јане Дунимагловски/Дејан Стоев, Злата Тошевска Димовска, Ана Ројдева, Николина Јаневска/Соња Мадевска, Драган Ампов, Кристијан Антовски, Марјан Николовски, Јаворка Витанова и Тихомир Јакимовски, заедно со хорот, оркестарот и балетскиот ансамбл на МОБ.
„Лилјакот“ е ремек-дело на „кралот на валцерите“ Јохан Штраус II, создадено во 1874 година. Оваа брилијантна оперета претставува маестрална комбинација на љубовни интриги, недоразбирања и комични ситуации, сместени во блескавиот виенски свет на валцери, балови и маскенбали. Штраус со својата непресушна музичка инвентивност и елегантна оркестрација создава партитура исполнета со валцери и арии кои зрачат со духовитост, шарм и живост. „Лилјакот“ е вистинска прослава на радоста, убавината и ведрината на животот – дело што повеќе од еден век ја воодушевува публиката ширум светот и останува вечен симбол на виенскиот шарм и музичката магија.
Култура
Премиера на едно од најпопуларните и највесели дела на сите времиња – оперетата „Лилјакот“ на големата сцена на Националната опера и Балет

На 25 октомври 2025 година со почеток во 20.00 часот, на големата сцена на Националната опера и балет ќе се одржи премиерата на едно од најпопуларните и највесели дела на сите времиња – оперетата „Лилјакот“ од Јохан Штраус II. Втората изведба на оперетата е закажана за 28 октомври, 20.00 ч.
Диригент е Бисера Чадловска, режијата е на Љупка Јакимовска, сценографијата на Марија Ветероска, костимографијата на Марија Пупучевска, кореограф е Саша Евтимова, хор мајстор е Јасмина Ѓоргеска, а концерт мајстор е Верица Ламбевска.
Во солистичката екипа настапуваат: Васко Здравков, Јане Дунимагловски/Дејан Стоев, Злата Тошевска Димовска, Ана Ројдева, Николина Јаневска/Соња Мадевска, Драган Ампов, Кристијан Антовски, Марјан Николовски, Јаворка Витанова и Тихомир Јакимовски, заедно со хорот, оркестарот и балетскиот ансамбл на МОБ.
„Лилјакот“ е ремек-дело на „кралот на валцерите“ Јохан Штраус II, создадено во 1874 година. Оваа брилијантна оперета претставува маестрална комбинација на љубовни интриги, недоразбирања и комични ситуации, сместени во блескавиот виенски свет на валцери, балови и маскенбали. Штраус со својата непресушна музичка инвентивност и елегантна оркестрација создава партитура исполнета со валцери и арии кои зрачат со духовитост, шарм и живост. „Лилјакот“ е вистинска прослава на радоста, убавината и ведрината на животот – дело што повеќе од еден век ја воодушевува публиката ширум светот и останува вечен симбол на виенскиот шарм и музичката магија.
Култура
Признание од Европа за македонската анимација – „Златната пеперутка“ со Биби и Боби триумфира на MIA Market

Проектот за долгометражен анимиран филм „Златната пеперутка“, базиран на ликовите од популарната анимирана серија „Светот на Биби“, го освои престижното признание MIA Development Award for Outstanding Animation Project на филмскиот и телевизискиот маркет MIA Market 2025 во Рим, кој се одржа од 6 до 10 октомври.
Наградата, во вредност од 5.000 евра, беше доделена на 10 октомври во силна меѓународна конкуренција, од страна на стручно жири составено од истакнати професионалци од европската и светската анимациска сцена. Ова признание претставува значаен успех за македонската анимација и потврда за креативниот потенцијал на домашните автори и студија.
Во образложението на жирито се наведува:
„Наградата МИА за развој на најдобар анимациски проект ја добива Златната Пеперутка на Гоце Цветановски, затоа што ја прикажува моќта на оригиналните брендови како „Светот на Биби“ да донесат свежи, регионално инспирирани приказни на светската анимациска сцена преку различни формати, и како охрабрување за понатамошен развој на визуелниот и анимацискиот стил.“
MIA Market претставува еден од водечките европски настани за филм, телевизија, анимација и документаристика, со повеќе од 2.800 акредитирани професионалци од 64 земји. Годинава, во рамките на 11. издание, беа пријавени над 500 проекти, од кои по околу 15 беа селектирани во секоја од четирите категории: Анимација, Филм, Драма и Документарен филм. Во категоријата Анимација учествуваа седум долгометражни филмови и девет серии.
Листата на наградени проекти беше објавена во повеќе меѓународни медиуми, меѓу кои Variety, Deadline, Prensario International и Cinemaitaliano.info.
„Ова е голем чекор и признание не само за нашиот проект, туку и за целата нова македонска анимациска сцена,“ изјави Гоце Цветановски, режисер и сценарист на „Златната пеперутка“, при примањето на наградата.
За филмот „Златната пеперутка“
„Златната пеперутка“ е еколошка авантура за целото семејство. Биби, Боби, Зази, Зина и роботчето Р-1 патуваат во Колумбија кај нивниот пријател Пепе и неговото милениче, морското прасе Пико. Веселата дружина тргнува во потрага по ретката и мистериозна златна пеперутка, за која Пепе тврди дека ја видел во Амазонската прашума. Нивната мисија ќе ги однесе до легендарниот златен град Ел Дорадо, каде ќе се соочат со бројни предизвици и ќе мора да ги здружат своите сили за да ги совладаат темните сили што демнат во џунглата.
Сценариото го потпишуваат Бруно Велјановски и Гоце Цветановски, режијата е на Цветановски, арт директор е Михајло Димитриевски – Тхе Мичо, а илустрациите за презентацијата ги изработи Иванчо Николовски.
Македонски продуценти се Македонска Крепост, Светот на Биби и Toon Motions Studio, во копродукција со Blurr Studios (Аргентина), Blurr Rojo (Шпанија), The G Seven (Колумбија) и Technoscop Films (Бразил).