Култура
Изложбата „Машина на преименување“ во Виена

Концептуалната војна на имиња меѓу Грција и Македонија, која резултираше во меѓународна игра на надмудрување, е пример за тоа како бескрајно одложуваниот настан на преименување може да доведе до една неофицијална вонредна состојба во која машината за преименување е или потценета или преценета
Поектот по успешното започнување во Љубљана во 2008, продолжува со истоимената изложба во Виена во галеријата Отворен простор. Кураторка на проектот е д-р Сузана Милевска, теоретичарка и кураторка на визуелна култура , а главен организатор на проектов е Институтот P.A.R.A.S.I.T.E. Љубљана
Проектот Машина за преименување ги разгледува сложените испреплетувања вклучени во политичките и културните процеси на преименувањето. Неговиот главен концепт ја отсликува круцијалната потреба да се преиспита начинот на кој овие процеси извршиле влијание на создавањето и дестабилизацијата на сеќавањето за националните, културните и личните идентитети во поранешна Југославија и Југоисточна Европа во последните две децении. Во текот на проектот ќе се разгледуваат различни уметнички и културни феномени поврзани со поимот преименување со цел да се одреди степенот до кој преименувањето влијае врз визуелната култура и ги оформува културните идентитети и културната политика во регионот и пошироко. Машината за преименување ја нагласува произволната и случајна природа на имињата, но, паралелно со теоретските импликации на преименувањето, проектот ги испитува скриените идеологизирани схеми на желбената преименувачка машина која дејствува зад доминантниот општествен апаратус. Во проектот Машина за преименување машиничната претстава за функционирањето на општеството е всушност ставена под лупа бидејќи двигател на машините сме сепак ние, луѓето. Машината за преименување, на пример, има огромни последици и врз родовата политика преку начинот на кој патријархалниот брачен договор традиционално диктира жената да го преземе семејното име на сопругот, и со тоа го брише нејзиниот предбрачен идентитет. Не случајно денес се повеќе жени одлучуваат да се спротистават на оваа општествена пракса со задржувањето на сопственото презиме. Како регион преоптоварен со промени во државните граници, Балканот има историја која изобилува со политиката на преименување. Промените во имињата на институции, луѓе, етнички заедници, јазици, топоними, па дури и држави, најчесто се сметаа како прв чекор кон апропријација, или бришење на националните, културните и личните идентитети, како и за начин да се заштитат долгорочните политички интереси и да се осигура доминацијата врз одредена територија. Со распадот на Југославија, апаратусот за преименување ги отстрани и ги избриша сите траги од ерата на Тито, вклучувајќи го и името на самиот лидер на Југославија, кое беше додадено во многу имиња на места во поранешната држава. Дури и самиот регион се нарекува со различни имиња: Балкан, Западен Балкан, Југоисточна Европа, итн., во зависност од геополитичките интереси и ставови по однос на неговиот интегритет или поделба. Покрај учесници од Македонија во изложбата учествуваа седум други земји: Словенија, Хрватска, Романија, Србија, Финска, Косово и Бугарија. Д-р Сузана Милевска која на овој проект работи веќе подолго време и во кој беа вклучени околу осумдесет учесници: Дан и Лиа Пержовски (Романија), ИРВИН, Тадеј Погачар (Словенија), Сања Ивековиќ, Игор Грубиќ, Младен Стилиновиќ (Хрватска), Магнус Барташ и Александер Вајндорф (Шведска), Саша Хубер и Кале Хам (Финска), МОНУМЕНТ (Србија), Тања Остојиќ (Германија), Христина Иваноска, Дејан Спасовиќ, Лилјана Ѓузелова, Александар Станкоски, Жанета Вангели, Оливер Мусовиќ, Сашо Станојковиќ (Македонија), како и многу други уметници, теоретичари, куратори, културни организации и други соработници. Во Виена ќе бидат презентирани акумулираните уметнички видеа и архивските материјали од претходните изложби, конференции и други настани.Изложбата досега беше претставена во Галеријата Јакопич во Љубљана (2008) и во галеријата Мирослав Краљевиќ во Загреб (2009, а конференции и други настани во рамките на проектот беа одржани покрај во Љубљана и Загреб и во Скопје и Приштина, а главен организатор беше Институтот П.А.Р.А.З.И.Т.Е. од Љубљана, предводен од уметникот Тадеј Погачар. Во издание на оваа организација се подготвува обемна публикација – зборник на текстови и уметнички проекти на темата преименување, а за изложбата беше објавен обемен текст во најновиот број на француското списание за перформативни уметности Движење. Во рамките на изложбата д-р Милевска ќе одржи предавање и работилница со студентите на Виенската ликовна академија со посебен фокус на културните, политичките и уметничките импликации на овој општествен механизам за бришење и повторно испишување на историјата и меморијата. Според Милевска Машината за преименување е желбена машина чие што континуирано постоење може да биде искористено како скриен код со кој може да се интерпретираат нагоните и фантазмите на преименувањето. Главната цел на овој метафоричен, но и истражувачки проект е да се истражи како во тие невидливи механизми се испреплетуваат хегемониско-империјалистичката, индентитарната и имагинативната провениенција и као тие се одразуваат на уметноста и визуелната култура во различни контексти.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.

Култура
„Жива досада“ – новата претстава на МНТ набргу пред македонската публика, ги охрабрува децата да веруваат во магијата на играта

Денеска почнаа првите читачки проби за претставата „Жива досада“, авторски проект на актерките Билјана Јовановска, Изабела Јакимова и Нина Деан, во која играат заедно со Гоце Андонов.
Темата на претставата е досадата на децата во денешното време, каде што авторите ги охрабруваат како децата така и родителите да остават да им биде досадно без да ги окупираат со разно-разни обврски, само за да ја избегнат досадата.
Ликовите на децата, Давид и Бојана, кои се претставници на децата на денешното време, во еден момент се среќаваат со дел од ликовите на Недојдија, каде што во одреден момент си ги менуваат местата, со цел да докажат во чие време е подосадно. Претставата поентира со тоа што ги охрабрува децата да веруваат во магијата на играта, како и да научат да комуницираат вербално помеѓу себе.
Костимограф е Валентина Чонкова, а сценограф е Мартин Манев.
Премиерната изведба се очекува кон втората половина на април или на почетокот на мај 2025 година.
Култура
Чевствување по повод 61 годинаа од смртта на Милтон Манаки

Денес се навршуваат 61 година од смртта на првиот филмски снимател на Балканот, Милтон Манаки.
Во негова чест, на Влашките гробишта во Битола, свежо цвеќе положија, во име на општина Битола, советниците Марица Тодоровска и Борче Корлевски како и други делегации, претставници на конзуларни претставништва, вљубеници во филмската уметност и други граѓани.
Организатори на чествувањето се Кино – видео клуб ,,Студио Милтон Манаки ” од Битола и Комуната на Власите армните ,,Браќа Манаки”, со поддршка од Општина Битола.
„Денес се навршуваат 61 година од упокојувањето на Милтон Манаки и дојдовме да оддадеме достојна почит, заедно со претставници на Општина Битола, Здружението „Комуната на Власите“ и Кино клубот, како и дипломатските претставништва на Република Грција и Република Романија, Кинотека на Македонија и други институции и организации, кои изразија желба да положат цвеќе и да ја дадат својата почит кон Милтон, кој навистина, според мене, колку што е заслугата на Јанаки, заслугата на Милтон е уште поголема, затоа што во едни турбулентни времиња, тој успеа да ги сочува сите овие материјали, кои денес се чуваат дел во Кинотеката на Македонија, тоа е филмскиот материјал и дел во архивот, каде што се чува најголемиот фотографски и друг материјал, којшто секако претставува едно огромно културно богатство за Република Македонија. Материјалите се во фаза на целосна дигитализација, така што ќе може секој граѓанин да пристапи, да види и да истражува, што навистина оставиле Браќата Манаки, за нас навистина големо културно богатство“, изјави Стефче Хаџи Андоновски од Здружението „Комуната на Власите“ и Кино клубот „Милтон Манаки“.
Хаџи Андоновски, нагласи дека оваа година се одбележуваат 120 години од доаѓањето на „Камерата 300“ во Битола и предложи по овој повод да биде организиран соодветен настан со кој ќе биде одбележан овој значаен јубилеј.
Култура
Cамостојна изложба на Анита Огњановска

Изложбата насловена „Во спокој“ е деветта самостојна изложба на Анита Огњановска, чие отворање ќе се одржи на 5 март 2025 година, со почеток во 20:00 часот, во двата изложбени салони, Империјал 1 и Империјал 2, во Културно-информативниот центар (КИЦ) – Скопје.
Огњановска повторно се претставува пред македонската публика со нов циклус дела кои истражуваат теми како личните емоции, секојдневните моменти и симболиката на деталите кои носат длабока значајност. На изложбата ќе бидат претставени околу 40 дела, главно изработени во голем формат, со техники како масло, ладен восок, акрил и комбинирана техника на платно.
Изборот на делата за оваа изложба е направен од професорот Костадин Танчев – Динка, познат графичар, графички дизајнер и сликар. Осврт на творештвото на Анита Огњановска ќе направи професорот Владимир Мартиновски – истакнат поет, есеист и книжевен преведувач. Дополнително, поетесата Ана Бунтеска напиша песна насловена „Во спокој“, инспирирана од сликите кои ќе бидат дел од оваа изложба, и истата ќе биде претставена на отворањето.
Концептот на изложбата „Во спокој“
Огњановска ги претставува своите дела како метафори за животот – навидум едноставен, но исполнет со слоеви комплексни емоции и искуства. Нејзините апстрактни композиции ја истражуваат интеракцијата помеѓу бојата и текстурата, создавајќи хармонија која ги повикува гледачите да откријат скриени значења под површината. Текстурите ја симболизираат слоевитоста на времето и искуствата, додека хоризонтите се прикажани како симбол на надеж и бесконечни можности.
Огњановска вели дека нејзините дела содржат елементи на охрабрување – потсетници дека под хаосот постои ред, а под немирот – спокој. Во нив таа ги истражува љубовта и страста како движечки сили на креативноста, но и теми како надминување лични стравови и пронаоѓање внатрешна храброст.
За Анита Огњановска
Анита Огњановска е ликовен уметник од Скопје со над 15 години искуство. Покрај самостојните изложби во Македонија, Хрватска и Данска, нејзините дела биле дел од групни изложби во Шпанија, Италија, Косово, Грција, Турција, Босна и Херцеговина, Франција, Данска и Австралија. Таа активно учествува на уметнички симпозиуми и колонии низ светот, што придонесува за збогатување на нејзината уметничка визија. Учеството на значајни настани како Salon d’Automne и Salon de Beauxarts во Париз и изложбите KUNST FOR ALLE во Копенхаген и Архус ја потврдуваат нејзината растечка препознатливост во светот на современата уметност. Нејзините дела се застапени во галерии во Данска, Грција и Австралија и се дел од приватни колекции ширум светот.