Култура
‘„Божилак“ успешно го афирмира македонскиот јазик во Австралија
Како пример за тоа како се чува и негува македонскиот јазик преку уметноста и во Австралија , е и македонското училиштето за сценски уметности (МУСУ), „Божилак“. Тоа веќе 4 години работи под раководство на директорката Дона Димовски Кантаровски и нејзината соработничка Вера Трајкоски.
Потребата од негување и зачувување на македонскиот јазик како едно од најважните обележја на македонската нација е огромна. Како во земјата така и во дијаспората треба да биде грижа на секој поединец за да го истакне, афирмира своето потекло и идентитет. Познавањето на јазици е клуч кон иднината и отвора нови врати и патишта,се зајакнуваат уште повеќе меѓуетничките односи и се зголемуваат шансите за блиска соработка со други нации на сите полиња. Како пример за тоа како се чува и негува македонскиот јазик преку уметноста и во Австралија , е и македонското училиштето за сценски уметности (МУСУ), „Божилак“. Тоа веќе 4 години работи под раководство на директорката Дона Димовски Кантаровски и нејзината соработничка Вера Трајкоски.Дона е истакнат дипломиран драмски уметник од Македонија која од 1998 г. живее и твори во Австралија. Големата љубов кон драмата, глумата и јазикот, ја спроведува и на професионален план како наставничка по драма и Македонски јазик, раководител на нејзиното училиште за сценска уметност ‘Божилак‘ и актерка во познатиот театар Бумеранг.Нејзината драмска кариера и глумечко искуство го покажува како студент во Театарот за Драма , Скопје каде ја одигра водечката женска улога Миранда во претставата на Шекспир, ‘Бура” а подоцна се вработува како професионална актерка во Битолскиот народен театар. Во Народниот театар Битола настапува во повеќе од 30 претстави од кои позначајни се улогите во познатите драми „Магбет, „ Куќата на Бернарда Алба, „Мајсторот и Маргарита” (Маргарита) „Бегалкa”, „‘Убиј за пари” и многу други тв серии. Во текот на својата актерска кариера има добиено голем број признанија од кои позначајни се наградите за Најдобар млад актер ‘Трајко Чоревски‘ за улогата Ленче во драмата Бегалка од Васил Иљоски (НТ Битола), и најдобро актерско остварување во драмата „Мајсторот и Маргаритаж“ за улогата Маргарита (НТ Битола).Во Австралија, исто така, го продолжува своето актерско патешествие и настапува во драмски театри “Homeland”- Mother, 1998, N.M.I.T, “ The Large Breast or The Upside Down Bell”-Woman, 1998 N.M.I.T, Pomegranate Theatre (Fringe Festival) 2001, “The Medusa Stare”-Medusa , “Unprotected Zone”-Actor, 2004, VCA, Postgraduate Short Work (school of Dance). Оваа година ја очекуваат неколку професионални проекти од кои еден е во соработка со Ла Мама Театарот за претставата”Sarajevo Suite”.Нејзиното огромно искуство како професионален актер, денес го користи и спроведува за афирмирање на македонскиот јазик во Австралија преку сопственото училиште за сценски уметности, „Божилак‘.Училиштето за драмски уметности досега веќе ги има припремено прекрасните детски претстави „Божикна желба“ (2007)- „Пинокио“ (2008) за која доби признание од Викториското училиште за јазици, „Црвенкапа“ (2009) „Волшебникот од Оз“ (2010/2011).Овие претстави се многу барани и се прикажуваат како дел од програмите во сите училишта каде се предава Македонски јазик.Дона како драмски уметник, наставник по македонски јазик и драма, длабоко верува дека драмата , јазикот и уметноста можат да опстојуваат на австралиско тло.Таа вели: „Да, драмата изведувана на Македонски јазик е присутна и може да зазема посебно место и овде во Австралија. Пример за тоа се многубројните драмски претстави, театарски претстави за деца, кои се изведуваат во текот на целата година низ цела Австралија. Јазикот е наша главна преокупација и обрнуваме посебно внимание да драмите се изведуваат на Македонски. На тој начин сакаме да се зачува јазикот во драмата на кој и ќе се подучуваат нашите идни генерации. Преку уметноста (музика, песна,театарски претстави), тоа најлесно и најефективно се постигнува. Затоа мислам дека треба поинаку да се разбере театарската дејност, посебно во Австралија.Треба да се признае дека е дел од животот на луѓето, да се даде кредит за се што се прави и ќе се прави во иднина кое без помош на нашата Македонска заедница би било неостварливо. Замислете да ја нема една Дона Д. Кантаровски или Мише Автаровски? Или воопшто да нема луѓе кои буквално придонесуваат да и овде во Австралија опстои театарот и можност за поставување на театарски претстави кои нашиот народ едвај чека да ги види. Јас лично не можам да замислам да ја снема театарската уметност. Затоа треба да се разбуди свеста кај луѓето и се што е македонско да го цениме и чуваме.„ За тоа што и колку и значи училиштето Божилак и кои се нивни идни планови, Дона вели;„Божилак е моето новороденче. Како професионален актер и како што напоменавте, мојата дејност е наставник по драма и Македонски јазик, моја должност е да ја пренесам сета онаа вештина и убавина на драмската дејност, а водено да го засакаат и научат убавиот македонски збор. Оваа ни е четврта година како припремаме нови претстави за деца и младинци, која на моја радост е претставата Волшебникот од ОЗ која е дел од програмата при Викториското училиште за јазици со што божилак ќе се претстави во сите училишни центри каде се предава македонскиот јазик. Сите ученици ќе имаат можност да ја видат претставата на Македонски јазик. За нив тоа е се уште ново и чудно, а за нас тоа е голема награда. После секоја претстава се чувствуваме дека сме направиле многу за нашите деца. Верувајте со каква радост децата ги следат овие претстави. Многу е емотивно.И како што знаеме да речеме: Иднината е во рацете на нашите деца. Планот на МУСУ Божилак е токму тој, да им ја пренесеме убавината на театарската уметност, убавината на македонскиот јазик. Да го сакаат, негуваат и да го пренесуваат на наредните генерации. Да има кој да го наследи.“На училиштето ‘Божилак‘ му посакуваме многу успеси во иднина и нека и понатаму бидат во улога на важни промотори на македонскиот јазик како и расадник на нови талентирани драмски уметници.Јазикот е нешто свето, наше духовно наследство и еден патоказ преку кој се рефлектира нашата македонска култура. Да го сочуваме.
©Makfax.com.mk Доколку преземете содржина од оваа страница, во целост сте се согласиле со нејзините Услови за користење.
Култура
Гоце Цветановски со специјална награда во Белград за придонес во филмската уметност и индустрија
Македонскиот режисер и сценарист Гоце Цветановски доби специјална награда за придонес во филмската уметност и индустрија на 19. издание на Српскиот фестивал за фантастични филмови, еден од најзначајните регионални фестивали посветени на жанровскиот и авторскиот филм.
Свеченото отворање на фестивалот се одржа во Културниот Центар во Белград, во присуство на бројни филмски автори, професионалци и љубители на фантастичниот филм. На настанот присуствуваше и директорот на македонскиот Културно-информативен центар во Белград, Васко Шутаров.
Наградата на Цветановски му беше врачена по проекцијата на оскаровецот „Поплава“, по што следеше панел-дискусија на тема иднината на анимираниот филм во регионот. На панелот, покрај Цветановски, учествуваа и истакнатите автори Растко и Ивана Чириќ, Никола Мајдак и Алекса Гајиќ, кои разговараа за предизвиците, новите технологии и можностите за регионална соработка во современата анимација.
При примањето на наградата, Цветановски се наврати на своите почетоци и емотивната врска со фестивалот:
„Мојата прва награда во кариерата ја добив токму на овој фестивал, за краткиот игран филм ‘Мал дисконтинуитет во време-просторот’ во 2014 година. Затоа ова признание за мене носи особена емоционална и професионална вредност.“
Наградата доаѓа како признание за долгогодишната авторска работа на Цветановски и неговиот придонес во современиот филм, со посебен акцент на фантастичниот и анимираниот жанр.
Култура
Во Центарот за култура „Трајко Прокопиев“ втора меѓународна изложба на уметничка фотографија „Мотус 2025“
Здружението за промоција на интелектуални, мултикултурни и спортски вредности – Мотус од Куманово, преку својот Фото клуб – Мотус, во период од 18 декември (четврток) 2025 во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово, ќе ја организира втората Меѓународна изложба на уметничка фотографија Мотус 2025.
На изложбата ќе бидат изложени пеесетина фотографии. Учество зедоа 249 автори од 50 земји.

Финансиер на изложбата е Општина Куманово, преку програмата за подршка на културни манифестации за 2025 година, а истата е под патронат на Меѓународната Федрација на Фотографска Уметност (ФИАП 2025/393), (Фото Сојуз на Македонија (ФСМ 2025/003) и Меѓународна Фото Асоцијација Дунав (ДИПА 2025/054).
Изложбата ќе биде отворена на 18 (четврток) декември 2025 во 19:30 часот во просториите на Центар за култура „Трајко Прокопиев“ во Куманово.
Култура
„Интер(но)фејс“ на Борис Шемов во „Мала станица“
На 18 декември 2025 година, со почеток во 20.00 часот, во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, во рамките на програмските активности на Националната галерија, ќе биде отворена изложбата „Интер(но)фејс“ на уметникот Борис Шемов, курирана од д-р Ана Франговска.
„Интер(но)фејс“ е мултимедијален проект кој се фокусира на односот меѓу човекот и вештачката интелигенција, на улогата на јазикот како визуелно, идеолошко и комуникациско средство, како и на пост-интернет естетиката како нова културна реалност. Преку различни медиумски форми – текстуални интервенции, видео-содржини, алгоритамски и дигитални процеси – изложбата отвора прашања за моќта, контролата, технологијата и трансформацијата на субјектот во современиот дигитален контекст.
Насловот „Интер(но)фејс“ упатува на двојната природа на интерфејсот – како техничка површина на комуникација меѓу човекот и машината, но и како внатрешен, идеолошки простор во кој се преговараат значењата, одлуките и позициите на моќ. Изложбата го третира интерфејсот не само како функционален медиум, туку како критичка зона на судир меѓу човечкото искуство и алгоритамската логика.
Проектот се надоврзува на актуелните уметнички и теориски дискурси за постхуманизмот, визуелната култура и дигиталната медијација на реалноста. Во таа рамка, „Интер(но)фејс“ ја поставува вештачката интелигенција не како неутрален технолошки алат, туку како активен фактор во креирањето на современите културни, политички и етички релации.
Изложбата „Интер(но)фејс“ може да се посети во периодот од 18 до 24 декември 2025 година во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, Национална галерија, Скопје.

